Vísir - 15.07.1977, Blaðsíða 11

VISIR Föstudagur 15.. júH 1977
„Slœmt að hafa ekki texta
með innlendu siónvarpsefni"
ára, eða sjö árum eftir aö hann
hafði náð lagmarksaldri. Töldu
yfirvöld lengi vel að heyrnarlaus-
ir gætu ekki spjarað sig I umferð-
inni, og jafnvel skapað hættu. Var
það þó fyrir löngu viðurkennt
erlendis, að heyrnarlausir gætu
ekki siður verið góðir bflstjórar
en aðrir, enda eru þeir sér vel
meðvitaðir um annmarka sina og
gæta sin þvi betur.
Var það ekki fyrr en þáverandi
dómsmálaráðherra, Jóhann Haf-
stein, gekk persónulega i málið,
að Hreinn fékk bilprófið. Var
hann þar með fyrstur heyrnar-
lausra hér á landi til að fá öku-
skirteini.
Nú eru þessar hindranir úr sög-
unni, og nú fá heyrnarlausir bil-
próf eins og aðrir ef þeir óska.
Fara mikið í kvikmynda-
hús.
„Það þýðir ekkert fyrir okkur
að fara i leikhús, eða að
horfa á islensk leikrit i sjónvarp-
inu, maður skilur ekkert hvað
fram fer””, segir Hreinn. ,,En
erlendar kvikmyndir og
biómyndir i sjónvarpinu eru
ágætar, þvi þar fylgja textar
með” segir hann. Kveðst hann
fara mikið i bió, þegar hann er i
landi, og það eitt helsta tóm-
stundagamanið.
Þau hjónin segja það mikinn
galla viö sjónvarpið, að þar skuli
ekki fylgja islenskur texti með
islensku efni, og af þeim sökum
geta þau til dæmis ekki horft á
sjónvarpsfréttir sér að gagni.
Er á skuttogara.
Hreinn er skipverji á skuttog-
aranum Ogra, og kann I sjálfu sér
ágætlega við sig um borð, en þó
vildi hann frekar vinna i landi.
En þar er erfitt að fá góða
vinnu, og margir atvinnurekend-
ur eru hræddir viö að ráða til sin
heyrnarlaust fólk.
Þá hefur það einnig skapað
vandamál, að oft gengur erfið-
lega að vakna á morgnana, þvi
heyrnarlausir geta að sjálfsögðu
ekki notfært sér vekjaraklukku
eins og aðrir.
Úti á sjó er þetta hins vegar
minna vandamál. Helsti gallinn
við að vera úti á sjó segir Hreinn
að sé sá, að þar hafi hann ekki
sjónvarp, og þar sé ekki hægt að
fara i bió. Hann heyri ekki fréttir,
og oft séu aðrir áháfnarmeðlimir
latir við að segja frá þvi sem er að
gerast.
Það sem eiginlega bjargar
þessu, ef svo má segja, er að þeir
eru fjórir heyrnarlausir um borð,
og eru þvi nokkuð mikið sjálfum
sér nógir.
Félagslíf hjá heyrnarlaus-
um.
Heyrnarlausir hafa mikið sam-
band sin á milli og hittast minnst
vikulega að vetrinum að minnsta
kosti.
Þar er oft glatt á hjalla, spilað,
teflt, spilað bingó og margt fleira,
svo sem kvikmyndasýningar.
Hefur Brandur skólastjóri
Heyrnarleysingjaskólans verið
þeim mjög hjálplegur við þessar
samkomur og raunar margt
fleira.
Löng bið eftir hjálpartækj-
um.
Sem fyrr segir er það erfiöleik-
um bundið fyrir heyrnarlausa aö
vakna við vekjaraklukku, heyra i
dyrabjöllu, og fleira i þeim dúr.
Þó er hægt að setja ýmis konar
ljós og önnur hjálpartæki i sam-
band við þessi sjálfsögðu áhöld.
