Tíminn - 04.10.1968, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 4. október 1968.
TÍMINN
7
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framikvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gislason. Ritstjómarskrifstofur í Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. S'krifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusúni: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 130,00 á mán. innanlands. —
í lausasölu kr. 8.00 eint. _ Prentsmiðjan Edda h.f.
Sporin hræða
Það má gerla sjá á forystugrein Morgunblaðsins í
gær, að það hefur komið illa við kaunin á þeim bæ, er
Tíminn benti á þá augljósu staðreynd, að það er reynslan
af stjórnmálalífinu í landinu síðasta áratug, sem
xmga fólldð byggir nú öðru fremur á áfellisdóm sinn um
stjórnmálaflokkana og starfshætti þeirra. Hér var ekki
verið að sýkna neina flokka, heldur minna á staðreynd,
sem nauðsynlegt er að gera sér ljósa, þegar kryfja skal
til mergjar hverjar séu orsakir þeirrar óánægjuöldu,
sem risin er meðal ungs fólks og gagnrýni á íslenzku
stjórnmálaiffi eins og það er nú. Unga fólkið þekkir ekki
af eigin raun nema síðasta áratuginn, og þótt vissulega
megi finna gagnrýniefni frá eldri tíma, er það eigi að
síður síðasti áratugurinn.
Jafnframt er það líka augljóst, að þeir flokkar, sem
stjórnað hafa þennan áratug og ráðið stjórnarfarinu og
löggjafarstarfinu og mótað hið pólitíska siðgæði í stjórn
landsins þessi reynsluár unga fólksins, eru hirðmeistar-
ar þess ástands, sem vakið hefur reiðiöldu þess.
Þetta verður enn betur ljóst, ef litið er á stjórn-
málaályktun ungra Sjálfstæðismanna, og aðrar ályktanir,
gerðar á nýloknu þingi. Þessar ályktanir eru í flestum
greinum augljóst andóf eða jafnvel fullkomin uppreisn
gegn stjórnarfari og pólitísku siðgæði „viðreisnar“-ára-
tugsins. Þar er til dæmis krafizt, „að undinn verði bráð-
ur bugur að mótun almennrar byggðastefnu í landinu
og „að gerð byggðaáætlana verði hraðað“, og þetta er
talið „grundvallaratriði til að skapa borgurunum aukið
afkomuöryggi og uppbyggingu í landinu greiðan farveg“.
Þá er krafizt „byltingar í skólakerfi landsins", „stór-
felldra umbóta í félags- og heilbrigðismálum, sem rétti
hlut hins máttarminni“, og loks eru þessi skýru orð:
„Við viljum láta rödd íslands kveða við með nýjum
tón á vettvangi þjóðanna og hafa forystu um framgang
friðar- og mannúðarmála á erlendri grund“-
Þannig er öll stjórnmálaályktunin beint og óbeint
þungur áfellisdómur um vanrækslusyndir núverandi
ríkisstjórnar og fastast kveðið að orði um nauðsyn um-
bóta, þar sem þær eru mestar. Eða hvaða ástæða væri
fyrir unga Sjálfstæðismenn að krefjast mótunar byggða
stefnu, ef að því hefði verið unnið, eða biðja um „bylt-
ingu“ í skólakerfi, nema af því að þar hefur verið svo
hörmulega að verki staðið síðasta áratug? Hvers vegna
er nú svo brýnt að rétta hluta þeirra, sem eru minni
máttar, nema af því, að þessi áratugur hefur sérstaklega
níðzt á þeim. Og mundu þessir ungu Sjálfstæðismenn
biðja um „nýjan tón“ í rödd íslands á alþjóðavettvangi,
nema af því að þeim blöskrar frammistaðan þar síðasta
á^atuginn?
Allt þetta sýnir, að jafnvel ungt fólk í Sjálfstæðis-
flokknum fordæmir stjórnarfarið síðasta áratuginn, af-
neitar ráðandi stefnu og lýsir yfir allt öðrum markmið-
um. Spor ráðamannanna á „viðreisnar“-áratugnum
hræða hana.
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins finna vel þessa for-
dæmingu. Mbl. birti ekki stjórnmálaályktunina fyrr en
á þriðja degi eftir þingið, og þá fylgdi forystugrein, þar
sem reynt var að rýra mál ungu mannanna á ýmsan hátt
og tortryggja í augum fólks, t.d. sagt, „að ályktanir þings
ins og umræður hafi mótazt af hugsjónaauðgi æskunnar
en einkennist um leið um of af fullyrðingum, sem ekki
voru færð næg rök fyrir“.
