Tíminn - 12.11.1968, Blaðsíða 5

MtHWBDíMrUR 12. nóvember 1968.
TIMINN
Það er ekki oft sem erlendir
sfcúdentar velja sér íslenzk við-
fangsefni til doktorsritgerðar,
ea þó kemur það fyrir. En
einkanlega er það þá á sviði
bokmennta og menningarmála
og síður á öðrum vettvangi.
En nú fyrir skömmu hitti ég
ungan Frakka, sem 3. okt. s.l.
varði við Svartaskóla doktors-
ritgerð um íslenzk stjórnmál
og atvinnumál og þar sem ég
þóttist vita, að lesendum Tím-
ans þætti fróðlegt að heyra
eitthvað um mann þennan og
verk hans, ætla ég að fjalla
litillega um það í þessu bréfi.
Michel Sallé heitir hann, og
vill lóta kalla sig fornafni sínu
að islenzkum sið. Hann segir
mér, að áhugi sinn á íslandi
hafi vaknað seint á háskólaár-
um sínum, er hann var á ferða
lagi imi Nbreg, og strax, þegar
haTin hafði aðstöðu til fór hann
til íslands, og fékk sér óðara
virmu hjá Bæjarútgerð Beykja
víkur. Hann kveðst ekki hafa
orðið sérlega uppnuminn af
landi og þjóð til að byrja með,
en bætir þvi við kíminn, að
það hafi sennilega stafað af því
að lítill fiskur hafi veiðzt, og
hann hefði lítið fengið í aðra
hönd. En svo fór aflinn að
glæðast og áhugi Michels að
aukast að sama skapi, og kvað
svo rammt að, að hann afréð
að skrifa doktorsirtgerð sína í
stjórnvisindum við Svartaskóla,
um íslenzk málefni.
— Þeir urðu alveg klumsa,
prófessorarnir, þegar ég sagði
þeim frá þessari fyrirætlun
minni, — segir hann. Fæstir
hötfðu nokkra hugmynd um,
hvar á hnettinum ísland var,
og fannst alveg út í hött, að
skrifa doktorsritgerð um það.
En ég sat við minn keip.
Á árunum 1965—67 dvaldi
hann samfleytt á íslandi við
nám og störf. Hann vann í
fiski, á Eyrinni, og gerðist jafn
vel skipskokkur, en segist fljót-
lega hafa verið rekinn úr þeim
starfa, því að maturinn hafi
verið nánast ágætur hjá sér.
Auk þessa sótti hann tíma í
íslenzku við Háskóla íslands,
og vann jafnframt að því að
viða að sér efni í doktorsrit-
gerðina. Hann segir, að mjög
hafi torveldað verkið, skortur
á íslenzkum vísindalegum heim
ildarritum um þessi efni og
flestar upplýsingar hafi hann
fengið úr dagblöðum og gegn-
um viðtöl við 'fólk, m.a. al-
þingismenn, verkamenn, vinnu-
veitendur, o.fl. Verkið segir
hann að sé miklu fremur lýs-
ing og starðeyndir heldur en
nýjar kenningar, en hann von-
ist til, að aðrir geti byggt á
því.
Því miður er ég ekki nægi-
lega vel að mér í frönsku til
að geta kynnt mér efni rit-
gerðarinnar og Michel er hæ-
verskan sjálf, og vill, sem allra
minnst um þetta verk sitt tala.
Þó segist hann leitast við að
lýsa uppbyggingu atvinnuhátta
og stjórnmálakerfis íslendinga
án sleggjudóma og gagnrýni,
þótt ef til vill megi lesa á milli
línanna, hvort sér líki betur
eða verr. Þið eigið vissulega
við mörg vandamál að etja, —
segir hann. Það eru náttúrlega
engin ný vísindi, að atvinnu-
lífið er of einhæft og úr því
verðux að bæta. Stjórn-
málaflokkarnir eru ekki of
sterkir, eins og margir vilja
vera láta um þessar mundir,
heldur er gallinn sá, að bar-
áttumál þeirra og hugmyndir
eru mikið til úreltar. En
stærsta vandamálið er að minni
hyggju það, hversu mikið tóm-
læti er ríkjandi meðal almenn-
ings um atvinnu- og stjórnmála
líf landsins, og hve fáir hafa
dugnað og áhuga á að kynna
sér þessi mál til hlítar án hlut-
drægni og fordóma. Mér finnst
það vera verkefni hinnar ungu
kynslóðar, sem nú gagnrýnir
stöðugt núverandi ástand mála
að bæta úr þessum þekkingar-
skorti áður en hún seilist til
valda.
