Alþýðublaðið - 17.07.1997, Page 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 17. JÚLÍ1997
„Ég get annað hvort verið forseti Bandaríkjanna eða haft stjórn á Alice. Ég
get ekki gert hvort tveggja,“ sagði Theodore Roosevelt þegar hann var
spurður af hverju hann hefði ekki stjórn á dóttur sinni. Af orðum hans má
marka að þarna átti engin venjuleg kona í hlut, eins og hér er rifjað upp
Alice Roosevelt, elsta dóttir
Theodore Roosevelts 26.
forseta Bandaríkjanna, var
17 ára þegar hún flutti ásamt fjöl-
skyldu sinni í Hvíta húsið. Hún varð
samstundis ein dáðasta kona Banda-
ríkjanna og átti öruggan sess í slúð-
urdálkum dagblaðanna. í daglegu tali
var hún nefnd Alice prinsessa, dæg-
urlög voru samin um hana og stúlku-
böm skírð í höfuðið á henni. Hún var
falleg, gáfuð og orðheppin, en mesti
gallagripur.
Hún fæddist árið 1884, dóttir
Theodores Roosevelts, hálfþrítugs
efnilegs stjómmálamanns, og undir-
fagurrar eiginkonu hans, Alice Lee.
Móðirin unga lést örfáum dögum eft-
ir fæðingu dóttur sinnar og Theodore
giftist þremur ámm síðar Edith
Kermit Carow, miklum kvenskör-
ungi. Edith var sannfærð um að ör-
lögin hefðu ætlað þeim Theodore að
eigast og hún taldi að ráðahagur hans
við Alice hefði ekki orðið honum til
gæfu hefði Alice lifað. „Honum
hefði drepleiðst hún,“ sagði hún
snaggaralega.
Alice litla hafði alist upp hjá
frænkum sínum en Edith taldi að hag
hennar væri best borgið á heimili
föður síns, og þangað flutti hún
þriggja ára gömul. Hún reyndist vera
viljasterk stúlka sem stjómaði föður
sínum harðri hendi og dag hvem bar
hann hana á öxlum sér til morgun-
verðar undir hvatningarópum henn-
ar: „Afram svín!“
Þegar stjúpa hennar, sem ætíð
reyndist henni vel, ákvað að tími
væri til þess kominn að Alice færi í
skóla þá stappaði stúlkan niður fót-
unum og hrópaði: „Ef þú sendir mig
burt þá skal ég verða þér til skamm-
ar. Ég mun gera eitthvað hræðilegt til
að niðurlægja þig. Ég lofa þér því.“
Stjúpan gafst upp og réð einkakenn-
ara til að kenna þessari þvermóðsku-
fullu stúlku.
Alice kunni best við sig í félags-
skap stráka, klippti hár sitt stutt, og
sagðist, í fyllingu tímans, ætla að
fæða apa í stað bama. Hún átti ekki
vinkonur en lék sér stundum við upp-
burðalitla, ófríða frænku sína, El-
eanor Roosevelt. Kannski væri nær
að segja að hún hafi leikið sér að
henni því Alice stjómaði leikjum
þeirra og öllum samskiptum og
hæddi Eleanor óspart ef þannig lá á
henni. „Ég dáðist alltaf að Alice en
um leið var ég hrædd við hana,“
sagði Eleanor.
Alice og Eleanor
Móðir Eleanor, Anna Hall, hafði
líkt og móðir Alice, verið annáluð
fyrir fegurð. Skáldið Browning sagð-
ist ekki fara fram á annað en að fá að
horfa á hana. „Eleanor, ég veit ekki
hvað á eftir að verða um þig. Þú ert
svo ófríð að þú getur ekkert annað
gert en að vera góð,“ kveinaði Anna
Alice á brúðkaupsdegi sínum ásamt eiginmanni sínum og föður.
þegar hún leit á dóttur sína. Þessi at-
hugasemd og aðrar álíka urðu ekki til
að styrkja sjálfsmynd Eleanor og
ekki bætti úr skák að móðir hennar
kallaði hana gjaman „ömmu“ vegna
óyndislegs útlits hennar.
Ikomin um borb
ia Baldur
tSfjUS
Frá Stykkishólmi kl. 10.00 &16.30
Frá Brjánslæk kl. 13.00 & 19.30
Símar:43S~1 Stykkishólmi
458-201 Brjánslæk
Fax: 438-1093 Stykkishólmi
Það var Alice sem kynnti Eleanor
fyrir Franklin Delano Roosevelt,
fjarskyldum ættingja þeirra beggja
og hvatti hann til að sýna henni at-
hygli. Kynnin leiddu til hjónabands
sem skapaði þeim báðum óhamingju.
