Vísir - 16.10.1977, Blaðsíða 6

6
Sunnudagur 16. október 1977. VISIR
komið inn i sali Alþingis. Þar
var komin fram tillaga um aö
banna þessa Olympiuiþrótt hér
á landi. tþróttagrein sem nýtur
vinsælda um allan heim, og hef-
ur sýnt sig i þvi að vera holl og
fögur iþrótt þar sem meiðsl
þátttakenda eru i algjöru lág-
marki.”
Birgir:,,Þaðáttuséraldrei stað
nein meiðsl sem hægt er að
kalla þvi nafni, og greiðslur úr
slysasjóði iþróttamanna vegna
hnefaleika voru i algjöru lág-
marki. Ég man eftir þvi að
Björn R. Einarsson hljómlistar-
maður meiddist einu sinni á
fingri og fékk peninga úr sjóðn-
um vegna atvinnu sinnar, og
maður að nafni Alfons Guð-
mundsson fékk bætur úr sjóðn-
um á röngum forsendumt haföi
meiðst i handboltaleik. Ég tók
saman greiðslur úr slysasjóðn-
um og við vorum þar i næst
neðsta sæti; aðeins badminton-
menn fyrir neðan okkur.”
Þorsteinn: ,,Og ef það kom fyr-
iraðmaður sem æfði hnefaleika
notfærði sér kunnáttu sina úti i
bæ, þá átti sá hinn sami von á
þungum refsingum, og var jafn-
framt útilokaður frá æfingum
og keppni.
En hvað um það. Tillaga
þeirra Kjartans Jóhannssonar
og Björns Fr. Björnssonar var
komin inn i Alþingi, og þar var
hún afgreidd sem lög án margra
mótatkvæða.”
Guðmundur: ,,Ég held að það
hafi spilað inn i hjá tþróttafor-
ustunni i landinu og beinlinis or-
sakað það hvað hún beitti sér
litið i þessu máli okkur til stuðn-
ings, að það gætti vissrar af-
brýðissemi vegna glimunnar,
sem var ekki jafnvinsæl og okk-
ar iþrótt. En hvað fengu þeir i
staöinn?.
Jú, menn réðu bara til sin
júdókennara og hófu að iðka
júdó. Þaö er sko ekki hnefaleik-
unum að kenna að gliman er
ekki vinsæl hér á landi.
Það er heldur ekkert
skemmtilegt að sjá 60 kg ,,rind-
il” hangandi utan á 110 kg.
manni i glimunni. Það sem
glimuforustan þar þarf að gera,
er að koma á flokkaskiptingu.
En þaö get ég sagt, og mæli
fyrir munn okkar allra að við
unnum okkar iþrótt af heilum
hug. Starf okkar mótaðist i
sönnum iþróttaanda til heilla
fyrir félög okkar og æskuna i
landinu.”
Þorsteinn:,,Iþróttin var bönnuð
án þess nokkur rannsókn færi
fram á þeim rógi að þetta væri
hættuleg iþrótt. En það alvar-
legasta við þetta allt saman var
e.t.v. það að Alþingi var þarna
að fara inná verksvið ISt. Til
þess höfðu alþingismennirnir
enga heimild.”
Birgir: „Þetta var ekkert annað
en brot á stjórnarskránni og á
almennum mannréttindum, og
við ætlum okkur aö berjast fyrir
þvi næstu ár að þessi ólög verði
endurskoðuð. Svo ósvifnir voru
þeir jafnvel, að þeir bönnuðu
okkur aö eiga nokkurn hlut sem
hægt væri að nota við iðkun
hnefaleika.”
Þorsteinn: ,,Ég fór i mál við
rikisvaldið vegna atvinnumissis
þvi ég vann mikið við þjálfun og
fór auk þess fram á að fá bætur
vegna dýrra áhalda sem ég
hafði keypt vegna kennslu
minnar við hnefaleika.
