Vísir - 10.09.1976, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Útgefándi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davift Guftmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson, ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
P'réttastj. erl. frétta: Guftmundur Pétursson
Blaftamenn: Anders Hansen, Anna Heiöur Oddsdóttir, Edda Andrésdóttir,
Einar K. Guöfinnsson Jón Ormur Halldórsson, Kjartan L. Pálsson, Ólafur
Hauksson, Óli Tynes, Rafn Jónsson, Sigriöur Egilsdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir, Þrúöur G. Haraldsdóttir.
iþróttir: Bjöm Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
Útlitsteiknun: Jón Óskar Hafsteinsson
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. SigurÖsson.
Dreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson.
Auglýsingar: llverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiftsla: II verfisgötu 44. Sirni 86611
Ritstjórn: Siftumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuöi innanlands.
_____________i lausasölu 50 kr. cintakift. Blaftaprent hf.
Hálfrar aldar
barátta
Forvígismenn iðnaðará islandi hafa að undanförnu
unnið merkilegt starf við að kynna atvinnugrein sína
og auka skilning þjóðarinnar á mikilvægi iðju og
iðnaðar fyrir atvinnulífið og efnahag fólksins i land-
inu. Iðnkynning sú, sem nú stendur yfir, ber órækt
vitni um stórhug og áræði.
Engum blandast hugur um, að það er hreint ekki
auðvelt að byggja hér upp iðnað í harðri samkeppni
við erlendar stórþjóðir, þar sem iðnaðarframleiðslan
á sér aö baki langa atvinnulega hefð. Þar við bætist,
að íslenskur iðnaður hefur aldrei notið sambærilegrar
aðstöðu og erlendu samkeppnisaðilarnir.
Inn í þessa mynd blandast einnig sú staðreynd, að
íslendingar hafa i mörgum tiivikum haft vantrú á inn-
lendri framleiðslu. Kaupendur hafa heldur viljað er-
lenda vöru en íslenska. Alveg er Ijóst, að ekki hefur
verið hlaupið að því að brjóta á bak aftur þá fordóma,
sem rikt hafa í þessum efnum.
En þrátt fyrir erfiðar aðstæður hefur þetta tekist.
islensk iðnaðarframleiðsla stenst nú fyllilega gæða-
samanburð við erlendan iðnvarning. Og í þessum efn-
um eins og öðrum er fyrst og f remst spurt um verð og
gæði. óhætt er að fullyrða, að gömlu fordómarnir eru
með öllu úr sögunni.
Hitt er annað, að langt mun vera í land, að iðnaðin-
um verði búin viðunandi aðstaða. Margsinnis hefur
verið á það bent, að iðnaðarfyrirtæki fá ekki sömu
lánafyrirgreiðslu og sjávarútvegur og landbúnaður.
Þá hefur ekki tekist að tryggja iðnverkafólki nægjan-
lega góð laun.
Vandamálin eru því ærin. Hér er einnig á það að
líta, að við höfum í allt of litlum mæli miðað mennta-
stefnuna við framleiðslustarfsemina í þjóðfélaginu.
Iðn- og tæknimenntun hefur setið á hakanum. Við upp-
byggingu menntakerfisins fram til þessa hefur
óneitanlega verið lögð of mikil áhersla á menntun
embættismanna og vandamálasérfræðinga.
Smám saman hafa menn þó áttað sig á þeirri stað-
reynd, að í þessum efnum þarf að taka mið af fleiri
þáttum. Það er undirstaða allrar atvinnustarfsemi, að
starfsmenn séu vel menntaðir, hver á sinu sviði.
