Alþýðublaðið - 22.04.1997, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 22. APRIL 1997
ALÞYÐUBLAÐIÐ
LIlJJliD
■ Flókin, viðkvæmur og brjálæðislega fyndinn Oscar Wilde
Fyndnasti írinn
- Martin Thighe leikari og efnafræðingur spjallaði við Þóru Kristínu Ásgeirsdóttir
um leikritið The Importance of being Oscar sem hann sýnir í Listaklúbbnum í
kvjjld og annað kvöld.
„Efnafræðin og leiklistin eru ólíkar greinar," segir Martin Thighe.
Eg held að Oscar Wilde sé
fyndnasti rithöfundur sem
hefur skrifað á enska tungu,“
segir Martin Thighe írskur leikari og
efnafræðingur en Listaklúbbur Leik-
húskjallarans hefur fengið til hann til
liðs við sig að þessu sinni en hann
sýnir leikrit þar sem hann setur sig í
spor rithöfundarins snjalla Oscars
Wilde, eins þekktasta skálds Ira fyrr
og síðar.
“Þetta var auðvelt val, ég vissi að
þetta væri mjög gott verk, auk þess
sem ég hefið lesið flest verk Oscars
Wilde og held mikið upp á þau,“ seg-
ir Martin en leikritið sem nefnist The
Importance of being Oscar, eftir
Michael Mac Liammóir, var frum-
flutt á Dublin Theatre Festival árið
1960 og hlaut mjög góða dóma og
hefur síðan verið flutt um allan heim.
“Við fylgjum skáldinu eftir, eins
og sögumaður sér það, í gegnum rétt-
arhöldin, fangavistina og kynnumst
fátæktinni og skömminni sem tók við
eftir að hann varð aftur frjáls maður.
Sem manneskja var hann ákaflega
flókin persóna en um leið afskaplega
hnyttinn og klár. Hann á líka aðra
hlið sem er viðkvæmari og ber vott
um mikinn tilfinningahita, sú hlið
birtist kannski síst í leikritum hans en
helst í ljóðum hans og sendibréfum,
en ég flyt nokkur þeirra í leikritinu.“
Hvaða verk skáldsins varð fyrst á
vegi þínum?
“Það var skáldsagan, Myndin af
Dorian Gray, hún kveikti í mér og
varð til þess að ég fór að lesa meira
og leitaði í leikritin hans og síðan í
ljóðin.“
En hver er staða Oscars Wilde
meðal írskra skálda núna ncer heilli
öld eftir að hann var opinberlega
dœmdur til refsingar fyrir samkyn-
hneigð?
“Hún er óneitanlega enn samofin
dekkri hliðum mannlífsins, nafni
hans var sökkt í skömm og það var
atað ásökunum um ónáttúru svo
lengi og svo hatrammlega að margt
fólk getur enn ekki séð hann í réttu
ljósi. En á móti kemur að það eru
kannski helst þeir sem ekki þekkja
verk hans sem láta þetta stjóma sér.
Það flækir síðan málin að Oscar
Wilde var af auðugri írskri mótmæl-
endafjölskyldu og var af ensku bergi
brotinn einhverstaðar langt aftur í
fomeskju. Slíkt fólk hafði lítil tengsl
við írskt hvunndagsfólk og þrátt fyr-
ir að móðir hans sem var sjálf skáld-
kona væri sannfærður þjóðemissinni,
en mótmælendur vora klofnir í
tvennt í afstöðu sinni til sjálfstæðis
þjóðarinnar, hefur baráttan einkum
verið kennd við kaþólikka. Oscar átti
í mjög sérstöku sambandi við þessa
móður sína, það má segja að hann
hafi dýrkað hana, en hún var mjög
sterk kona og fylgin sér um þau mál-
efni sem stóðu henni næst hjarta.“
Martin erfceddur árið 1975 og var
leikari við Dúchas leikhúsið sem sér-
hcefir sig í írskum verkum. En hann
lœrði efnafrceði við Háskóla og leik-
list á kvöldnámskeiðum sem að leik-
húsin stóðu fyrir.
“Ég vildi ömgga dagvinnu og
valdi því að fara í háskólanám," seg-
ir hann. „Það er mikið atvinnuleysi í
Irlandi og erfitt að fá vinnu og ég
vildi hafa fast land undir fótum. En
ég vann sem leikari um tíma í Irlandi
og það var virkilega töff vinna, frá
morgni til kvölds."
En hvernig gengur að samrœma
þetta tvennt?
“Furðanlega vel! Það heldur lífinu
í jafnvægi, að fást við eitthvað sem er
svo gersamlega ólíkt að það krefst
ntismunandi hæfileika.'1
Hann hefur verið á íslandi í tíu
mánuði og er ekki á leiðinni burt í
nánustu framtíð: „Ég er að vinna hjá
Rannsóknarstofnun Landbúnaðarins
á Keldum og dunda mér í leiklist og
hef jafnvel fleiri hugmyndir til að
gefa íslendingum smjörþefinn af
írskri leiklist. Það er gott að vera á Is-
landi og meðan mér líkar svona vel
þá verð ég kyrr."
En eru íslendingar jafn líkir írum
og stundum er haldið fram?
íslendingar drekka meira en írar.
Við fömm á krána í miðri viku og
drekkum einn tvo bjóra og tökum
síðan helgamar rólega. En við emm
lík um margt, báðar þjóðimar em
afslappaðar. Vinnudagurinn hefst
ekki fyrr en eftir fyrsta kaffihléið á
morgnana, og það er ekkert
borgarstress. Kímnigáfan er líka
svipuð, mjög beitt. Ég held að þetta
sé ekki endilega vegna þess að við
séurn skyld, heldur af þvf að við
erum eyþjóðir og höfum þurft að lifa
vissa einangrun og reiða okkur á
hvert annað og eigin menningu."
