Alþýðublaðið - 10.06.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚNÍ1997
Brautarholti 1 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéðinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guðmundur Steinsson
Prentun isafoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Hverjir eru aular?
Lærir Halldór Ásgrímsson, utanríkisráðherra, aldrei neitt af
sinni eigin vitleysu? Heldur hann, að það hafi engin áhrif á Norð-
menn, þegar hann kiknar í hjánum og gefur eftir í hverju málinu á
fætur öðru? Heldur hann að það feli eklci í sér ákveðin sldlaboð,
þegar utanríkisráðherra Islands leyfir Norðmönnum hvað eftir ann-
að að komast upp með þann yfirgang sem þeim sýnist?
Þessara ómjúku spuminga er nú óhjákvæmilegt að spyrja eftir
að Norðmenn tóku íslenskt skip og færðu til hafnar vegna meintra
mistaka við að sinna samningsbundinni tilkynningaskyldu. Þær
varpa nefnilega Ijósi á hví í ósköpunum Norðmenn telja sér fært að
koma með þessum hætti fram við íslendinga.
Það er ekki ýkja langt síðan að Norðmenn fóru með mildu gróf-
ari hætti að íslendingum í öðm og mildu stærra máli. Það var þeg-
ar þeir færðu á síðasta ári einhliða út grunnlínupunkta við Sval-
barða. Um leið voru íslenskir sjómenn sviptir aflasælasta hluta þess
alþjóðlega hafsvæðis, sem þeir höfðu sótt á um árabil. Gífurleg
flæmi vom tekin af því, og skeytt við yfirráðasvæði Norðmanna.
Norðmenn tóku þess ákvörðun án þess að gera íslendingum í
nolckru viðvart. Þeir gerðu það á forsendum, sem samkvæmt al-
þjóðarétti verða að teljast afar hæpnar. Þeir gerðu það án þess að
gefa út sérstaka tilkynningu til sjófarenda um málið. Þeir létu sem-
sagt engan vita, fyrr en norska strandgæslan hóf skyndilega að reka
íslensk skip af svæði, sem þau höfðu sótt á um nokkurt skeið. Þeg-
ar íslenskir skipstjórar mótmæltu var þeim hótað ofbeldi, og skipa-
töku.
Ákvörðun Norðmanna þá vakti mikla reiði íslenskra sjómanna.
Málið var tekið upp af jafnaðarmönnum í íslenska þinginu, og
Halldór Ásgrímsson krafinn svara. Þá kom í ljós, að hann hafði
ekki einu sinni mótmælt freklegum yfirgangi Norðmanna með
formlegum hætti. Það sem verra var, hann hugðist ekki gera það!
Alþýðublaðið varaði þá við því, að svo veik viðbrögð af hálfu
íslendinga væru stórhættulegt fordæmi, sem gæti leitt til þess að
Norðmenn teldu sig geta komist upp með hvað sem er gagnvart Is-
lendingum. Varnaðarorð okkar reyndust því miður á rökum reist.
Norðmenn telja eðlilega, að þeir geti gengið á lagið, - og gera það
ótæpilega einsog takan á Sigurði sýnir glöggt.
Málið var hinsvegar í upphafi svo léttvægt í eðli sínu, að það
hefði að sjálfsögðu átt að vera auðleyst með því einu, að ráðherrar
viðkomandi málaflokka í löndunum tveimur gengu frá því gegnum
persónuleg samtöl. Það hefði verið hin eðlilega leið, undir eðlileg-
um kringumstæðum. Orðstír íslenska utanríkisráðherrans er hins-
vegar orðinn slíkur í stjómkerfi Norðmanna, að honum tekst ekki
einu sinni að leysa smávægilega deilu á borð við Sigurðarmálið án
þess að málið verði að stórkostlegum atburði á alþjóðavettvangi.
Forsætisráðherra sagði að ein skýring gæti verið sú, að Norð-
menn séu aular. Það var stórkarlalega mælt. Miðað við þá sam-
skiptatækni sem rflcisstjómin hefur tileinkað sér í samskiptum við
Norðmenn væri þó óvitlaust af hæstvirtum forsætisráðherra að
leggjast nú í langan dvala undir feldi, og velta fyrir sér eftirfarandi
spumingu:
Hverjir em aularnir í þessu máli?
Þjóðarleiðtogar í ham
Það er fátt sem þjappar þjóðum
betur saman en sameiginlegur óvin-
ur. Hið sama má segja um náttúru-
hamfarir eða aðrar utanaðkomandi
hörmungar og við íslendingar þekkj-
um mörg dæmi þessa. Barátta fyrir
rétti strandríkisins Islands til veiða í
úthöfunum, snjóflóð á Vestfjörðum
og yfirvofandi stórhlaup á Skeiðarár-
sandi eru dæmi sem flestum fslend-
ingum eru enn í fersku minni. Þá stóð
þjóðin saman gegn hinum sameigin-
lega óvini, þjóðarleiðtogar birtust
ábúðarfullir á skjánum og létu eins
Pqllbord |
Bryndís
Hlöðvers-
dóttir
skrifar
og þeir gætu leyst vandann sem að
þjóðinni steðjaði.
