Vísir - 07.01.1977, Síða 11

Vísir - 07.01.1977, Síða 11
VISIR Föstudagur 7. janúar 1977 I 11 Fjárfestingafélagið harmar lítið framboð á hlutabréfum Hefur aðeíns keypt hluta- bréf í þremur fyrirtœkjum „Það hafa verið stjórnendum Fjárfestingafélagsins nokkur vonbrigði, hve litið hefur verið framboðið af góðum hlutabréf- um í islenskum fyrirtækjum. Frá stofnun hefur einungis verið fjarfest i hlutabréfum þriggja fyrirtækja, og er fjárfesting fé- lagsins nú i hlutabréfum rúmar 12 milljónir”, segir Sigurður R. Helgason, framkvæmdarstjóri Fjárfestingafélagsins, i viðtali. I nýútkomnu tölublaði af „Vinnuveitandanum”, mál- gagni Vinnuveitendasambands Islands, eru m.a. viðtöl við Sig- urð og Gunnar H. Hálfdánarson, sem veitir Veröbréfamarkaöi félagsins forstöðu. Þar kemur fram, að helstu viðskipti verðbréfamarkaösins eru með sparikirteini rikissjóðs, enda hefur verið lögð mest á hersla á þau. ,,Vart hægt að tala um markað”. „Astandið i veöskuldabréfa- viðskiptum i dag er þannig, að vart er hægt að tala um mark- aö”,segirGunnari viðtalinu, og um hlutabréfamarkaðinn segir hann m.a.: „Astandið i hlutabréfavið- skiptum þekkja flestir, en nokkuratriði gera viðskipti með þessi bréf svo til ómöguleg. Þessi atriði varða ströng ákvæði i félagssamþykktum um sölu hlutabréfa, óhagstæða skatt- lagningu arðs hlutabréfa i samanburði við sparifé, þráláta verðbólgu ásamt lágvaxta- stefnu, sem fylgt hefur verið, en hún hefur leitt af sér, að lána- stofnanirnar gegna hlutverki nokkurs konar skömmtunar- skrifstofa, sem úthluta fé eftir ýmsum reglum og hafa sumir þættir algjöran forgang burtséð frá fjárhagslegri arðsemi”. .,Almennt andvara- leysi” Gunnar telur mjög mikilvægt að auka upplýsingastreymi á verðbréfamarkaðinum. „Fram að þessu”, segir hann, „hafa einstaklingar og fyrirtæki haft langt i frá greiðan aðgang að slikum upplýsingum, Afleiðing þessa ástands er m.a. sú, að hér á tslandi rikir ekki sama fjár- festingarandrúmsloftið meðal fólks eins og viða er erlendis, og virðist mér rikja almennt and- varaleysi i þessum efnum”. — ESJ. EÐANM/tLS - NEÐANM/tLS - NEÐANM/ÍLS - NE€AN(*1/ÍLS - NEÐANMALS - c Indriöi G. ‘Þorsteinsson skrifar —v—1 J þau væru ekki fiókin i fyrstu, einkum vegna þess að þá var starfað meðal striðandi og sam- stæðra bandamanna, sem þurftu á timabundinni aðstöðu að halda á Islandi, varð hún samt tii bess að æfa i starfi nokkra prýði- lega menn, sem seinna áttu eftir að byggja hana upp og móta á miklum umbrotatimum. A þess- um árum virtist utanrikisþjón- ustan fyrst og fremst vera andi af stjórnmálabaráttunni innanlands og taka mið af vilja og glimu- tækni einstakra stjórnmálafor- ingja. Þegar undan eru skilin viö- brögð Hermanns Jónassonar, fyrrverandi forsætisráöherra, þegar hann stuttu fyrir strið þverneitaði Þjóöverjum um að- stööu vegna flugs hingað, virðist nokkurs misskilnings hafa gætt um þaö, ihverju utanrikismál eru fólgin. Er helzt að sjá á þeim Glansmyndin og sendiherrann Haustið 1945 létu Bandarikja- menn forsætisráðherra vita