Af ríkisvaldsins hálfu hefur örlað á vilja til að söðla
um í menntamálum með það i huga að auka og bæta
menntun í þágu framleiðsluatvinnuveganna. Ýmis-
legt hefur verið vel gert á þessu sviði. Heldur hefur
því þokast í rétta átt. En ekki er unnt að loka augunum
fyrir því, að mikið verk er óunnið.
islenskt atvinnulíf hefur um langan aldur verið allt
of einhæft. Iðnaðaruppbyggingin er forsenda aukinn-
ar fjölbreytni í atvinnulífinu. Formaður félags is-
lenskra iðnrekenda hefur bent á, að iðnaðurinn hafi í
hálfa öld barist fyrir bættri starfsaðstöðu án teljandi
árangurs. Á þessum tíma hefur aldrei skort á góðan
skiining yfirvalda, heldur raunhæfar aðgerðir.
Iðnkynningaráriðá ugglaust eftir að valda straum-
hvörfum í þessum efnum.
Föstudagur 10. september 1976. visnt
Umsjón: Guðmundur pétursson
J
Heryfirvöldin i Chile hafa veriö ólöt viö handtökur pólitiskra and-
stæöinga, og á fyrstu mánuöunum eftir byltinguna þurfti aö leggja
aöaileikvanginn i Santiago undir fangageymsluna, þar sem öli
fangelsi fylltust á svipstundu.
Þaö eru ekki margir, sem um
þaö vita, en i Chile er starfandi
sérstakt flóttamannaráö, og er
þaö sennilega eina haldreipi
margra pólitiskra fanga þar i
landi.
Þau þrjú ár, sem liöin eru siö-
an herinn byltiSalvador Allende
forseta, hefur þessi flótta-
mannafyrirgreiösla aöstoöaö aö
minnsta kosti 13.500 manns viö
aö flytja úr landi og setjast aö i
nýju riki. — Fiest hefur þetta
fólk veriö pólitiskir fangar, eöa
átt visar handtökur. eöa veriö
ættingjar eftirlýstra andstæö-
inga stjórnarinnar.
í siöasta mánuöi einum flugu
425 manns úr landi á vegum
þessarar flóttamannahjálpar,
en aö minnsta kosti 3000 til við
bótar — sumir þeirra i haldi —
eruábiölista þeirra, sem kjósa
heldur útlegöina.
Þessi starfsemi fer aö mestu
fram i kyrrþey, án þess aö á
henni hvili nokkur launung. En
verkinumiöar áfram, þótt hægt
fari.
Robert Kozak, 34. ára Argen-
tinumaöur, sem veitir forstööu
Santiagoskrifstofu þessarar
flóttamannahjálpar, sagði ný-
lega i viötali viö fréttamann, aö
verkiö sæktist seint, vegna þess
hve vandamálin væru fjölþætt
og flókin.sem viðværiað glima.
Hann vildi ekki skýra þaö nán-
ar. En það hefur samt vitnast,
aö meöal þess, sem torveldar
þessa flutninga, er þaö, aö ekki
vilja öll riki veita pólitisku föng-
unum móttöku, þegar þeir óska
landvistar þar.
Það er skiljanleg afstaða. Hvi
skyldu menn vera ginnkeyptir
fyrir einstakling, sem annaö
þjóöfélag vill losna við og telur
hættulegan samfélaginu?
Kannski er um aö ræða of-
stækisfullan hryöjuverkamann,
eða afbrotamann? Ef maður er
til vandræöa I sinu fööurlandi,
hver segir, aö reynist nýja land-
inu betur, þegar hann mætir
erfiðleikunum, sem sliku land-
námi viö ókunnar aöstæöur
fylgja?
Samkvæmt upplýsingum
stjórnarinnar i Chile eru þar i
haldi aö minnsta kosti 250 fang-
ar, sem fengið hafa refsidómi
sinum breytt i brottvisun úr
landi. Hinsvegar vill ekkert
annað land við þeim taka.
Chilestjórn liggur ekki á þess-
um upplýsingum, þvi aö þær
renna að nokkru smástoö undir
fullyröingar hennar, um aö
gagnrýni annarra rikja á harö-
stjorn hennar séu af pólitis'kum
toga, en ekki spunnar af um-
hyggju fyrir mannréttindum
Chilebúa.