Mörgum ámm síðar, þegar Franklin
átti í eldheitu ástarsambandi við rit-
ara sinn aðstoðaði Alice hann eftir
fremsta megni við að fela slóðina
fyrir eiginkonunni. Þegar vinur Alice
gagnrýndi hana fyrir þátt hennar
svaraði hún: „Franklin á skilið að
eiga sólskinsstundir. Við verðum að
hafa í huga að hann er giftur El-
eanor.“
„Alice lítur vel út, en er ruglaðri en
nokkru sinni fyrr,“ skrifaði Eleanor
Franklin skömmu eftir giftingu
þeirra, „ég mætti henni í morgun, al-
einni með þremur karlmönnum.“
Ekki var hrifning Eleanor meiri þeg-
ar hún kom eitt sinn að Alice „al-
einni“ með Franklin þar sem þau
drukku piparmyntulíkjör og skiptust
á beittum palladómum um samferða-
menn sína. „Enginn sem sæi ykkur
saman gæti ímyndað sér að þú væri
frændi hennar,“ sagði Eleanor
áminnandi við eiginmann sinn, „ég
held að það væri góð hugmynd að
þið hittust ekki í nokkum tíma.“
Alice hafði nóg að starfa annað en
að þamba piparmyntulíkjör með
Franklin. Blaðamanni, sem tók að sér
að skrá ferðir hennar í tæp tvö ár,
taldist til að hún hefði á þeim tíma
farið á 407 dansleiki, í 350 sam-
kvæmi, 680 teboð, auk 1706 heim-
sókna.
Hún reykti opinberlega á tímum
þegar penar stúlkur létu slíkt ekki
sjást til sín. Hún smyglaði víni í sam-
kvæmi sem átti að vera áfengislaus.
Hún sökkti sér niður í hvítagaldur og
alls kyns kukl. Hún sprangaði um
Hvíta húsið með risastóran suður-
afrískan páfagauk á öxl og snákinn
Emily vafðan um hönd sér.
Hún var einmitt með Emily upp á
arminn þegar hún birtist á skrifstofu
föður síns þar sem hann sat á tali við
rithöfundinn Owen Wister. Þegar
hún hafði kvatt spurði Wister forset-
ann af hverju í ósköpunum hann
reyndi ekki að hafa stjórn á dóttur
sinni. Forsetinn svaraði: „Ég get ann-
að hvort verið forseti Bandaríkjanna
eða haft stjóm á Alice. Ég get ekki
gert hvort tveggja."
Vúdú dúkkur á lóð
Hvíta hússins
Alice sagði eitt sinn að faðir sinn
vildi vera líkið í hverri jarðarför sem
hann var viðstaddur og brúðguminn
við hverja giftingu. Þau orð hefðu
eins getað átt við hana sjálfa. Þau
feðgin voru um margt lík, bæði at-
hyglisjúk og sjálfhverf en bjuggu yfir
miklum gáfum. óvenjulega sterkum
persónuleika og viljastyrk.
Alice hélt því fram að föður sínum
þætti ekki eins vænt um sig og böm
sín af seinna hjónabandi. í dagbók
s£na skrifaði hún: “Enginn mun
nokkra sinni vita hvað mér þykir
vænt um hann - þegar mér á annað
borð þykir vænt um hann.“
Hún tók það afar nærri sér þegar
faðir hennar lét af forsetaembætti.
Theodore hafði í fljótræði eldhugans
gefið þá yfirlýsingu að hann myndi
ekki sækjast eftir því að sitja þriðja
kjörtímabilið sem forseti. Hann iðr-
aðist þessara orða en ekki varð aftur
snúið og Wiliam Howard Taft varð
næsti forseti Bandaríkjanna. Þegar
fjölskyldan kvaddi Hvíta húsið af-
myndaði Alice andlit sitt til að líkja
eftir svip frú Taft, og minnti þá helst
á nashyming. „Þetta elskumar mín-
ar,“ sagði hún við öryggisverðina,
„er það sem tekur við af okkur.“
Þremur ámm síðar lét Theodore
Roosevelt sig dreyma um að ná út-
nefningunni frá Taft, og Alice deildi
draumnum með honum, en aðstæður
vom á þann veg að hann gat ekki
orðið að veruleika. Ekki mildaðist
geð hennar þegar hinn frjálslyndi
friðarsinni Woodrow Wilson settist í
sæti forseta. Alice var hatrammur
andstæðingur hugmynda hans um
þátttöku Bandaríkjanna í Þjóðar-
bandalaginu og daglegur gestur á
þingpöllum þegar umræður um þátt-
töku Bandaríkjanna fóru fram. Oft
sást til hennar á vappi við Hvíta hús-
ið tautandi bölbænir sem beint var til
forsetans: “Þrífistu aldrei! Þrífistu
aldrei!“ Hún lét orðin ekki einungis
tala heldur bjó til litlar vúdú dúkkur
sem bám svipmerki Wilsons, stakk
prjónum í hjartastað þeirra og henti
þeim inn á lóð Hvíta hússins í skjóli
nætur.
Henni þótti ekki mikið til
Hardings koma, en hann tók við for-
setaembætti af Wilson árið 1921 og