Vísir - 26.04.1976, Qupperneq 2

VISIK
spyr
Mánudagur 26. aprll 1976 vísm

G í Reykjavík )
Áttu von á góöu sumri?
Ingigeröur Eggertsdóttir. hús-
nióöir: — Ég ætla bara að vona
hið besta. Ég er orðin þreytt á
leiðinlegu veðráttunni, nóg var af
henni i vetur.
Steingrímur Jónsson: — Auðvitað
á ég von á góðu sumri. bað væri
nú annað hvort að sumarið i ár
bætti upp leiðindatiðina sem var i
fyrrasumar, svo að ekki sé talað
um veturinn. Ég vona að það
verði mikil sól. Það er aldrei of
mikiö af henni.
Sigmar Ouömundsson, húsvörö-
ur: — Jú, það hlýtur að verða gott
i sumar. Tiðarfarið hefur verið
svo óstöðugt i vetur.
Itirgir Guömundsson, fisksali: —
Ég vona það. Þá ætla ég að nota
timann og fara i veiðiferð og
krækja mér i silung og lax. Það
veitir ekki af góðu sumri eftir
leiðindaveðrið i vetur.
Kristin Ilulda Hauksdóttir, II
ára: — Ætli það ekki. Allavega
vona ég það. Það er búinn að vera
svo ægilega vondur vetur.
Sveinsina Aöalsteinsdóttir: — Já,
ég vona að við fáum að njóta góðs
sumars í ár. Það er sama þótt
ekki hafi frosið saman vetur og
sumar að þessu sinni. Ég hef
samt trú á góðu sumri.
Samgöngumálaráðherra tilkynnir óformlega ákvörðun ríkisstjórnarinnar:
Viðbótarsœstrengur lagður, en
jarðstöð ekki reist á nœstunni
Kikisstjórnin
hefur tekiö
óformlega
ákvöröun um aö
leysa aukna
fjarskiptaþörf
okkar viö útlönd
með þvi að|
leggja viðbótar-
sæstreng mcð|
sima og telex-
rásum frá Fær-I
eyjum hingaöl
til lands, en ekki mcö þvi aö
reisa móttökustöö fyrir gervi-
hnattasendingar hér á landi.
Halldór E. Sigurðsson sam-
göngumálaráðherra skýrði frá
þessu i fréttatima sjónvarpsins i
gærkvöldi, og gat þíess að Mikla
norræna ritsimafélagið hefði
samkvæmt samningi einkarétt
til fjarskiptaþjónustu milli ts-
lands og annarra landa fram til
ársins 1985.
Sagðist ráðherra ekki telja, að
félagið hefði brotið neitt það af
sér, sem gæfi okkur ástæðu til
að segja samningnum upp, og
hafi þrir lögfræðingar athugað
þetta mál sérstaklega fyrir
ráðuneytið.
„Þess vegna er það mitt
mat”, sagði ráðherra, ,,að þótt
við ættum jarðstöð i dag, þá
gætum við ekki notað hana
nema mjög takmarkað, án þess
að eiga á hættu, að fá á okkur
skaðabótamál. Og ég tel, að fyr-
ir þessum staðreyndum verðum
við aö beygja okkur, hvort sem
okkur likar betur eða verr. Það
þýðir, að viö getum ekki farið i
að byggja jarðstöð nú”.
Aftur á móti sagði samgöngu-
málaráðherra, aö þennan
samning við Mikla norræna rit-
simafélagið ætti ekki að endur-
nýja, og teldi hann um það atriði
ætti núna að taka ákvörðun.
Þá kom fram i sjónvarpsvið-
talinu i gærkvöldi, að póst- og
simamálastjórninni hefur tekist
að ná mun hagstæðari samning-
um við Mikla norræna ritsima-
félagið, en upphaflega stóðu til
boða i sambandi við lagningu
viðbótarsæstrengsins.
Halldór E. Sigurðsson, sam-
gönguráðherra, kvaðst telja
rétt, að skipuð yrði nefnd sér-
fræðinga frá landssimanum og
fleiri aðilum til þess að vinna að
undirbúningi jarðstöðvar- -ÖR
Alger skammtímaákvörð-
un, sem kemur mér á óvart
,,Ef þessi strengur verður
lagöur frá Færeyjum, og fyrir-
sjáanlegt er, aö viö þurfum að
reisa jaröstööina, er þarna um
aö ræöa tvöfaldan kostnað.
Þctta er alger skammtima-
ákvöröun, og mér kom ákaflega
á óvart þessi yfirlýsing Halldórs
E. Sigurössonar, samgöngu-
málaráöherra,” sagöi Ellert B.