Ég fékk jú skaðabætur vegna
áhaldanna, en tap mitt vegna
atvinnumissisins var einskis
metið.” •
— Eigum viö eftir að sjá
hnefaleika leyfða að nýju á ts-
landi?
Þorsteinn: ,,Ef Alþingi ætlar að
starfa eftir lýðræðislegum hug-
sjónum svara ég já. Og það veit
ég með vissu aö þúsundir ts-
lendinga biða með óþreyju eftir
að fá að iðka þessa iþrótt.” ‘
Guðmundur: ,,Ég er bjartsýnn
á aö svo verði. Ef við ættum
fleiri menn á Alþingi eins og Al-
bert Guðmundsson sem skilur
eðli iþrótta og vill æskunni vel,
þá yröu hnefaleikar stundaöir
hér á landi aftur.”
Birgir: ,,Ég tek undir með Guö-
mundi og ég vona að með batn-
andi mönnum á Alþingi þá
verði hnefaleikaiþróttin leyfð
aftur hér á landi. Og ég vona þá
að Alþingi skipti sér ekki oftar
af málefnum Iþróttasambands
tslands.”
„Hnefaleikarnir voru
vinsœlasta íþróttin"
Þannig var umhorfs I Hálogalandshúsinu þegar keppt var þar Ihnefaleikum. Avallt var troðfullt hús, og
áhorfendur sem fylttu húsiðskemmtu sér ávallt konunglega. Þessimynd er frá tslandsmótinu 1944. Þeir
Stefán Magnússon (t.v.) og Kristmundur Þorsteinsson (t.h.) eigast við, en Peter Wigelund er hringdóm-
ari.
— Hvenær var fyrst
farið að iðka hnefaleika
hér á landi?
Guðmundur: „Fyrsta tslands-
mótið fór fram á gamla Mela
vellinum 1936 að viðstöddu
miklu fjölmenni. Áður hafði
verið keppt og sýnt að segja má
óslitið siðan 1928. En fyrsta
viðurkennda Islandsmótið fór
fram 1936, og þá urðu tslands-
meistarar þessir:
I fluguvigt kepptu þeir
Guðbjörn Jónsson (þekktur sem
knattspyrnuþjálfari i dag) og
Alfreð Eliasson (forstjóri Flug-
leiða) og sigraði Alfreð.
Guðmundur Arason og
Hallgrimur Helgason kepptu i
léttvigt og sgiraði Hallgrimur.
I millivigt voru fjórir
keppendur, Stefán Bjarnason
(yfirlögregluþjónná Akranesi),
Lúðvik Nordgulen, Halldór
Björnsson og Sveinn Sveinsson
sem sigraði. í létt-þungavigt
kepptu Öskar Þórðarson og
Ingvar Ingvarsson og sigraði
Ingvar.
í þungavigt kepptu Aðalsteinn
Þorsteinsson (Spánarfari) og
Vilhjálmur Guömundsson sem
sigraði. Þetta voru semsagt
fyrstu tslandsmeistararnir i
hnefaleikum á tslandi.
Eftir þetta mót varð nokkurt
hlé á tslandsmótum, eða allt
fram til ársins 1943. Það kom
smálægð i þetta hjá KR og 1R,
en Armenningarnir æfðu stift og
voru einir keppenda i tslands-
mótinu 1943.
Siöan var keppt óslitið allt
fram til þess tima aö hnefa-
leikarnir voru bannaðir hér á
landi 1956, og þátttakendur frá
1R, KR og Armanni kepptu i öll-
um þeim mótum.”
— V,oru margir sem
æfðu hnefaleika á þess-
um árum?
Birgir: „Okkur vantaöi ávallt
húsnæði, þvi alla tið voru marg-
ir á biðlista hjá félögunum,
menn sem ekki komust að á æf-
ingum. En það hafa samt
örugglega verið 500—600 manns
sem iðkuðu þetta að staðaldri.”
Þorsteinn: „Það er óhætt aö
segja aö það hafi hver smuga
verið nýtt á æfingunum”.
