Tíminn - 07.09.1969, Page 8

8
SUNNUDAGUR 7. september 1969.
TÍMINN
íslendinga skortir
ekki verkefnl
Hin stóru verkefni
næstu ára
Hór þyrfltii emiginin naaSur
alð kví&a atvinnu'lleysi eöa
hyggja á iaimdfl'óit/ta,. e'f afllt
vœirii með fieflidu mieð stjóm
flandsims. Hin stónu verkefni,
sem þarf aS leysia á alliria
oæsitu árujm, bflaisia hivarvetna
við sjómuim. Það þarf að-
einis að skipuilieiggja hiag-
kvæma moitkium þess fjár-
magns, seim þjóðin ræður
yfir, og beina því að þeim
varkeifmiuim, siem mestu
skápta. Jafnframnt þarf að
bleypa nýju fjöri í framtak
laindismianna, sam nú er
hneppt í f'jdtra i'ámsfjárhafta
oig vaxitaoikuirs. Það er auð-
veiit að geira með breyttri
pemiinigapólitiíik.
Hór skal aðeins mimmt á
niókkur stór verkiefni, sem
þjóðin verðuir að leysa á
næstu áruim, og getuir leyst,
ef rótt verður hialdið á mál-
unuim.
Nýtt stórt orkuver
Rafmagn það, sem fæst
frá Búmfieflflisviirkjuim, verðúr
að likinidjum Mflmýtt innan
fjögunna ána, jafnvel fyr/.
Svo stór er sá skammtur,
sean álbræðsltan fær af því.
Þetta þýðir, að hér þarf að
vera búið a® reiisa nýtt eða
ný orfeuver innian þess tímia.
Rannisókniir benida til, að
hiagkvæmiast yrði að lieysa
þetta verlkiefni með miðluniar
maranivdrkjuniuim við Þóris-
vatn og virlkjun Tunignaiár
við Sigödldu. Þessar fraim-
tovæmdlir ættu að geta hafizt
á næsta ári og þeim þarf að
vera lokið fyrir ársl'oflt 1973.
Það er taflið vel fram'kvæm-
anliegt tætonilega ef hafázt
verðutr handa elkiki síðar
en á næsita ári. Þessar
framlkvæmdir miumu tryggj'a
miMia aitvinmiu meðan unndð
er að þeiim, em síðan muin
raforkan firá þessari nýju
vdrkjum effla atvinn'tnMfið á
fj'öiimiaii’gan hátt.
Til þess að ráðast í þessa
framkvæmd, þarf að sjálf-
söigðu verufliegt erflent fjár-
magn, en siíkt ætti hægiega
að geta tekizt, því að þetta
myndi sfcapa mögufle'ika fyrir
ýmsan orkufrekan iðraað, auk
aranars iðraaöar.
Áætlaður kostnaðrar við
þeissar fraimikvæmdir er frá
3000—3500 mifllj. kr. Mönra-
ram þykir þetta há upphæð.
því að enn eru meran tæpast
búrair a® átta sig á, hve verð-
lítifl krifhan er orðin. Sé mið-
að við dllar aðstæður, er
þetta mirana átak en fyrsta
virkjuniij rið Sogið var á sín-
um tíma (1936—39).
Áburðarverksmiðjan
Stækkun og aukning
áburðarverksmiðjunnar er
orðin mjög aðkaiflandi. Stækk
un hiennar þarf að bedmast að
því, að gera kjarna'korniin
stærri og bflianda saimiam
fflieM álburðarefnuim, aulk
þeiss seim fraimleiðsflan yrði
þá aiultoin venufliega. Undir-
búrainigli þessarar stækicuniar
er nú svo fllangt floomdð, að
framicvæmdir ættu að geta
hiafizt innan fárra mánaða.
Hostmaður við þær hefiur
veird® áætlaöur uim 220 mdiilj.
krónia, þar af eriieniduæ kostn-
aður iniman við 100 imilij. kr.
Veruflieg atvinraa myradi sfltap-
ast við þeisisa breytiingiu og
stætkikun á verkámiiðjunni.