Það hefur þó ekki gengið átaka-
laust að fá slikt. og þau hafa marg
oft verið svikin um afhendingu á
sliku.
Hafa þeir hjá Heyrnardeild
Heilsuverndarstöðvarinnar jafn-
vellofað „aðkoma á morgun”, en
svikið það jafn óöum.
Þau hjónin hafa þó fengiö sér
vekjara, en hann virkar á þann
hátt aðhann myndar titring i stað
hávaða, og er haföur undir kodd-
anura. Slik tæki eru dýr, en þau
eru að hálfu greidd af trygging-
unum.
Sonurinn hjálplegur.
Þau Hreinn og Ingibjörg eiga
sem fyrr segir einn son, Andrés,
og er hann sjö ára. „Hann er okk-
ur mjög hjálplegur, hann heyrir i
sima og dyrabjöllu, og getur þvi
gertokkur viövart og hjálpað til”
segir Ingibjörg.
Hann kann töluvert fyrir sér i
fingramáli, og talar svo og heyrir
að sjálfsögðu eins og aðrir.
Var hann á leikskóla þegar
hann var litill, og er nú i barna-
skóla, þannig að hann átti ekki
erfitt með aö læra málið þótt litið
væri rætt heima.
Fór í leikför um Norður-
löndin.
Sem fyrr segir hafa heyrnar-
lausir mikið samband sin á milli,
og á það einnig við um erlenda
heyrnleysingja. Þannig er Ingi-
björg til dæmis nýkomin úr leik-
för til Norðurlandanna, þar sem
fimm manns frá hverju landi
komu fram og skemmtu með lát-
bragðsleik.
Kveðst Ingibjörg hafa haft
mjög gaman af ferðinni, og hafi
hún lært þar ýmislegt nytsamt.
Ingibjörg vinnur annars við
hreingerningar á barnadagheim-
ili, auk þess sem hún gegnir hús-
móðurhlutverkinu með mikilli
prýði.
Eftir að okkur hafði verið boðið
upp á kaffi og fullt borð af góð-
gæti, kvöddum við Visismenn
þetta hressa og káta fólk, sem
þrátt fyrir heyrnarleysi er ánægt
með lifið og horfir björtum aug-
um fram á við.
—AH
Hér heldur Ingibjörg á tæki þvi sem kemur I stað vekjaraklukku.
Það myndar titring I stað hávaða, og er haft undir koddanum.
er haldinn aðalfundur að
hólum en ekki við Kröflu
farið er að lögum hlutafélaga og
það skiptir mjög miklu máli.
Veröa aö hlusta á aðra
Vegna hlutfjárlaganna verður
aö halda aðalfund i Þörunga-
vinnslunni hf. Þangað geta hlut-
hafar komið, og þar geta þeir gert
sinar athugasemdir. Þar hefur
tiuþúsundkróna hluthafinn sama
málfrelsi og iðnaöarráöherra og
hann hefur sama rétt til þess að
krefja stjórn fyrirtækisins um
svör við spurningum sinum um
rekstur fyrirtækisins. Litli hlut-
hafinn hefur aögang að reikning-
um og getur spurt um einstaka
reikningsiiði. Hann getur jafn-
framt komið fram með tillögur til
úrbóta i rekstri og stungið upp á
mönnum i stjóm.
Rikissjóður ræður aö visu. En
iðnaðarráðherra verður að hiusta
á rödd litla mannsins.
Vandinn brennur á heima-
mönnum
Flestir hluthafa eru úr grann-
byggöum Þörungavinnslunnar hf.
Nágrannahrepparnir hafa lagt
fram mikið fé og mun meira fé
hlutfallslega, trúi ég, en rikis-
sjóður. Endalok Þörungavinnsl-
unnar hf. væru þvi mun meira
fjárhagslegt tap fyrir ibúana en
fyrir rikissjóð. Af þessum sökum
var eölilegt að heimamenn
reyndu að finna leiðir til úrbóta.
