Tíminn - 31.10.1968, Blaðsíða 5

5
\

FIMMTUDAGUK 31. október 1968. TIMINN
Hrteykslanleg skrif.
Jón Sigtryggson skrifar:
„í Lesbók Morgunblaðsins
hinn 27. okt. s.l. birtist lurðu-
leg ritsmíð eftir Gísla Sigurðs
son, um dómsniðurstöðu und-
irréttar og Hæstaréttar í svo
kölluðu Ásmundarmáli, þar
sem bátur hans var gerður
upptækur til ríkissjóðs, vegna
þess að leigutakar notuðu bát
inn til að smygla víni iinn í
landið á honum í stórum stíl.
Gísli talar um viðtöl við fólk
ra förnum vegi“, og segir með-
al annars: „Þar tóku allir í
sama streng; menn trúðu því
tæpast, að æðsti d'ómstóll lands
‘gæti kveðið upp svo ómann-
eskjulegan dóm“, Takið eftir,
lesendur, „svo ómanneskjuleg-
an dóm“. Og Gísli heldur
áifram: „f augum almennings
hefur dómsvald í landinu og
þá sérstaklega hæstiréttur beð-
ið mikinn hnekki. Að vísu er
hægt að hengja hatt sinn á
lagabókstai í þessu máli, en
til hvers eru löglærðir dómar-
ar?“ Enn segir Gísli: „Ef vand-
inn að vera (Jómari við æðsta
dómstól landsins er ekki annar
en sá að fletta upp í bókum
til að staðfesta hvað stendur
þar, mætti þá ekki eins biðja
skrifstofustúlkurnar í dóms-
málaráðuneytinu að taka að
sér þessi fyrirhöfn. Við trúum
því, að góður og réttlátur dóm-
ari dæmi ekki eins og róbot
eða vélmenni."
Skilningsleysi.
Hér haldast í hendur þekk-
ingar- og skilningsleysið. Þessi
maður tekur sér fyrir hendur
að skrifa um mál, sem hann
hefur greinilega ekkert vit á.
Hann ætlast til þess, að Hæsti-
réttur dæmi ekki að lands lög-
um, ef lögin og óskir almenn-
ings rekast á. Hann ■ virðist
ekki hafa neina hugmynd um
það, að fyrsta og helgasta
skylda hvers dómstóls og þá
einníg Hæstaréttar, er að dæma
eftir lögum landsins.
Lög kunna að vera ófullkom-
in og gölluð, en það er ekki
á valdi dómstóls áð breyta
þeim, heldur löggjafans, Al-
þingis. Þetta virðist Gísli ekki
vita, sem hver meðalgreindur
maður á landinu veit þó. Hann
spyr: „ .. .. en til hvers eru
löglærðir dómarar?"
Gísli talar um, að góður og
réttlætur dómari, dæmi ekki
eins og „róbot“. Eigi þetta orð-
bragð að vera einskonar stimp-
ill á Hæstarétt, þá tel ég það
orka tvímælis, að rétt sé af
dómsmálaráðherra að láta slík
ummæli afskiptalaus. En sá
möguleiki er líka til, að Gísli
hafi ekki meint þetta eins illa
og orðin hljóða, heldur hafi
hann langað til að sýna lesend-
um að hann kunni fleiri mál
en íslenzku, að hann hafi
einnig litið í þýzka bók. En
slíkt er háttur margra lítilla
karla.
Að dæma að lögum.
Ég minnist þess ekki á
langri ævi að hafa nokkurn
tíma fyrr séð heiftarlega árás
á dómstól fyrir það að dæma
að landslögum. Hvar væri kom-
ið réttaröryggi og réttarvörzlu
í þessu landi, ef dómstólar
dæmdu ekki eftir lögum? Ég
veit aðeins eitt dæmi þess, að
íslenzkur dómari gangi fram-
hjá lögum í dómi sínum, af á-
settu ráði, en það skeði fyrir
tæpu ári, þegar yfirdómur
dæmdi í verðlagsmálum land-
búnaðarins. Það mæltist ákaf-
lega il'la fyrir um allt land,
sem vonlegt var. En ef til vill
óskar Gísli eftir slíku róttar-
fari.