Af öllu þessu er augljóst, að það er ekki misskiln-
ingur að unga fólkið byggi dóm sinn á reynslunni af
síðasta áratug, og þetta vita og finna ríkisstjórnarflokk-
arnir mæta vel.
Útdráttur úr skýrslu U Thants:
Ástandiö í sunnanverðri Afríku
stefnir allri álfunni í voða
Lítið sem ekkert hefur þokazt í samkomulagsátt fyrir botni Miðjarðar-
hafs og skuldin, vegna dvalar friðargæzlusveitanna á Kýpur, er
orðin geigvænlega mikil
KERFI Sameinuðu þjóðanna
til eftirlits með framkvæmd
vopnaMésins í Palestínu varð
að vísu fyrir áfalli og gekk úr
skorðum vegna atburðanoa í
júni 1967. Það hefir eigi að
síður átt ríkan þátt í að koma
í veg fyrir að bardagar breidd-
ust út, einkum þó með því að
takmarka hættusvæðið og
tryggja framkvæmd vopnahlés
þegar í stað samlcvæmt þeim
ráðstöfunum, sem gerðar voru
í Sýrlandi og við Suezskurð-
inn þegar við lok júnímánað-
ar í fyrra.^ Á vopnahléssvæð-
inu milli fsraels og Jórdaníu
hefir ekki verið unnt að koma
eftirlitsmönnum Sameinuðu
þjóðanna fyrir, þar sem brost-
ið hefir samkomulag aðila um
það atriði. Þama hafa þvi bar-
dagar orðið bæði tíðari og al-
varlegri en annars staðar.
Hafa verður í huga, þegar
hugleiddar eru ástæðurnar til
hinna tíðu og hryggilegu brota
á vopnahléssamningunum, að
heita má, að alit vopnahlés-
svæðið fyrir botni Miðjarðar-
hafsins sé hersetið af öðrum
aðilanum. Sagan sýnir, að þeg-
ar svo stendur á, verða hryðju-
og ofbeldisverk tíðari en ann-
ars væri.
HEITA má, að ástandið í
Austurlöndum nær, að því er
varðar jafnvel upphaf friðar-
samninga, sé alveg óbreytt frá
því, sem það var fyrir átta
mánuðum. Allt til þessa hafa
viðkomandi aðilar aðeins kom-
ið sér saman um eitt, ljóst atr-
iði, eða að Jarring sendifull-
trúi skiuldi halda viðleitni sinni
áfram.
Annar aðilinn hefir krafizt
„beinna samninga“, eða að full
trúar beggja aðila ræðist við
augliti til auglitis. Hinn aðil-
i<nn hefur hafnað beinum við-
ræðum, eða gerði það að
minnsta kosti í upphafi. Hann
hefir þó fengizt til að eiga ó-
beinar undirbúningsviðræður,
og hefir Jarring sendifulltrúi
verið milligöngumaður. Við-
leitni hans verður þó öll til
einskis nema honum auðnist
að koma fram einhvers konar
viðræðum aðilanna um efni,
sem einhverju varða.
HALDIÐ hefir áfram að
draga úr spennunni á Kýpur
í upphafi þessa árs. Kemur
þetta fram í auknum samskipt
um grískra og tyrkneskra Kýp
urbúa, miklu minni skothríð
en áður og öðrum árekstrum
innbyrðis, og verulega aukinni
viðleitni ríkisstjórnarinnar til
þess að koma á eðlilegu á-
stand í landinu, bæði með þvi
að draga úr efnahagslegum
hömlum og tryggja tyrknesk-
um Kýpurbúum fullt frelsi til
umferðar.
Ég finn mig þó knúinn til
að vekja athygli aðilanna að
Kýpurdeilunni á þörfinni á að
hraða mjög lausn vandans.
Fjárhagsástandið í sambandi
Vorster
við friðargæzlusveitirnar held-
ur áfram að versna, og skuld-
in vegna þessara athafna er
eins og nú standa sakir um
það bil 13,6 milljónir doll-
ara. . . .