Er athyglisvert, að það eru
heimamenn, sem lögðu fram til-
lögurnar um núverandi rekstur
verksmiöjunnar, en rikissjóður
samþykkti þær og voru þær lagð-
ar fram á aðalfundinum og sam-
þykktar þar.
Hér skiptir efni tillagnanna
ekki máli. Þeir sem höfðu mestan
hag af áframhaldandi rekstri,
hafa nú fengið verksmiðjuna tií
afnota og er vonandi að rekstur-
inn takist.
Skynsamleg rekstrartil-
högun
Burtséð frá þvi, hvernig staðið
hefur verið að rekstri Þörunga-
vinnslunnar hf. hingað til, er ljóst
að formið á fyrirtækinu er skyn-
samlegt. Hlutafélagsformið
þvingar rikissjóð til þess að
leggja tillögur sinar fyrir al-
mennan fund til umræðu og þar
eru aðrir eigendur mættir. Hér
skiptir engu máli þótt rikissjóður
ráði öliu — hitt er meira atriði, að
almenningur getur iátið sig verk-
smíðjuna skipta með þvi að
kaupa eitt lltið bréf.
Og meö þvi aö langflestir leggja
þvi aðeins fé i fyrirtæki, að þeir
fáia.m.k.bankavextiaf framlagi
sinu, er hægt að treysta þvi al-
mennt, að eigendumir reyni að
koma fram meö hugmyndir um
bættan rekstur, telji þeir stjórn
fyrirtækisins i einhverju ábóta-
vant.
Gera ríkisfyrirtæki aö
hlutafélögum
Það var mikiö óhappaverk aö
gera Aburðaverksmiöjuna hf. að
rikisfyrirtæki. Verksmiðjunni
haföi verið vel stjórnað og ekkert
hafði komið fram, sem benti til
þess, aö hlutafélagaformið hent-
aöi ekki verksmiðjunni.
Þvert á móti hafði hlutafélaga-
formið sýnt höfuökosti sina, þvi
að haldinn var árlega aðalfundur,
þar sem eigendum, þ.e. hluthöf-
um eöa umboösmönnum þeirra
gafst kostur á að koma fram með
athugasemdir um rekstur liöins
árs.
Reynslan hefur veriö sú, aö
rikisfyrirtækin eru talsvert háö
geðþóttavaldi ráðherra. Eins og
önnur fyrirtæki þurfa þau vörn
fyrir afskiptum pólitikusa, og
þessa vörn geta þau best fengið
með þvi aö taka upp hlutafélaga-
formiö. Með þvi vinnst tvennt:
1. Rikisfyrirtækin lytu venju-
legum reglum um skattlagningu
og framtöl.
2. Hægt væri að gefa almenn-
ingi kost á að gerast eigendur aö
þeim fyrirtækjum, sem hann hef-
ur áhuga á eða hagsmuni af að
eiga hlutabréf i. Rikissjóður þarf
vitanlega ekki að láta meirihluta
sinn, og i vissum tilvikum væri
slikt mjög óskynsamlegt. Hins
vegar ætti ekkert aö vera þvi til
Haraldur Blöndal skrif-
ar um aðalfund
Þörungavinnslunnar hf.
og segir, að hlutafélaga-
formið sé besta vörn
rikisfyrirtækja gegn af-
skiptum pólitíkusa.
fyrirstööu, að breyta rikisfyrir-
tækjunum i hlutafélög og selja
bréf með til almennings. Skiptir
þar mestu aö bréfin séu ekki há
að nafnverði — eitt þúsund króna
bréf er hverjum og einum
nægjanlegur aðgöngumiði.
Margir likja Þörungavinnsl-
unni hf. við Kröflu. Rétt er þá að
hafa ihuga orð vinar mins: „Það
er enginn aðalfundur haldinn i
Kröfluvirkjun”.