Það tvennt má vera gleði-
efni öllum, annað að eigand-
inn fékk bát sinn aftur, og hitt,
að þjóðin fékk enn sem oft
áður sönnun fyrir því, að
Hæstiréttur víkur ekki frá
því, að hafa landslög að undir-
stöðu dóma sinna. Hæstirétt-
ur hefur óskorað traust þjóð-
arinnar, og heuni er lífsnauð-
syn að það haldist. Þar er val-
inn maður í hverju rúmi. Þar
hefur verið og er enn unnið af
frábærri samvizkusemi og rétt-
lætiskennd. Það er því ömur-
legt, að sjá slík sorpskrif um
Hæstarétt, sem grein Gísla
Sigurðssonar. Og það er leið-
inlegt að stærsta og rikasta
dagblað skuli þurfa að nota
svona lélegan vinnukraft."
Einkennileg
verðlaunaveiting
Akureyrarbúi skrifar:
„Kæri Landfari. Mig langar
til að senda þér örfáar línur
og þakka fyrir marga góða
þætti, þótt mér finnist sumir
of langir um sama efni. Síðan
er bezt að byrja á byrjuninni.
Það hefur vakið mikið umtal
hér fyrir norðan, svo ekki sé
kveðið fastara að orði, verð-
launin, sem þau hlutu Guð-
bergur Bergsson og Svava
Jakobsdóttir. Fyrr má nú rota
en dauðrota. Eitt orð yfir bók
Guðbergs — andstyggileg.
Smásögui] Svövu, lélegar.
Björn Th. Björnsson og
Stefán Júlíusson virðast lítið
vita hvað þeir gera — forsmá
rithöfunda, sem eru dáðir. Virð
ast hafa klæðzt rauðum skykkj
um, en þó hálfgagnsæjum.
Setning Alþingis
Ég hlustaði á setningu Al-
þingis, sem að venju hófst með
guðsþjónustu, sem mér fannst
nú heldur lítið til um. Prestur
inm hefði átt að sleppa ein-
hverju úr Biblíunni, en tala
meira og rækilegar við alþing-
ismenn. Reyna að biðja þá að
leysa þau vandkvæði, sem að
þjóðinni steðja, en láta „við-
reisnina" lönd og leið. Hlíta
góðum tillögum hvaðan, sem
þær koma. ,
Og einnig hefði mér fundizt,
að presturinn hefði átt að
minnast hins nýkjörna forseta
ofckar með blessunarorðum.
Þetta var eins og allir vita
fjTsta ganga hans til kirkju
sem þjóðhöfðingja. En forset-
inn bætti það upp með sinni
snjöliu ræðu. Við horfum með
björtum augum á starf hans
sem forseta okkar þjóðar.“
Þaramjöl, ekkert
annað en þaramjöl.
Þá er grein frá J. A.:
„Það er ekki alltaf gott að
vera of fast bundiun við gaml-
an vana. Við höfum nú notað
áburð frá Gufunesverksmiðj-
unni í nokkur ár og hefur hann
gefizt misjafnlega. Hann á
sennilega ekki við okkar jarð-
veg.
Vildi ég leggja til, að búið |
yrði til þaramjöl, nægilegt |
handa íslenzkum landbúnaði og i-i
nota það í minnst tvö ár á
meðan jörðin er að ná sér aft-
ur. — Selja Gufunesáburðinn
úr landi. Ég veit af reynslu, að
þaramjöl er miklu betri áburð
ur en kjarninn. Alveg sami
kostnaður við að dreifa því og
sömu verkfæri. Við verðum að
hafa kalk með. Jörðin er orð-
in svo súr af kjarnanum og
þarf mikið til að koma jarð-
veginum í nautral ástand aftur.
Þaramjölið eykur bakteríu-
lífið í jarðveginum og verður
jörðin betur undir búin að
framleiða heilbrigðara og efn-
isríkara gras en loftáburður-
inn, þrátt fyrir það þótt okkar
vitru búfræðingar haldi því
fram að loftáburðurinn standi
ekki í sambandi við veiklun
kúnna, þá er það víst, að loft-
áburðurinn á þar mestan' þátt í.
Jarðveginn verðum við að
bæta og það gerum við ekki
með öðru betur en þaramjöl-
inu. Það má notast við sildar-
mjölsverksmiðjurnar á veturna,
Þegar þær eru ekki að
starfa við sildarmölun. Því
skyldum við ekki geta notað
þaramjölið eins og þær þjóðir,
sem hafa keypt okkar litlu
framleiðslu?