Óvinur fundinn!
Nýlega hefur sameiginlegan óvin
rekið á fjörur hinna íslensku þjóðar-
leiðtoga, sem gæti jafnvel orðið til
þess að þjappa þjóðinni saman um
ráðherrana sína, ekki síst utanríkis-
ráðherrann sem veitir ekki af stuðn-
ingi þjóðarinnar í kjölfar sívaxandi
óvinsælda Framsóknarflokksins í
skoðanakönnunum. Þessi óvinur eru
Norðmenn, sem hafa það til saka
unnið gegn íslensku þjóðinni að
væna íslenskan nótabát, Sigurð VE
um að hafa brotið reglur um tilkynn-
ingarskyldu. Þar sem báturinn neit-
aði að fylgja norsku landhelgisgæsl-
unni til hafnar, var hann dreginn til
Bodö í Norður-Noregi þar sem
áformað er að málsókn hefjist gegn
þeim sem að sökudólgnum Sigurði
standa.
“Norðmenn eru aular,“
segir forsætisráðherra
Nú sætir það í sjálfu sér tíðindum
að skip séu sökuð um brot á reglum
og að lögreglumál fylgi í kjölfarið en
það sem kemur á óvart í þeirri at-
burðarás sem hér hefur verið lýst eru
ofsafengin viðbrögð íslenskra stjóm-
valda. Utanríkisráðherra og forsætis-
ráðherra blanda sér þegar í málið og
lýsa yfir þungum áhyggjum sínum af
því í fjölmiðlum og forsætisráðherra
sá ástæðu til þess að saka frændþjóð
okkar og nágranna í Noregi um aula-
skap í sjónvarpsfréttum á sunnudags-
kvöld! En ekki nægðu yfirlýsingar
ráðherranna til þess að upplýsa þjóð-
ina, heldur voru helstu diplómatar
landsins sendir á vettvang til Bodö
með flugvél flugmálastjómar til að
ítreka alvöm málsins.
Stórdiplómatar á
sunnudegi í Bodö
Reyndar kom það á daginn að lítið
Vissulega má segja að
viðbrögð norskrar land-
helgisgæslu séu hörð,
en réttlæta þau að for-
sætisráðherra þjóðarinn-
ar lýsi því yfir að Norð-
menn séu aular og að
helstu diplómatar þjóð-
arinnar séu sendir í of-
forsi á vettvang í einka-
flugvéi og á sunnudegi í
þokkabót?
var hægt að gera í málinu, enda
sunnudagur í Bodö, eins og á íslandi
þegar ráðuneytisstjórar utanríkis- og
sjávarútvegsráðuneytis mættu á stað-
inn og flestar opinberar stofnanir því
lokaðar. En diplómatamir stóðu
vaktina á bryggjunni í Bodö, fylgd-
ust grannt með óvininum og gerðu
norskum fjölmiðlum grein fyrir
stöðu mála. Norðmenn virtust hins
vegar hinir rólegustu yfir uppistand-
inu, lögreglumál yrði væntanlega
höfðað í kjölfar hins meinta brots
eins og lög gera ráð fyrir að sögn
lögreglukonu í Bodö.
Taugaveiklun í stjórn-
arliöinu?
En hvers vegna þetta írafár hjá ís-
lenskum ráðamönnum? Vissulega
má segja að viðbrögð norskrar land-
helgisgæslu séu hörð, en réttlæta þau
að forsætisráðherra þjóðarinnar lýsi
því yfir að Norðmenn séu aular og að
helstu diplómatar þjóðarinnar séu
sendir í offorsi á vettvang í einka-
flugvél og á sunnudegi í þokkabót?
Það læðist óneitanlega að manni sá
gmnur að viðbrögðin megi að ein-
hverju leyti rekja til útreiðar annars
stjómarflokksins í skoðanakönnun-
um, þar sem hann siglir hraðbyri nið-
ur á við.
Veldi stjórnarflokkanna
er ógnað
Þjóðin er að missa trúna á Fram-
sóknarflokkinn og veldi Sjálfstæðis-
flokksins er ógnað sem risans í ís-
lenskum stjómmálum, ef marka má
skoðanakönnun um að tæpur helm-
ingur kjósenda myndi kjósa framboð
sameinaðra jafnaðarmanna stæði það
til boða. Ekki aðeins virkar útkoma
þessarar könnunar sem vítamín-
sprauta inn í þær þreifingar sem þeg-
ar em hafnar um samfylkingu núver-
andi stjómarandstöðuflokka í fram-
tíðinni, heldur hlýtur hún líka að
vekja ugg í brjósti núverandi stjórn-
arflokka, sem hafa í trausti óhaggan-
legs meirihluta leyft sér að standa
fyrir þeim breytingum á samfélaginu
sem landsmenn munu fyrr eða síðar
mótmæla. Og þá er heppilegt að
beina sjónum landans að óvininum í
Bodö sem ógnar Islendingum og
riddumnum hugumprúðu, Halldór og
Davíð, sem verja okkur fyrir utanað-
komandi árásum.
Hötundur er þingmaður
Alþýðubandalagsins í Reykjavík.