Eftir tveggja ára dvöl á fs-
landi var gagnaöfluninni að
mestu lokið, og hélt þá Michel
heim til Frakklands á ný.
Beyndar segir hann, að sér hafi
flogið í hug, að ílendast heima,
en úr því hafi ekki orðið að
sinni. Ritgerðinni var lokið s.l.
vor, en vegna sfcúdentaóeirð-
anna þá varð þessi dráttur á
vörn hennar. Nú þegar þessu
HURÐIR INNRETTINGAR FATASKAPAR RAFTÆKI Suöurlandsbr.6 S.-8A585
VAUXHALL
BEDFORD
Véladeild SÍS vill benda heiðruðum viðskipta-
vinum á, að smásala á Vauxhall og Bedford
varahiutum í Ármúia 3, er nú flutt í nýja
varahlutaverzlun Vélverks h.f. í Bíldshöfða.
Vélverk h.f. getur þannig boðið fullkomna
varahluta- og viðgerðaþjónustu á sama stað
til hagræðis fyrir viðskiptavini.
Véladeild SÍS mun á næstunni opna vegleg
an SÝNINGARSAL fyrr nýja og notaða bíla
að Ármúla 3, og býður nú sem fyrr nýjustu
árgerðina af Vauxhall og Bedford bifreið-
um til afgreiðslu strax eða síðar.
AUar nánari uppiýsingar veittar fúslega.
SAMBAND ÍSL.
Svefnt Svefnbekkir lekkir kr. 4.200,00
Dívanar kr. 2.200,00
Svefnsófar kr. 5.400,00
— Sendum í póstkröfu.
Nýja bólsturgerðin
Laugav. 134. Sími 16541
Frostklefahurðir
Kæliklefahurðir
— fyrirliggjandi —
Trésm. Þ. Skúlasonar
Nýbýlavegi 6 — Kópav.
sími 40175.
WMEDÖJ ARMULA 3. SIMI
er lokið, er Michel á förum til
Haiti, þar sem hann mun
starfa um tveggja ára skeið í
stað þess að gegna herþjón-
ustu. Hvað síðan tekur við,
kv-eðst hann ekki vita, en bæt-
ir því við, að leið sín eigi
áreiðanlega etftir að liggja til
íslands í framtíðinni.
— Vissu andmælendur þínir
við doktorsvörnina mikið um
ísland?
— Nei, afskaplega lítið, enda
gagnrýndu þeir einkum upp-
byggingu ritgerðarinnar og
önnur smáatriði. Þeir töluðu
einnig um, að á skorfci saman-
burð á íslandi og öðrum lönd-
•um, sem talin eru álíka langt
á veg komin í atvinnu- og
stjórnmálalegu tilliti. En þrátt
fyrir þetta fékk ég hæstu eink-
unn, og er þó engan veginn
nógu ánægður með verkið.
Og áður en við slitum tal-
inu, segir Michel, að hann hafi
skrifað annað rit um ísland,
dálítið kynningarrit um land
og þjóð. — Ritgerðin er þurr
og leiðinleg aflestrar, eins og
slík verk verða gjarnan, — seg-
ir hann, en þarna reyni ég á
að vera dálítið skemmtilegur
og bregða upp lifandi mynd af
staðháttum. En ritið er ekki
komið út ennþá, því að útgef-
andinn er hræddur um, að það
muni ekki seljast, sökum van-
kunnáttu og áhugaleysis
Frakka á íslandi.