— Og nóg að gera við
þjálfunina?
„Blessaöur vertu já já. Við
höfðum bankastjóralaun, enda
var mikið æft og það fór mikill
timi i þetta”.
— Þegar keppni hófst
að nýju i islandsmótinu
1943, var þá keppt í gamla
Há loga la ndshúsinu?
Birgir: „Nei, 1943 var keppt i
tþróttahúsi Jóns Þorsteins-
sonar, en 1944 var fyrst keppt i
Hálogalandshúsinu.
Ég minnist þess að þá seldust
allir miðar upp á hálftima, og
forráöamenn mótsins urðu
hreinlega að fara i felur fyrir
kunningjum sinum og öðrum
sem vildu fá miöa. — Og þegar
keppnin hófst þurftum við
lögregluaðstoð til að halda þeim
sem ekki höföu fengiö miða frá
húsinu. Svona var áhuginn þá.”
— Hvar stóðu íslenskir
hnefaleikamenn á þess-
um árum gagnvart
erlendum keppendum,
getulega á ég við?
Þorsteinn: „Við fengum á þess-
um árum hingaö upp bæði
danska og norska keppendur, og
svo fór aö okkar menn unnu þá
nær undantekningarlaust. Og
það kom meira að segja fyrir að
erlendu gestirnir voru eins og
„flugur” i höndunum á okkar
bestu mönnum.
Einnig áttum við gott sam-
starf við hermenn á Keflavikur-
flugvelli, og þar sigruöum við
einnig nær alltaf.
Það má segja að okkar bestu
menn hafi verið frambærilegir
til keppni hvar sem var, en við
höfðum bara ekki fjármagn til
að senda keppendur til
útlanda.”
Guðmundur: „Arið 1951 og 1953
komu hingað til lands tveir frá-
bærir hnefaleikamenn. Það
voru þeir Leif Hansen sem
keppti i veltivigt, og Bjarni
Lingos sem keppti i létt-þunga-
vigt. Þeir voru báðir á þessum
árum Evrópumeistarar i sinum
þyngdarflokki.
Leif Hansen keppti hér við
Björn Eyþórsson og vann eftir
mjög skemmtilegan leik og
mikla keppni, og Jens Þórðar-
son sem keppti við Lingos veitti
honum einnig mikla keppni.”
— Var hnefaleika-
iþróttin iðkuð mikið úti á
landi?
Birgir: „Ekki var það mikið, en
á tsafirði voru nokkrir góðir
keppendur og einnig var fengist
dálitið við þetta á Akranesi.
Rikharður Jónsson knatt-
spyrnumaður var t.d. mjög
efnilegur hnefaleikamaður.
En áhuginn var ávallt fyrir
hendi; það leyndi sér ekki er
sýningarflokkar fóru út á land
og héldu sýningar þar. Allstaðar
var yfirfullt og mikil stemning.
Einu sinni kom t.d. sýninga-
flokkur til Siglufjarðar, og þar
voru haldnar þrjár sýningai;
ávallt fyrir troðfullu húsi. Þá
var 'unnið á vöktum i
„Bræðslunni” og það þurftu all-
ar vaktirnar að komast og þvi
dugðu ekki minna en þrjár sýn-
ingar.
Það er óhætt að segja, að frá
árinu 1943 og allt þar til iþróttin
var böúnuð 1956, hafi hnefa-
leikaiþróttin verið vinsælasta
iþróttagreinin hér á landi.”
Arið 1948 kom hingað til lands Otto van Porat, en hann hafði
orðið ólympiumeistari. Porat sýndi I Austurbæjarbió ásamt
Guðmundi Arasyni, og er myndin tekin af þeim að
sýningu lokinni. Guðmundur er til hægri á myndinni.
Birgir Þorgilsson. Birgir var um árabil i fremstu röð hnefa-
teikamanna hér á landi og gegndi auk þess ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir Hnefaleikaráðið.