Efling fiskiðnaðarins
Stærista verkefmið á sviði
útffluitniiragsatvininiuvegarania er
tvímæiialiaust efl'irag fistoiðn-
aðariras. Þar eru ónýttár
stórfeiidiir mögufleikar til að
auka veiðmæti útflutnirags-
varanraa og markaði mran
ekfci sfcorta í Bandaríkjura-
um, Aúistur-Evnápu og viðar,
éf raægrar vöruvöinduniar er
gæitt. í því siambamdi þykir
rétt að biirta eftirfarandi
kafla úr ræðu, sem Gunnar
Guðjónssoin, formiaður S.H.,
fluttii á aðalfunidi samtak-
anna í miailok s. 1.:
„í sambandi við aukma og
betri nýtingu hraðfrystihús-
anraa hiýtur það að vera eitt
ái stærstu verkefmum náiran-
ar framitíðar að bæta aila
meðferð fisksins frá því
hann er veiddur og þar til
hann befur verið unninn að
fuiflu. — Frystihúsamönnum
er Ijósit, að tl þess að unnt
sé að mæta toröfum markað
anma verði að fara sérstak
lega vei með fiskhráefnið,
og helzt kassa frskiran og ísa
uim borð i veiðiskipunum,
jafnframt þvi sem geymslu
fisksiras í landi verði a® end-
urbæta með kældum fiskmót'
tökum og að ísframleiðsla í
Abiirðarverksmiðian í Gufunesi.
verstöðvunuim verði að auk-
ast, tii þess að hægt sé að
sjá veiÖiSkipumum fyrir næg-
um ís. Slífcair endurbætur, ‘
sem ekfci verða dregnar íeng
ur, kaiiia á sitóraukið fé, en
reymsi'an, bœði hér og ann-
ars staðar, er sú, a® þess
háttar fjárfesting ætti að
gefia miikið í aðra hönd, ef
rétt er tifl henmar stofnað“.
Hér þarf vissuflega að gera
stórátak, sem myndi sfcapa
milkfla atvflnnu bæði strax og
í framtíðinni víðs vegar um
landið. Jafnifram't yrði þetta
ein bezta undirstaða gjald-
eyrflsöfiiuniarinmair á komandi
áruim.
Skipasmíðar .
Óhjákvæmiiflegt er, að fiski-
stoipast'ó'liinn verði sitóriega
eindurbættur og aukiran á
næstu áruim. Það liggur t. d.
fyrir að endurnýja nær afll-
an togarafliotanin og stóran
hfluta bátaflotaras, sem notað-
ur er til fisfcveiða. Það þari
að gera sfcipufleiga áætflun um
e'ndurnýjun og eflngu fiot-
aras og þarf rífcið síðan að
hafa forustu um, að þessari
áætluin verðd fylgt eftir og
þá fyrst og fremist með smíði
skipanma inraanflarads. Það
má ökki starada hór í vegin-
um, að þetta getur rekizt á
f v rir ætlarai r st j ór narv al d -
anraa um aðild að Efta.
Aufcnar skipasmíðar geta ver
ið ýmisum kaupstöðum og
kauptúnuim hin mesta lyfti-
stöng.
Aðrar iðngreinar
Þá þarf að vinraa kapp-
samiega að eiflingu hvers kon
ar anraarra ið'ngreina era þeg-
ar hafa verið nefndar, jafnt
iðngreina, sem vinna fyrir
inralendan m'arka® sem er-
ieradan. Iðraaðuriran, sem
spiarar eriemdan gjaideyri,
er efckj síður milkliflvægur en
hflnn, sem afflar erlerads gjald
eyris. Oft er það Líika slíkur
iðnaiður, sem veitár mesta
atviranuraa.
Þeiniraan iðraað þarf að efla
með því að Lótta aif honum
hömflum rangrar stefnu í
peningamiáiium, sem fóflgin
er í oburvöxtum og lánsfjár-
höftum. Það þarf að afnema
að imestu e®a ölflu tolla á
efni og vétam tii hans. Það
þarf að takmarka innflutn-
inig iðnaðarvara, þegar jatfn-
góð og ódýr vara ar frarn-
Lefldd í l-aradinu sjálfu. Það
væri miikið glapræði, ef
flanað væri fyrirhyggjulauisit
í Efta, og þesisi iðnaður laigð
ur mieflna og mflnina í rúist.
Eimimiitt á þessum vettvangi
befur þjóðim einna bezta
mögufleiiibana tifl. a® aufca at-
vinnu og treysta affcomu
sína.