Leikstjóri sýningarinnar sem hefur
áður verið leikin á veitingahúsinu
Dubliners er Hallfríður Einarsdóttir.
Sýningin var flutt í Listaklúbbnum í
gær en aukasýningar verða í kvöld
og á morgun og hefjast sýningar
klukkan níu.
Clr alfaraleið
Dularfullt hvarf bílstjóra
sem týndist frá bíl í gangi
Tóku geimverur Bruce Downswell leigubílstjóra að nóttu tii
eða lét hann sig einfaldlega hverfa frá leiðinlegu lífi? Blaðið
Vancouver Province kannar málið.
The Vancouver Province,
Kanada. f síðustu viku hvarf
leigubílstjóri frá bílastöðinni
Kráku án nokkurra ummerkja, og
þrátt fyrir gífurlega leit hefur ekk-
ert til hans spurst. Síðast fréttist af
Bmce Downswell, 25 ára, þegar
hann tók upp farþega við gömul
vöruhús skammt frá fylkisþinginu
í Viktoríu, klukkan þrjú að nóttu.
Klukkustundu síðar átti hann að
stimpla sig út af stöðinni sam-
kvæmt vaktaáætlun Kráku, og
skilja bílinn eftir, þar sem bílstjóri
á dagvakt átti að taka við honum.
„Þetta er satt að segja ærið skrýt-
ið, ef ekki stórskrýtið," sagði Njáll
Lundin, yfirlögregluþjónn í Vikt-
oríu.
Félagar Bmce Downswell á
Krákustöðinni sögðu að það væri
gersamlega úr karakter hjá honum
að láta sig hverfa sporlaust, því
hann væri sérlega ráðvandur,
drykki ekki, og lifði afar venju-
legu og reglusömu lífi, og ætti þar
að auki ekki í útistöðum við neinn.
Bmce var „harkari," sem merk-
ir að hann átti ekki leigubílinn
heldur vann á leigubíl, sem annar
leigubílstjóri átti, og eigandinn,
Terry Pierret, sagði að þegar bfll-
inn hefði loksins fundist „hefði
hann gengið öðru vísi frá bflnum
en jafnan áður.“
Lögreglan auglýsti eftir leigu-
bflstjóranum og bflnum, þegar
hann var ekki kominn fram á há-
degi daginn eftir hvarfið. Hann
fannst fyrir utan lága blokk í íbúð-
arhverfi um það bil kflómetra frá
staðnum, þar sem síðasti farþeg-
inn fór út bflnum.
Það er líklega vægt til orða tek-
ið hjá Terry Pierret að bfllinn hefði
verið öðm vísi en vanalega, því
hann var í gangi, ökumælirinn var
á, og veski Bmce lá í sætinu við
hliðina á ökusætinu.
Lögreglunni tókst einnig að
finna síðasta farþegann, og hann
bar að allt hefði virst í lagi hjá bfl-
stjóranum þegar leiðir þeirra
skildu. „Ég er undrandi,“ sagði
hann lögreglunni, sem grunar far-
þegann alls ekki um aðild.
Það vakti hinsvegar athygli
nokkurra áhugamanna um fljúg-
andi hluti utan úr geimnum, að
þessa nótt sáust dauf ljós á hrað-
ferð á næturhimninum yfir Viktor-
íu, og ýmsir telja að hér kunni að
vera á ferðinni brottnám saklauss
leigubflstjóra af völdum harð-
skeyttra lífvera frá fjarlægum
vetrarbrautum...
Kvœðið um
fangann (brot)
eftir Oscar Wilde
Hann bar ei skarlatsbúnað sinn,
því blóð er rautt og vín,
og blóð og vín um hendur hans
og hennar rekkjulín
sem myrka nótt hann myrti af ást
að morgni kom í sýn
A ferli í varðhaldsflokki bar
hann fötin velkt og grá
og fangahúfu á höfði sér,
var hress í spori að sjá,
en ei til dagsins annar neinn
hóf augu af slíkri þrá.
Á þjáðra sála sveimi í hring
ég sjálfur gekk þar hjá
með hug við mannsins misgerð - var
hún mikil eða smá?
- er hljóðskraf mér að baki barst:
„Hann bíður gálgans sá!“
Ó, Guð! í skyndiskelfing fannst
mér skjögra steinmúr hver,
og eins og heitur hjálmur stáls
brann himinn yftr mér,
og þó að væri þjáð mín sál,
mín þjáning gleymdi sér.
Það vissi ég eitt: hvaða ógn það var,
sem elti hans spor, og hví
hann daginn slíkri löngun leit
hvert ljósblik hans og ský:
Sitt yndi drepið hafði hann
og hlaut að deyja af því.
Því allir myrða yndi sitt,
þess enginn dyljist sál:
Vopn eins er napurt augnaráð
og annars blíðumál;
til verksins heigull velur koss
en vaskur maður stál!
Einn myrðir ást sína æskufránn
og annar grár á kinn
Einn kyrkir hana í girndargreip,
með gullnum fingrum hinn.
Sá bezti hefur hníf á loft
og hæfir í fyrsta sinn.
Ei hver við smán í dögun deyr
sem dýr í slátrun leitt
né finnur snöru knýtta um kverk
og klæði á andlit breitt
né hrapar niður í gegnum gap
á gólfi, í ekki neitt.
(Þýöing Magnús Ásgeirsson)