Þótt skömm sé frá að
segja veit þjóð mín sáralítið,
nánast ekki neitt um land þitt
og þjóð.
gþe.
A VlÐAVANGI
Viðreisnin orðin „lang
tímavandamál"
Allt fraxn á þennan dag hefur
ríkisstjómln talað um að þeir
erfiðleikar sem við væri að
í efnahagsmálum væru stund
arerfiðleikar vegna aflabrests
og verðfalls fiskafurða 4 er-
lendum mörkuðum og þessa
siundarerfiðleika bæri ekki að
skrffa á reikning ríkisstjórnar
innar. Á þessu bæri hún enga
sök. Stefnan í efnahagsmálum
væri hin eina rétta og í vor
var því meira að segja haldið
fram í stjórnarmálgögnunum að
erfiðleikarnir hefðu verið leyst
ir. Þegar sjónvarpið hafði við
tal við stjórnmálaleiðtoganna í
tilefni af því að ríkisstjórnin ætl
ar nú einmitt þessa dagana að
rjúka til að sækja um aðild að
EFTA og afgreiða það mál með
miklu hraði gegnum þingið,
varð viðskiptamálaráðherra, dr.
Gylfa Þ. Gíslasyni hins vegar
á í messunni. Þá sagði hann,
að það, sem nú væri við að
glíma væh „Iangtímavandamál“
í íslenzku efnahagslífi og EFTA
átti að vera einn þátturinn í að
leysa þetta langtímavandamál.
Þar með viðurkenndi þessi á-
gæti ráðherra að hinar ytri að-
stæður væru nokkuð eðlilegar,
afli og verðlag erlendis, eins
og bent hafði verið á af öðr-
um, en ekki aðeins um stundar-
erfiðleika að ræða eins og allir
málsvarar ríkisstjórnarinnar
höfðu þó haldið fram allt fram
á þann dag. Þar með var þetta
nokkuð hreinskilin og sönn lýs-
ing ráðherrans á viðreisnar-
stefnunni og til hvers hún hef
ur le itt í íslenzkum þjóðarbú
skap og efnahagslífi: Viðreisn
In var orðin að langtimavanda-
máli!
Paródía
Vísir segir í gær um gengis-
lækkanir.
„Undanfarin ár hefur sífellt
orðið að grípa til gengislækkun
ar til að reyna að rétta hallann
á viðskiptum okkar við útlönd.
Hafa þær oft orðið tvær og
tvær með stuttu millibili. Þann
ig var gengislækkun 1949 og
önnur 1950, gengislækkanir
urðu árin 1960 og 1961 og nú
síðast var gengið lækkað i
fyrra og nú aftur ári síðar.“
Vísir ræðir þannig um geug
islækkanir eins og náttúrulög-
mál, sem lúti einhverju „paró
dísku“ lögmáli. í því tilefni
er rétt að minna menn á for-
sendumar í öllum þessum „par
ódíum“. Þær eru einfaldlega
þær, að íhaldið hafi ráðið lög
um og lofum í efnahagsmálum
og stjórn landsins. án samstjórn'
ar við flokka, sem hafa bein í
nefinu til þess að setja því
stól fyrir dyr. Árið 1949 hafði
„nýsköpunar“-stjórnin svo-
nefnda eytt öllum þjóðargróða
stríðsáranna og spennnt verð-
bólguna upp úr öllu valdi. Af-
leiðing þess urðu tvær gengisfeil
inga. Árið 1960 hófst „viðreisn
in“ svonefnda með gengisfell-
ingu og síðan annarri árið eft-
ir, og nú átta árum síðar koma
tvær gengisfellingar, hrikalegri
en allar aðrai'.
Einráð stefna íhaldsins með
hjálp pasturslítilla flokka og
þjónustusemi þeirra, hefur þvi
ætíð haft gengisfellingar I för
með sér eftir eðlilegu „paró-
díu“-lögmáli. I*pgar íhaldið tek
ur völdin, velur það stjórnum
sínum glæsinöfn, svo sem „ný-
sköpun" á sínum tíma, cn það
Framhald á bls. 14
7