íbúðabyggingar
Hér þarf að byggja a. m. k.
1500 íbúðir árleiga, en stór-
kostflega skortir á það, að svo
verði á þessu árl, eöa næsta
ári, eims og nú horfir. Taf-
arlaust verður þvfl að gera
stórátak tifl að hleypa nýju
fjármiagnj í íbúðabyggingarn
ar. m. a. mieð eflimgu bygg-
ingarsjóðs Húsniæðismála-
stO'fnumarinnar. Framsóknar-
menn flrattu uim þetta mjóg
ra'urahæíiar tilflögur á setaasta
þingi (m. a. út'bo® á vísitölu-
tryggðum skuiLdabréfum) og
murau gera það aftur á næsta
þinigi. Hér má ekki Jraga að
gera raunhæfar ráðstafanir,
ef ekfci að skapaist hér stór-
fellt, húsnæðisl'eysi og
flæma byggiiigairiðn aðar-
menn úr Lándi. en ríkjandi
aðgerðaieysi í þessum máfl-
um miðar markvíst að þessu
hvorytvaggja.
Opinberar byggingar
Mikil þörf er hér fyrir
ýmisair opiniberar byggingar,
eiins og skófla, fæðingarspít-
afla o. fl. Þá þarf stjórnar-
ráðið að flá nýja byggtagu og
er nokkurt fé í sjóði tii
þeirrar firaimikvæmdar. Þá
virðist það samlkiomuiag mifll'i
fflokkianina, að minraast 1100
ára afimiælis íiSlandsbyggðar
mieð því að reisa hér fufll-
fcomma safnbyggiingu fyrir
Landsbótoasiafinið og Háskófla-
bökasafnflð og stórbæta þaran-
iig aðstöðu til mairgviS'Leigra
vísinidaflðkana, sem jafnain
eru buinidnar sflíkram stofmran-
ram. Fulikomið og aðgengi-
legt bókasafra, þar sem hægt
er a® fyligjast með nýjung-
um og firamförum á vettvara.gi
margvísflegra fræðigreflna, er
orðfln mflkill þjóÖairnauÖS'yn.
Vegamálin
í vegamiáflium þarf að gera
stór átök á afltaa nœstu ár-
ram. Af stárfraimfcvæmduim
ber að nefraa fyrst að leggja
steyptan veg arastur yffir
fijafll og a. m. k. htata af
VesturLan'disivegl. Þá þarf að
bæta aðstöðu þeirra héraða,
sem hafa dregizt aftrar úr í
þessram efnram, t. d. Arastur-
Lands. Framfcvæiradir þessar
miunu bæði skapa mikfla at-
vflinmu og verða tifl m'flkiflis
sparnaðar í bifreið'arekstri
Landsmianna. Þær munu einn-
ig verla tlil þesis að örva at-
vinnu'Starfisemina á margan
hátt.
Verkefni og mögu-
leika skortir ekki
Hér hafa aðeflns verið tafl-
in raokkrar stór verkefrai, sem
þjóðin þarf að Leysa á alflira
raæstu árum. Ótalin eru þó
fjölimöng öninuir, eins og nýtt
áitiak í hafnargerðum, flug-
samgöngum o. s. frv. Hér
ættá því emgtam að þurfa að
kvíða atvinnraleysá eöa sjá
ástæðu tifl að fflýja land þess
vegraa, ef rétt væri baldið á
miálum. Að sönmu befur þjóð
ta takmörtouð fjárráð, en
með þvi að betaa fjármagn-
flniu skipuflega að hirau mest
aökalilamdi verkefnum, en
Láta ekki spákaupmienrasku
og tilviijuindna stjórna því,
má ná mifclram árangri.
En svo mörg eru verkefn-
in hér og svo miklta erra
möguleifcairnir tifl að Leysa
þau, að þjóðin á efcki að
þurfa að kvíða atvinniuLeysi
og versnamdi Lífskjörum, ef
hún velur sér framtakssiairaa
og ráðdeildarsama forustu.
ísland er gott lairad, ef rétt
er stjórraað- Atviranuleysið og
landfLóttinn er ekki sök
Landsins, heldur hiras, að
þjóðin hefur um skeið valið
sér óheppiliega stjórneniduT.
En þvl gietur hún breytt
Þ. Þ.