Schram, alþingismaður og
varaformaöur útvarpsráös i
viðtaii við Visi i morgun.
Ellert flutti nýlega ásamt
Þórarni Þórarinssyni á alþingi
tillögu þess efnis, að aukin þörf
okkar fyrir fjarskiptarásir yrði
leyst með þvi að reisa hér jarð-
stöð i stað þess að leggja enn
einu sinni sæstreng hingað til
lands.
t þvi sambandi höfðu þeir
meðal annars i huga þá mögu-
leika, sem sköpuðust fyrir
sjónvarpið til þess að taka við
sendingum frá útlöndum á
ýmiss konar myndefni, sem
ekki er hægt aö senda hingað til
lands gegnum sæsimastreng.
segir Ellert B.
Schram í
viðtali við Vísi
Reiðarslag fyrir
sjónvarpið
„Þessi yfirlýsing ráðherra
um að strengurinn verði lagöur
er algert reiðarslag fyrir
sjónvarpiö, og allt útlit þvi fyrir,
að aðstaða til móttöku á sjón-
varpsefni verði engin hér á
landi næsta áratuginn, sagði
Ellert B. Schram, ennfremur.
Hann kvaðst varla trúa þvi,
að þetta væri skoðun rikis-
stjórnarinnar allrar, þar sem
þær skýrslur, sem komið hefðu
frá sérfræðingum um tæknilega
hlið þessa máls, væru á þann
veg, aö allt mælti með þvi að
jarðstöð yrði reist. Ástæða væri
til að kanna samninginn við
Mikla norræna betur, og athuga
hvort álit lögfræðinganna
þriggja reynist rétt, það er að
ekki sé hægt að segja samning-
um upp fyrr en 1985 án þess að
eiga á hættu mikiar skaðabóta-
kröfur.
Strengurinn annar
aöeins eftirspurninni
skamman tíma
t þvi sambandi ætti að hug-
leiða, meðal annars, aö félagið
hefði ekki getað fullnægt þörf-
um okkar og hefði ekki brugðist
rétt við nýjustu tækni. Nú hefð-
um við 29 simarásir i sæstrengj-
um til landsins, en með þessum
viðbótarstreng myndu bætast 60
rásir til viðbótar. Þetta myndi
vdfntanlega anna eftirspurninni
rért i augnablikinu, en fyrr en
varði yrðu þessar rásir orðnar
of fáar.
Varðandi samning þann, sem
gerður var við Mikla norræna
ritsimafélagið, og einkarétt
þess til þess að annast öll fjar-
skipti tslands við umheiminn til
ársins 1985, sagði Elllert B.
Schram, að það væri algerlega
óviðunandi að búa við slikan
samning, þó ekki væri nema
vegna sjálfstæðis þjóðarinnar.
Hann sagðist halda, að rök is-
lensks þjóðfélags fyrir að reisa
jarðstöðina væru svo yfirgnæf-
andi, að ekki væri stætt á öðru.
óhugnanlegt fyrir þjóð-
ina að vera háð einokun-
arhring
„Það er óhugnanlegt, að is-
lendingar skuli vera að ákveða
það árið 1976, að næsta áratug-
inn muni þeir ekki komast i
samband við umheiminn á
sama hátt og margar aðrar
þjóðir hafa getað um langt ára-
bil, — og að við verðum háöir
Mikla norræna ritsimafélaginu,
slikum einokunarhring úti i
löndum, varöandi öll okkar fjar-
skipti,” sagði Ellert B. Schram,
alþingismaður.
— ÓR.
Freiherr von Baden Baden
i hliðinni vestanvert, þar sem
Blanda streymir fram úr dal
sinum og út að mótum Svartár-
dals og Langadals í Aust-
ur-Húnavatnssýslu býr Björn
Pálsson, hóndi og friherra á
I.öngumyri, fyrrum pallafyllir á
Alþingi, útgerða rmaður á
Skagaströnd og þjóðsagnaper-
sóna á landsmælikvarða, maður
barnmargur og fjármargur eins
og margir niðjar afa hans,
Björns Eysteinssonar, sem
sneri eignalaus inn á heiðar með
konu og börn og kom aftur rikur
maður til byggða. Björn Ey-
steinsson, l'orveri friherrans og
nalni, þótti snjall málafylgju-
maður og tefldi gjarnan i lögum
við Erlend i Tungunesi — ævi-
Ijanda sinn. Ber sú glima mörg
einkcnni þeirrar viðureignar,
sein friherrann á Löngumýri
lieyr með nokkurra ára millibili
við yfirvald húnvctninga, Jón
isberg sýslumann á Blönduósi.