að þeir hygðust leggja fram beiðni um herstöðvar i landinu, en höfðu leynt Breta fyrirætlunum sinum. Gekk Dreyfus sendiherra fast á eftir utanrikisráöherra að tefja ekki málið og vildi engan frest veita, en i greinargerö vestur skrifaði sendiherrann: „For- sætisráðherra er tækifærissinni, sem lætur einskis ófrestað að hanga við völd og stjórna eftir þvi sem kaupin gerast á eyrinni.” Þessi lýsing sendiherrans gefur til kynna eins og fleira, sem eftir honum er haft, að ekki hefur hann boriðneina teljandi virðingu fyrir forsætisráðherra eða islenzku þjóðinni, sem hann telur þrjóska verið erfiðasta viðfangsefni utan- rikisþjónustunnar til þessa, og einskonar prófsteinn á starfs- hæfni hennar. Fullnuma I ,/ósvifni" Þótt Bandarikjamenn kysu aö ýta Bretum til hliðar, þegar her- stöðvamálið var á döfinni i striös- lokin og sinntu ekki tillögu Breta um öryggissamning við Island, sem létu sér það lynda m.a. af ótta við aö Bandarikjamenn tækju að nýju upp einangrunar- stefnu, töldu Bretar samt að Noröur-Atlantshafið væri þeirra áhrifasvæði hvaö fiskveiðar er verður ein þjóð full- í utanríkismólum? snerti. A þetta reyndi I þeim þorskastrTöum, sem háð hafa verið á miðunum i kringum land- ið. A þetta mun einnig hafa reynt i viöræðum við islenzk stjórnvöld og þá menn i utanrikisþjónust- unni, sem höfðu með máliö að gera hverju sinni. Þá voru ís- lendingar orðnir það „ósvifnir” i utanrikisstefnu sinni, að þeir hót- uðu að endurskoða þá öryggis- samninga, sem i gildi eru við Nato og Bandarikjastjórn, og kunnu nú að beita þvi vopni, sem meö vissum hætti átti að þröngva upp á okkur árið 1945, þótt i ann- arri og óaðgengilegri mynd væri. En þeir gerðu meira. í siðasta þorskastriði sendi Bretar hingað mann, Roy Hattersley aö nafni, sem var um margt likur Louis G. Dreyfus, þegar út i viðræöur var komiö. En nú var sá munur orð- inn á hvað utanrikismál okkar snerti, að Bretar urðu að kippa Hattersley út úr viðræöunum og hefja þær á hærra plan. ólafur Thor*. „Sjálfsagl réu, að ólafi hefur veriö óljúft aö láta aögangshörku banda- rikjamanna veröa til aö sprengja stjórnarsamstarf- iö”. gögnum, sem birt hafa verið um islenzk utanrikismál frá striðs- lokum, að það hafi verið rikjandi skiiningur, að utanrikismál bæri að reka i anda vináttu og trausts, á sama tima og önnur riki áttu langa sögu i undirmálum og bragövlsi á þessu sviði. Enginn var annars bróðir i leik, þegar kom að þvi aö ræða millirikja- mál. I þvi sambandi er vert að gefa gaum að málavafstri frá ár- inu 1945, sem varð milli ólafs Thors, forsætis- og utanrikisráð- herra nýsköpunarstjórnar og Louis G. Dreyfus, sendiherra Bandarikjanna á íslandi um þetta leyti. Frásögn af þessum málum, eftir Þór Whitehead, sagnfræð- ing, er að finna i nýjasta hefti Skirnis. Þá höfðu Islendingar un- að hersetu Bandarikjaraanna allt frá árinu 1941. Hersefa þessi var óhjákvæmileg miðað við aðstæö-' ur á þeim tima, og ekki var vitað til þess aö Bretar eða Banda- rikjamenn hefðu árið 1941 nokkur áform uppi um að tsland