Það eru engin búhyggindi að
selja kjarnann, en nota aftur
ruslið.“
Landsmálaályktanir kjðr-
dæmisþingsíns á Laugum
KJÖRDÆMISÞING Framsóknar
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra minnir enn á. að það sem
mestu máli skiptir í íslenzkum
stjórnmálum. er að tryggja til
framoúðar sjálfstæði ríkisins,
eignarumráð þjóðarinnar yfir
landi sínu og auðlindum. þjóðlega
menningu, framfarir og bættan
þjóðarhag. Því leggur kjördæmis-
þingið áherzlu á:
1. Að landið sé byggt allsstaðar
þar sem lífvænlegt er, og tekin
upp áætlunargerð, sem stuðli að
framgangi byggingastefnunnar.
2. Að sporna gegn því, að út-
lend áhrif verði ráðandi í íslenzku
atvinnulífi og þjóðlífi.
3. Að þjóðin beini vinnuafli og
fjármagni til lausnar aðkallandi
verkefnum í þágu atvinnulífs,
framfara, gjaldeyrisöflunar og
aukinnar framleiðni og tryggi
öllu vinnandi fólki næga atvinnu
við þjóðnýt störf.
4. Að efla almenna menntun og
auka starfsþjálfun og hagnýta sér
menntun, ennfremur að jafna að-
stöðu æskufólks til menntunar.
5. Að stefna beri að stöðugu
verðgildi íslenzkrar krónu.
6. Að cékin sé upp heildar-
stjórn gjaldeyrismála þjóðarinn-
ar með hliðsjón af gjaldeyrisöfl-
un og þörfum framleiðsluatvinnu
veganna.
7. Að tryggt sé, svo sem unnt
er, að til starfa í einstökum
greinum í opinberri þjónustu og
í þjóðarbúskapnum yfirleitt, velj
ist fyrstj og fremst það fólk. sem
hæfast er í þeirri starfsgrein,
sem um er að ræða hverju sinni.
8. Að stuðla að því, að opin-
berir aðilar, fyrirtæki og einstakl-
ingar gæti varúðar í meðferð fjár-
muna og að auka aðhald t.il að
koma í veg fyrir misferli í fjár
málum.
9. Að utanríkisþjónustan verði
endurskipulögð, m.a. með tilliti
til markaðsöflunar erlendis.
10. Að þjóðfélagið efli raun-
hæfa baráttu gegn áfengisplág-
unni.
Kjördæmisþing Framsóknar-
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra 31. ágúst 1968 leggur á-
herzlu á, að stjórnarskráin verði
tekin til ítarlegrar endurskoðun-
ar, og að ljúka beri þeirri end-
urskoðun svo. að ný stjórnarskrá
geti tekið gildi eigi síðar en árið
1974 á aldarafmæli íslenzkrar
stjórnarskrár. Þingið telur rétt.
að tekin verði upp einmenhings-
kjördæmi og að landinu verði
skipt í umdæmi (fylki), sem öðl-
ist sjálfsstjórn í sérstökum mál-
um, sem varðar umdæmin, hvert
fyrir sig og nú eru í höndum
ríkisvaldsins. Það er skoðun þings
ins, að með þessum hætti verði
bein álhrif fóíksins í dreifbýlinu
á stjórn þjóðfélagsins aukin veru-
lega og stuðlað að auknu jafn-
ræði milli landshluta.
Kjördæmisþing Framsóknar-
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra lýsir ánægju sinni yfir þvi
samstarfi, sem tekizt hefur milli
Sambands íslenzkra samvinnufé-
laga og Alþýðusambands íslands
um rekstur Bréfaskólans og fagn-
ar auknum umræðum um samstarf
þessara aðila. Vill þingið leggja
áherzlu á það, sem eina mikil-
vægustu varnaraðgerð gegn ill-
æri og sóknaraðferð til velmegun-
ar, að almemningur skipi sér sem
fastast til opinskárrar þátttöku
í samvinnuhreyfingunni og geri
hana öflugri en verið hefur um
sinn til góðra á'hrifa í þjóðfélag
inu.