Kozak viöurkennir, aö á biö-
listanum séu um 150 fangar,
sem beðiöhafa i nærheilt ár,án
þess aö fá landvist þar sem þeir
vildu. Hann ber hinsvegar á
móti þvi, aö þetta séu „þeir
verstu”, „dreggjarnar, sem
siast hafi úr”, eins og einhver
orðaði þaö.
„Sum þessara landa, sem þeir
hafa sótt um búsetu i, eiga viö
eigin vandamál aö striöa, svo
sem eins og atvinnuleysi,
kreppu og fleira. Viö munum
finna ný heimili fyrir þetta fólk,
þegar batnar i ári,” sagöi
Kozak.
Fyrir þessari flóttamanna-
hjálp eru allir fangarnir jafnir,
og breytir engu, hver sök þeirra
hefúr veriö.
Allir njóta sömu fyrirgreiösl-
unnar. Fenginn er hjá fangan-
um óskalisti yfir þau lönd, sem
hann vildi helst flytjast til.
Sendar eru umsóknir til tveggja
rikja samtimis. Síðan eru send-
ar nýjar umsóknir æ ofan i æ til
annarra landa, uns jákvætt svar
berst.
Eðlilega er misjaöit eftir
löndum, hvaö liggur til grund-
vallar, þegar umsókn er hafnað,
eða tekin til greina. Sá, sem
fengi neitun hjá bandariskum
yfirvöldum, yröikannski boöinn
velkominn af sovéskum.
Þeir fyrstu, sem þessi flótta-
mannahjálp greiddi götuna fyr-
ir, voru flestir útlendingar, sem
setst höföu aö i Chile á stjórnar-
árum Allendes, eða 4,200. Þaö
voru aöallega Argentinumenn,
Brasiliumenn, Boliviubúar og
ibúar frá Uruguay. — Hinir
9.300 voru Chilebúar, fangar og
fjölskyldur þeii-ra.
Santiago-skrifstofan upplýsir,
að um 600 þeirra hafi verið i
haldi án undangengins dóms.
660höfðu veriödæmdir.enfeng-
iö dómnum breytt i útlegð.
Þetta fólk hefur dreifst til 48
landa, flest i Evrópu. Margir
fóru til austantjaldslanda, ein-
hverjir til Kúbu, fjöldi til Svi-
þjóöar og einn til Kina.
Þessi flóttamannaaöstoö
kennir sig viö Innflytjendahjálp
Evrópu, sem 33 riki standa aö,
en hún var sett á laggirnar upp
úr siöari heimstyrjöldinni til aö
aöstoöa fólk, sem fiosnaö haföi
upp i striöinu, til aö setjast ein-
hversstaöar aö og skjóta rótum.
Starfssviöiö hefur vikkaö og
nafniö á ekki lengur vel við.
ICEM, eins og stofnun er auö-
kennd af skammstöfum sinum,
hefur til þessa greitt götu
tveggja milljóna manna. Mark-
miðið er aö aðstoöa flóttafolk til
landa, sem bjóöa þeim bjartari
framtiö, en fööurlandiö. En um
leiö að hjálpa þróunarrikjum
með þvi að beina til þeirra
tæknimenntuöum starfskrafti.
Santiagoskrifstofan hefur
miiligöngu um fólksstrauminn
til beggja átta að sjálfsögöu.
Annast hún lika fyrirgreiöslu
þeirra, sem flytja vUja tU Chile
og setjast þar aö. Fram tU þess
aö herinn geröi byltinguna,
hafði meginstraumurinn legið
inn (aöallega frá öörum Suö-
ur-Amerikulöndum), en nú ligg-
ur hann út.
Flóttinn
fró Chile
Flóttafólk (sem á slnum tfma flutti til Chile frá Boiivfui komiö til Arlandaflugvallar I Stokkhólmi.