yröi lið- ur i herstöövakeðju að striði loknu. Hins vegar þótti ráða- mönnum i Washington ljóst strax á árinu 1943, að hér á landi þyrftu þeir herstöövar til frambúðar. Þar sem ólafur Thors var utan- rikisráðherra i nýsköpunar- stjórninni heyrðu viðræðurnar við Bandarikjamenn, eða fulltrúa þeirra, undir embætti hans i rikisstjórninni. og þjástaf sjálfstæðisþráhyggju. Þá yfirlýsingu geta menn svo að gamni sinu borið saman við glansmyndina af Adams fjöl- skyldunni, sem verið er að sýna i sjónvarpinu um þessar mundir. Það er sjálfsagt rétt, að Ólafi hef- ur verið óljúft aö láta aðgangs- hörku Bandarikjamanna verða til að sprengja stjórnarsamstarfið. En sá þáttur málsins skýrir að- eins að litlu leyti hegðun Dreyfus sendiherra, sem á einu stigi deil- unnar neitaöi að koma tillögu frá forsætisráðherranum til skila við yfirboðara sina„ Þegar hér var komið sögu, og hefði reynsla okk- ar i utanrikismálum veriö orðin meiri, hefði Louis G. Dreyfus ekki orðið sendiherra Bandarikjanna á lslandi deginum lengur eftir aö hafa sýnt forsætisráðherra lands- ins slika óvirðingu. Siðan þetta gerðist hefur mikið lærzt. Það hafa fleiri komið við sögu utar íkismála okkar en Dreyfus adiherra og með llku hugar ,. En með timanum lær)1 ..n við að taka á móti á þann hátt, að sýnt var að ekki þýddi að senda hingað menn til viðræðna, sem ekki gættu fyllstu virðingar. 1 lokasennum svonefnds þorska- striös mæddi mikið á utanrikis- þjónustunni, færni hennar við að túlka málstað landsmanna og haga öllum málarekstri þannig, aö auðveldara yrði um sigur. Þorskastriðin hafa tvimælalaust Hattcrsley. „En nú var sá munur orðinn á hvað utan- rtkisniál okkar snertir, að bretar uröu að kippa Hatters- ley út úr viðræðunum og hefja þær á hærra plan”. Hvenær veröur ein þjóö fullnuma i utanríkismálum Það verður auövitað aldrei ákvarðað hvenær ein þjóð verður fullnuma i utanrikismálum. Þau byggjast á mýkt og hörku og þurfa i vissum atriðum sam- ræmingar við, þannig aö ekki sé veriö að hoppa úr einni stöðunni i aðra eftir þvi hvernig kaupin ger- ast á vettvangi innlendra stjórn- mála. Og i utanrfkismálum eiga þjóðir i raun enga vini heldur mismunandi viðsemjendur. Það getur vel verið aö við höfum i ein- hverju goldið þess að hafa ekki fyrr tekiö utanrikisþjónustuna i okkar hendur, og i raun átt um langan aldur öll mál aö sækja til næsta meinlausrar þjóðar miöaö við stórveldin i dag. En þorska- striðin hafa fært okkur heim sanninn um, að við getum staðið öðrum á sporði i flóknum milli- rikjasamningum. Þófið um her- stöðvar i Hvalfiröi, Fossvogi og á Miðnesheiði sem stóö milli ólafs Thors og Louis G. Dreyfus vetur- inn 1945-46 sannar okkur aðeins aö við vorum ungt riki og ekki rikir af reynslu, sem m.a. stafaði af þvl, að viö höföum hvorki verið beittir frekju né brögðum frá þv.i Friörik konungur saup kampavin á Kolviðarhóli sællar minningar, horfði á purpurarautt landið i kvöldsólinni, og stóðst ekki mátið að tala um riki tvö.

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.