Tíminn - 16.08.1968, Qupperneq 7

FÖSTUDAGUR 16. ágúst 1968.
TIMINN
tnmm
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur f Eddu-
húsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasimi: 19523, Aðrar skrifstofur,
sími 18390. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 éint. — Prentsmiðjan EDDA h. f. *
Opið þing
ÞaS vekur að vonum mikla athygli, að stjórn Sam-
bands ungra Framsóknarmanna hefur ákveðið að halda
næsta landsþing samhandsins, sem verður háð að Laugar-
vatni 23.—25. ágúst, fyrir opnum tjöldum. Stjórn S.U.F.
hefur ákveðið að bjóða fréttamönnum blaða og útvarps,
og öðrum þeim, sem þess óska, að fylgjast með störfum
þingsins. Einnig hefur komið til orða, að þingið veiti
áheyrnargestum sínum afmarkaðan tíma til ávarpa,
kynnu þeir að óska þess. Stjórn S.U.F. færir þau rök
fyrir þessu, að ungir Framsóknarmenn telji sig ekki
hafa neinu að leyna fyrir alþjóð, enda eigi starfsemi
stjórnmálaflokka í lýðræðisþjóðfélagi að fara sem mest
fram fyrir opnum tjöldum, þannig að almenningi í land-
inu verði gert kleift að fylgjast sem bezt með störfum
flokka og stefnumótun. Ungir Framsóknarmenn telja úr-
elta þá venju íslenzkra stjórnmálasamtaka, að heyja þing
sín fyrir luktum dyrum og með sem mestri leynd. Stjórn
S.U.F. væntir þess, að önnur lýðræðisleg stjórnmálasam-
tök sjái sér fært að opna þing sín á þennan hátt.
Sú venja gildir víða erlendis, t.d. 1 Bretlandi og
Bandaríkjunum, að flokkar hafi þing sín opin. í tveimur
framangreindum löndum eru flokksþingin ekki aðeins
'höfð opin á þennan hátt, heldur er hljóðvarpað og sjón-
varpað beint frá þeim og landsmenn allir, sem það vilja,
geta því fylgst með störfum þeirra. Þetta veitir almenn-
ingi á margan hátt betri aðstöðu til að meta flokkana,
stefnu þeirra og forustumenn.
Líklegt verður að telja, að S.U.F. hafi hér farið inn
á braut, sem önnur íslenzk stjórnmálasamtök fari inn
á í framtíðinhi.
Ungt fólk telur réttilega, að margt sé athugavert
við starfsemi stjórnmálaflokkanna og þar sé víða breyt-
inga þörf. Frá sjónarmiði þess er það vafalaust spor í
rétta átt að þing flokkanna verði opnuð og almenningur
geti þannig fylgst með þessum mikilvæga þætti í störf-
um þeirra.
Sök Ingólfs
Mbl. birtir í gær forustugrein um vegamálin og velur
henni fyrirsögnina: Miklar framkvæmdir — en betur
má ef duga skal.
Það sýnir bezt, að vegamálunum miðar ekki vel áfram
undir forustu Ingólfs Jónssonar, að aðalmálgagn hans
skuli fella um hana þann dóm, „en betur má, ef duga
skal“. Þessi dómur er þó meira en laukréttur, eins og
sést á því, að ekki er áætlað til hraðbrauta meira en 31
millj. kr. á þessu ári, og fer næstum allt það fé í áætlun-
argerð og undirbúning. Með slíku framlagi mun hrað-
barutunum miða seint áfram.
Hin nauma fjárveiting til hraðbrautanna stafar þó
ekki af því að miklu fé sé varið til annarra nýbygginga.
Til annarra nýrra vega er varið 76 millj. kr. og til brúa
52 millj. kr. Eins og nú er komið verðgildi krónunnar,
verða engin stórvirki unnin fyrir þessar fjárhæðir.
Mbl. segir í grein sinni, að „ennþá hafi ekki reynzt
mögulegt að koma því svo fyrir“, að allar tekjur af um-
ferðinni rynnu til vegaframkvæmda. Þetta er alrangt.
Nær alla tíð þangað til Ingólfur Jónsson varð vegamála-
ráðherra, runnu allar umferðartekjurnar til veganna og
stundum meira. Hefði Ingólfur fylgt fram þessari stefnu
fyrirrennara sínna, væri ástand veganna annað og betra
en raun ber vitni um.
ERLENT YFIRLIT
/ *
FRA POLLANDI III
Pólverjar hafa orðið mikil
iðnaðarþjóð á tuttugu árum
Þeir hafa lagt megináherzlu á aukna framleiðslu og íbúðabyggingar.
PLESTIR þeir erlendir
ferðamenn, sem koma trl
Varsjár, byrja á því að skoða
gömlu borgina eða gamla borg
arhlutann, sem stendur á bökk
um Vislu, umgirtur gömlum
virkisgarði. Borgarhluti þessi
var að mestu byggður á 17.
og 18. öld, en um aldamótin
1600 hefst blómatími Varsjár,
því að þá flytur konungur Pól-
lands þangað, eftir að Krakow
var búin að vera höfuðborg
Póllands í margar aldir. Eins
■ og venja var á þessum tíma,
byggðist borgin út frá miklu
markaðstorgi og er það enn
miðdepill gamla borgarhlut-
ans.