Af þessum sökum tel ég mig
nauðbeygðan til að lýsa enn
einu sinni yfir, einkum þó fyr-
ir aðilunum að Kýpurdeilunni,
lan Smith
að eins og allt er í pottinn
búð, er ekki með neinu móti
unnt að hafa friðargæzlusveit-
ir Sameinuðu þjóðanna öllu
lengur á eynni
AFLEIðlNGARNAR af ó-
leystum apartheid-stefnu ríkis
Þriðji hluti
stjórnar Suður-Afríku-lýðveld-
isins hafa enn orðið alvarlegri
síðastliðið ár en áður var. Rík-
isstjórn Suður-Afríku hefir
ekki einungis haldið áfram að
fylgja stefnu sinni enn ákveðn
ar fram en áður innan suður-
Afríku sjálfrar, heldur hefir
nún einnig reynt að efla og
auka áhrif kynbáttastefnu sinn
ar í nálægum ríkjum, einkum
þó í Namibiu (suð-vestur Afr-
íku) og sunnanverðri Ródesíu.
Vegna þessarar gallhörðu af-
stöðu hafa leiðtogar hins und-
irokaða meirihluta lýst yfir, að
þeir eigi þess ekki kost að end
urheimta rétt sinn með neinu
öðru mót en baráttu með
vopnum. Svo virðist sem bar-
dagar séu þegar hafnir í sunn
anverðri Ródesíu, en skýrt hef
ir verið frá allmörgum árekstr
um við öryggissveitir Suður-
Afríku og sveitir hinnar ólög-
legu stjórnar Ian Smiths í land
inu. Því verður ekki móti mælt
að ríkisstjóm Suður-Afríku hef
ir ekki einungis valdið vand-
ræðum í Suður-Afríku sjálfri
með þvi að framfylgja apart-
heid-stefnu sinni enn eindregn
ar en áður og með samvinnu
við stjórnina í Salisbury, held-
ur stefnir hún allri sunnan-
verðri Afríku í beinan voða. . .
Áhrifavald Sameinuðu þjóð-
anna í viðureigninni við hina
alvarlegu hættu í Suður-Afr-
íku og möguleiki þeirra til að
fcoma í veg fyrir beitingu og
gagnbeitingu ofbeldis, sem
stefni friði og öryggi á .öllu
meginlandi Afríku í voða og
heimsfriðinum um leið, fer eft
ir því, hve einbeitt aðildarríki
samtakanna verða við að taka
á sig óhjákvæmilega ábyrgð,
og eins eftir hinu, hve fús að-
ildarríkin að Öryggisráðinu
verða til að taka málið til at-
hugunar að nýju og ná sam-
komulagi um alvarlegar og á-
hrifaríkar aðgerðir.
NÝLENDUVANDINN, sem
hinn syðri hluti Afríku á við
að stríða, er mál alveg út af
fyrir sig. Þar er um að ræða
hina augljósustu fjöldakúgun
og sviptingu mannréttinda og
grundvallarfrelsis. Eins og ég
hefi lýst annars staðar, virðist
sameiginleg ákvörðun Samein
uðu þjóðanna um að binda endi
á nýlendustefnuna, hafa steitt
á heilsteyptum hamravegg ein
dreginnar andstöðu í þessum
hluta heimsins. . ..
Hálft þriðja ár er liðið síð-
an hin ólöglega minnihluta-
stjórn í Ródesíu lýsti yfir frelsi
landsins og liðnir eru meira
en 18 mánuðir síðan að Örygg-
isráðið lýsti yfir, að ástandið
á þessu svæði stofnaði alþjóða-
friði og öryggi í hættu Samt
hafa viðbrögð ríkisstjórnar
Bretlands eða stjórnmálalegar
refsiaðgerðir ýmiss konar eðlis
sem aðrar ríkisstjórnir gripu
til v^gna ákvarðana Samein-
uðu þjóðanna, ekki leitt til
þess skjóta bata, sem samfé-
lagi þjóðanna voru veittar von
ir um.
I-Tin ólöglega ríkisstjórn í
Ródesíu hefir ekki látið sér
nægja að hafa boð ríkisstjórn-
ar Bretlands að engu með því
að halda áfram við áformaða
aftöku nokkurra afríkanskra
þjóðernissinna, þrátt fyrir
bann Breta. Hún hefin einnig,
með aðstoð Suður-Afríku, grip
Framhald á bls. 15.