Fyrst var deilt um eign á
skjóttri mcri, sem vegna frægð-
ar sinnar stendur uppstoppuð i
dýrasaini við Skóla vörðustig.
\ú er barist út af ótta um kláða-
maur i fé friherrans, setn baðar
aðeins einu sinni þegar sagt er
að baða tvisvar. Björn á Löngu-
inýri mun eiga um ellefu
liundruð fjár. Það verður lag-
legur hópur uppstoppaður, ef
lara á fyrir roliunum eins og
merinni Skjónu að felldum dóm-
um út al' fjárböðunum og nýlið-
inni aðlör sýslumanns, sem lét
taka dreng fastan við l'jár-
geymslu og gefa honum
sveskjugraut á Blönduösi, en
missti annárs á hlaupum á stór-
túni friherrans.
Björn Pálsson var lengi þing-
maður íyrir Framsóknarflokk-
inn, en taldi sig löngum eiga
bestum vinum að mæta i öðrum
l'lokkum. Björn hafði uppi
nokkra l'rjálsræðistilburði innan
þingflokks sins, en liann gekk
nokk i hús. eins og rollurnar
’ellefu hundruð, þegar svipurnar
voru á lofti i stórmálum. A
framboðsfundum fór hann með
gamanmál og glannalegt tal svo
fundarsalir fylltust af strákum,
að visu atkvæðisbæruin, og var
ekki laust við að hrollur færi um
hina ráðsettari frambjóðcndur.
Frfherrann á Löngumýri hefur
aldreiskort fylgi, hvorki til and-
mæla við ylirvöld eða til þing-
larar. Enda fór svo, að hann gat
ineð skjótum hætti kvatt til
menn af Skagaströnd til að eyði-
leggja þrifabaðsathafnir sýslu-
manns. liefur friherrann eflaust
hnippt I nærstadda, þegar sýslu-
inaður sásthverfa yfir hálsinn i
átt til Svinadals og spurt hvort
þetta væri ekki gott hjá sér.
Friherrann á Löngumýri hef-
ur lastmótaðar skoðanir á öllu
inilii liimins og jarðar. Þegar
sérfræðingar vildu l'ella gengið
um þrjátiu og sjö af hundraði,
reiknaði liann út að gcngisfell-
ing upp á þrjátiu og þrjá af
hundraði væri nægileg. Þegar
yfirvöld vilja baða tvisvar telur
liann nóg að baða einu sinni.
Ilafi bændur allt í kringum hann
hlýðnast tilskipunum um að
baða tvisvar kemur það ekki
mál við fríherrann. Grannarnir
stiga bara ekki i vitið.
Björn á Löngumýri leggur
mikið upp úr peningaviti, eða
þvi, sem kallaðer gripsvit norö-
an lieiða. Ilann lét eitt sinn
smiða bát i skipasmiðastöð
KEA á Akureyri. Honum þótti
báturinn ekki nógu hraðskreið-
ur og taldi til galla. Frilierrann
þrjóskaðist þvi við að borga all-
an bátinn. Loks lét hann tilleið-
ast að borga hluta hans meö
skuldabréfum á nafnverði og
4% vöxtum. Þá krimti i honunt
al' kæti yfir heivitis vitleysunni i
KEA-mönnum, hnippti I við-
stadda og sagði: Var þetta ekki
gott hjá mér.?
Það er von að Jóni tsberg,
meinhægðarmanni, gangi illa
að koma Iram lögunt við fri-
herrann á Löngumýri, sem bæði
er slunginn, og heppinn eins og
úrskurður hæstaréttar i fjár-
böðuninni er ljósast dærni um.
Friherrann fellir löngum sýslu-
mann á formgöilum eða ein-
hverjum öörum fiýtisverkum.
Nú getur friherrann gengið unt
landareign sina þessa vordaga,
innanum féð sem átti að baða
tvisvar, og hugsaö upp ný ráð
gegn yfirvaldinu meðan vorgol-
an leikur um grátt hár hans.
Brátt fjölgar um tún og móa.
Ellefu hundruö ær eiga að fara
að bera. Það er eins gott að
þurfa ekki aö fara i sveskju-
graut út á Blönduós á hverjum-
degi eftir að sauðburðurinn
liefst. Bændur í nágrenninu
lialda áfram að óttast að fleira
kunni að dafna i þessum mikla
fjársal'ni fríherrans en lömbin.
Þeir segja : baöa. baða, En fri-
herrann hlustar aðeins á sina
eigin samvisku, lóuna og spó-
ann, og jarmið i lömbunum
jafnótt og þau fæðast.
Svarth öfði