Gamla borgin í Varsjá hlaut
mikla sögufrægð í síðari heim
styrjöldinni. Þá gerðu Varsjár
búar uppreisn gegn Þjóðverj-
um og var barizt í borginni
mánuðum saman. Þjóðverjum
tókst að sigra að lokum, en þá
voru 85% allra bygginga í
Varsjá í rústum. Verst var þó
gamli borgarhlutinn ^éjHm&
Fyrir styrjöldina hafði Vársjá
haft um eina milljón íbúa, en
þeir voru ekki nema á annað
hundrað þúsund, þegar styrj-
öldinni lauk. Um 700 þt'tsund
Varsjárbúa höfðu fallið í styrj-
öldinni eða verið teknir af lífi
af Þjóðverjum. f þeim hópi
voru Gyðingar, sem höfðu ver
ið fjölmennir í Varsjá. Á ein-
um 300 stöðum í Varsjá eru
blómsveigar til m-inoingar um,
að þar hafi Þjóðverjar tekið
pólska mótspyrnumenn af lífi.
Maður þarf ekki að vera lengi
í Varsjá til að skilja það, að
það vekur ugg hjá Pólverjum,
að Bonnstjórnin fæst ekki til
að viðurkenna pólsku landa-
mærin.
PÓLVERJAR tóku við landi
sinu meira og minna í rústum,
þegar stríðinu lauk. Þjóðverj-
ar höfðu eyðilagt allt það, sem
þeir gátu, er þeir hörfuðu und
an Rússum, til að tefja fram-
sókn þeirra. Um margar stór-
borgirnar hafði verið barizt og
þær eyðilagst að mestu. Til
viðbótar urðu Pólverjar að-
taka við mörgum milljónum
flóttamanna úr þeim hlutum
hins gamla Póllands, sem R’iss
ar lögðu undir sig. Það bættl
nokkuð úr skák, að Pólverjar
fengu allmikið af þýzku landi
og gátu flutt flóttafólkið þang
að. En aðkoman þar var óglæsj
leg, því að þar hafði eyði-
1-eggingin orðið jafnvel enn
meiri en í Póllandi sjálfu, þeg-
ar Varsjá er undanskilin.
ÞÓTT ymsum muni þykja
það undarlegt, hófu Pólverjar
endurreisnarstarf sitt í Varsjá
með því að byggja upp gamla
borgarhlutann í sama istíl og
hann var áður. Það sýnir glöggt
hina sterku sögulegu tryggð
þeirra. Það mun einmig hafa
ráðið miklu, að þetta verk vaf
c ^ ?■ s.v y ' "
lÉI
Minnismerki um frelsisbaráttu Varsjárbúa 1939—45.
jafnframt helgað minningu
þeirrá, sem féllu í uppreisn-
inni. En Pólverjar létu ekki
staðar numið við það að
byggja upp gamla bæin-n. Þeir
hafa byggt upp Varsjá alla,
glæsilegri og stærri en hún
var. Nýbyggingar eru furðu-
lega miklar. í dag eru fbúar
Varsjár um 1,2 milljón-ir. Þeir,
sem áttu þar heima fyrir styrj-
öldina, munu e'kki vera meira
en 1/7, hluti borgarbúa eða
taeplega það. í vissum skiln-ingi
er Varsjá því ný borg.
EN PÓLVERJAR hafa gert
meira en að endurbyggja
Varsjá og aðrar borgir lands-
ins. Þeir hafa framkvæmt
mikla iðnvæðingu á þeim rúm
um 20 árum, sem eru liðin
frá stríðslokum. Áður var þar
ófullkominn efnaiðnaður, en
hann er nú orðinn mikill og
háiþróaður. Þeir höfðu litla stál
framleiðslu, en eru komnir i
9. sæti í þeirri framleiðslu-
grein. Þeir höfðu áður litlar
skipabyggingar, en eru nú 8.
mesta skipasmíðaþjóð heims-
ins..'Þeir eru nú 6. mesti kola-
framleiðandi í heimi og 13.
mesti raforkuframleiðandi. —
Þannig mætti lengi telja. Pól
verjar, sem voru fyrst og
fremst bændaþjóð fyrir styrj-
öldina — 60% landsmanna bjó
þá í sveitum, en 33% nú —

eru komnir í röð frem-stu iðn-
aðarþjóða.
AÐ SJÁLFSÖGÐU hafa þær
framkvæmdir, sem hér hafa
verdð nefndar, haft það í för
með sér, að sitthvað hefur orð-
ið að mæta afgangi. Samgöngu
kerfið í Póllandi virðist enn
gam-aldags að mörgu leyti, járn
brautir ekki góðar, bílar fáir
og flugsamgöngur innanlands
mun minni en í Vestur-Evrópu.
Verzlun og önnur þjónusta
jafnast ekki á við það, sem
þekkist vestantjalds. Þjónustu
greinarnir hafa verið látnar
þoka fyrir framleiðslu-greinun-
um og íbúðabyggingunum •—
Sennilega á það val ekki eftir
að reynast óskynsamlegt.
STUTT DVÖL í ókunnu
landi veitir lítið tækifæri til
að dæma um lífskjör almenn
ings. Þó finnst mér, að lífs-
kjörin muni að ýmsu leyti
að vera lakari í Póllandi en
víðast í Vestur-Evrópu. Það
er ekki heldur óeðlilegt, þar
sem Pólverjar urðu að taka
við landi sínu í rústum eftir
styrjöldina og hafa enga hjálp
fengið u-tan frá. Launin eru
ekki bá, miðað við verðlag.
En þess ber að gæta, að húsa
leiga er þar lág, og tryggingar
meiri og fullkomnari en yfir-
Framhald á bls. 11.