Kjördæmisþingið vill ieggja
sérstaka áherzlu á þá þörf. að
stéttarsamtökin hafi sem beztan
aðgang að upplýsingum. sem þau
telja sig mega treysta um bjóð-
arhag og hag sinnar stéttar Vili
því þingið hvetja til eflingar hag-
stofnana stéttarsamtakanna og
aukinnar samvinnu þeirra við Hag
stofú íslands.
Kjördæmisþingið vekur sér-
staka athygli á því mikilsverða
Framhald á bls. 15.
1
A VÍÐAVANGI
Gulleyjan vék
„Gulleyjan vék fyrir umræð
um um fjárlög“, segir Vísir
í stórfyrirsögn fyrir nokkrum
dögum. Það var orð að sönnu.
Það var engin „gulleyja" norð-
ur í svalköldum sævi, sera
Magnús fjármálaráðherra lýsti
eftir „viðreisnar“-áratuginn. —
En hún var sannarlega „gylt“
eyjan, sem viðreisnarpostularn
ir lofuðu þjóðinni 1960, og aft
ur við ’tvennar næstu kosning-
ar. Nú er sú gylling orðin grá
auðn, og þær eru ekki mann-
borlegar hetjurnar, sem sögðu
þjóðinni, að allt væri enn loga
gyllt fyrir rúmu ári, og meira
að segja fyrir einum fimm
mánuðum sögðu þeir ,að tekizt
hefði að leysa allan vanda bet-
ur en nokkurn hefði órað fyrir,
og ríkisstjórnin hefði aldrei
verið sterkari. Nú koma þeir
fram fyrir þjóðina og játa f
verki og orði gylliblekkingu
sína og algera uppgjöf.
Vesalmennskan verst
Dugmikil þjóð getur tekizt á
við tímabundinn vanda og
mikla örðugleika frá hendi
náttúrunnar og ytri áhrifa, sem
hún ræður ekki við, og slíkur
vandi einn verður henni aldrei
hættulegur, jafnvel stælir hana
og byggir nýjan og traustari
grunn. Það er aðeins þegar
„óáran“ kemst í stjórnendur og
forsjármenn þjóða, sem veru-
leg vá er fyrir dyrum, þegar
forystan bregzt eða er sjúk af
spilltu íhaldi og taglhnýtingum
þess. Sitji við stjórn dugmiklir
og heiðarlegir menn, sern hafa
hag alþjóðar fyrir augum og
kjark til þess að berjast, er
engin vá fyrir dyrum, aðeins
hörð manndómsraun. En þegar
það gerist eins og á síðustu
missirum, sem Konungsskugg-
sjá telur mesta ólán þjóðar, að
óáranin er mest í stjórnendun-
um, svo að þeir hafa engan
manndóm til að snúast til gagn
sóknar, en híma í höm meðan
nokkurt skjól er að fá við láns
forða gjaldeyris, og þora ekki
að snúast til skynsamlegrar
varnar, en á meðan magnast all
ur vandi um allan helming og
verður margfalt torleystari en
verið hefði, ef tekjð hefði ver-
ið í tauma, þegar séð var hvert
stefndi.
Niður hjarnið
En slíkan manndóm átti þessi
ríkisstjórn ekki til, af þvi að
hún var á valdi annarlegra sér-
gróðaafla í þjóðfélaginu og
liafði í öndverðu selt sig þeim
fjanda. í samræmi við það, var
sett upp gamalt og úrelt kerfi
svonefndra efnahagslögmála,
sem hæfði fslendingum álika
vel og pípuhattur í roki. Þegar
pípuhatturinn fauk, skaut ríkis
stjórnin aðeins höm í veðrið og
lét sig renna niður hjarnið.
Stjórnvizkan birtist þjóðinni í
þeirri tragikómisku mynd, að
nú segir fjármálaráðherrann.
að ekki hafi verið hægt að
gera neitt til viðnáms í vetur,
vor cða sumar, af því að „ekki
var unnt að gera sér grein
fyrir aflabrögðum á þessu
sumri eða hausti“, eins og Vís-
ir telur fram sem kjarna úr
ræðu hans. Ömurlegri uppgjaf-
arjátning verður varla orðuð.
Þar játar ríkisstjórnin hrein-
lega, að hún hafi gefizt alveg
Framhald a bls. 15.