Vísir - 30.01.1979, Síða 10

10
Þri&judagur 30. janúar 1979
útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjbri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Höröur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson. Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Umsjón með Helaarblaði: Árni
Þórarinsson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Jónlna
Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrfn Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson,öli
Tynes, Sigurður Sigurðarson, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson, Þor-
valdur Friðriksson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljós-
myndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. utlitog hönnun: Jón Oskar
Hafsteinsson, Magnús ólafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Slöumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Slðumúla 14 simi 86611 7 Knur.
Askrift er kr. 2500 á mánuði
innanlands. Verð i
lausasölu kr. 125 eintakiö.
Prentun Blaðaprent h/f
Gömlu lummurnar
einu sinni enn
Foringjar alþýðuflokkanna tveggja, sem sigruðu í
þingkosningunum í sumar með því að slá um sig með
alls konar patentlausnum í efnahagsmálunum sitja nú
sveittir við að búa sér til stefnu í þeim efnum og bræða
með sér hvernig hægt er að koma patentlausnum í f ram-
kvæmd.
Verkstjórnina í nefndinni, sem nú er á kafi í þessu
verkefni, hefur fulltrúi þess flokks, sem mestu tapaði i
kosningunum, flokksins sem var búinn að spreyta sig á
að leysa efnahagsvandann í tveimur ríkisstjórnum í röð
án árangurs. Sá f lokkur er nú nógu góður til þess að leið-
beina alþýðuf lokkunum um myrkviði kerfisins og sætta
sjónarmið þeirra.
Það er ekki seinna vænna að þessir flokkar komi sér
saman um hvert skuli stefna og hvernig þeir ætla að
bjarga okkur, sem einu nafni göngum undir nafninu
þjóðin. Því miður virðast patentlausnir kosningafund-
anna ekki vera jafn-haldgóðar og sigurf lokkarnir vildu
vera láta á meðan þeir liðu enn áf ram í sigurvímu kosn-
inganna.
Nú skyldu menn ætla að verið væri að búa til nýja upp-
skrift að þjóðarkökunni, sem við eigum að skipta á milli
okkar, en svo er ekki. Það er gamla kokkabókin, sem
stjórnarf lokkarnir eru að blaða í, sömu gömlu uppskrift-
irnar, sem reynst hafa heldur illa síðustu ár. Þeir bítast
helst um það, hve mikið á að fara af hverju í deigið.
Einn kemur meðeitthvað, sem hann kallar félagslegar
umbætur, annar með stóran skammt af niðurgreiðslum,
hinn þriðji vill svo hella svolitlu af útf lutningsbótum út í
hræruna.
Svo deila menn um litarefnin, sem á að setja í deigið.
Allir eru á móti bláa litnum, svolítið er sett af gulu,
annar skammtur af grænu, en rauði liturinn verður yf ir-
gnæfandi i deiginu, þegar allt hefur verið hrært saman.
Þá verður mönnum Ijóst, hverjir hafa hellt mestum lit útí
Raunvextir er eitt lausnarorðið, sem sumir bökunar-
meistararnir slá um sig með. Á stundum virðist manni
þeir ekki skilja sjálfir hvað þeir eiga við með því og á
meðan snillingarnir vita ekki fyrir víst hvað þeir vilja,
verður erfitt fyrir þá að koma sér saman um leiðir til
þessaðná markinu.
Svo eru þeir ekki á eitt sáttir um það, hvað atvinnurek-
endur eigi að greiða launþegum miklar launahækkanir;
það er auðvitað ekkert um það að ræða að þessir aðilar
semji um það í frjálsum samningum. Æðstuprestar Al-
þýðubandalagsins segja að litlu skipti hvort samið verði
um 5, 6, 7 eða 8% launahækkun. Samkvæmt útreikning-
um færustu manna felast þriggja til fimm milljarða
hækkanir i hverju prósentustigi og átta prósentustiga
hækkun í stað fimm þýðir því frá 9 til 15 milljarða við-
bótarálögur á atvinnuvegina. Það munar um minna.
Stjórnarflokkarnir eru allir sammála um að stefna
skuli að því að reyna að f inna leiðir til þess að gera til-
raunir til að stuðla að einhverri minnkun á verðbólgunni
i landinu. Nauðsynlegt er að hafa fyrirheitin nógu loðin
til þess að ekki verði hægt að hengja neinn ef verðbólgan
bólgnaði nú enn þrátt fyrir að „stefnt skuli að" hjöðnun
hennar.
Ekki er að búast við því að sú samsuða, sem verður
framreidd fyrir þjóðina nú um mánaðamótin, þegar
spekingar sigurflokkanna og tapflokksins hafa lokið
störf um í bakaríinu, verði með nýjum svip. Þá verða enn
einu sinni bornar á borð sömu gömlu rauðleitu lumm-
urnar, sem þjóðin er orðin þreytt á, og valdið hafa melt-
ingartruf lunum í þjóðarlikamanum mörg undanfarin ár.
„Reykingar geta auk hjartasjúkdóma og krabbameins valdið mjög alvar-
legum lungnasjúkdómum”, segir Hrafnkell Helgason, yfirlæknir á Vifils-
staðaspitala.
,Auknar reykingavarnir
betri fjárfesting en
fjölgun sjúkrarúma'
— segir Hrafnkell Helgason, yfirlœknir
„Ég ætla aO flestum sé ljóst,
aö sigarettureykingar eru aöal-
orsök lungnakrabbameins og
einnig mikilvægasti áhættu-
þátturinn i sambandi viö hjarta-
og æöasjákdóma. Reykingar
geta einnig valdiö langvarandi
lungnasjiikdómum, en þaö er ég
ekki viss um aö allir geri sér
ljóst”, sagöi Hrafnkell Helgason
iæknir er rætt var viö hann um
reykingar og tengsl þeirra við
langvarandi lungnasjúkdóma.
„Þarna er um aö ræöa sjúk-
dóma sem frá þjóðhagslegu
sjónarmiöi eru ef til vill miklu
alvarlegri og afdrifarikari en
t.d. lungnakrabbi vegna þess
hversu algengir sjúkdómar
þetta eru. Þeir valda þannig
þjóöfélaginu miklu meira fjár-
hagstjóni vegna tapaöra vinnu-
daga, læknis-oglyfjakostnaöar,
örorku-og sjúkrahúskostnaöar”.
Miklar þjáningar af
völdum lungnasjúk-
dóma
„Þeir sjúkdómar sem hafa
þessar afleiöingar eru langvinn
berkjubólga og lungnaþan. Þeir.
tilheyra hinum svonefndu ,,ob-
structivu” lungnasjúkdómum,
sem ef til vill mætti kalla
„þrengslasjúkdóma”. Þeir
valda þrengingum i lungna-
pípunum, og þar af leiöandi
truflun á lofthreyfingu innan
lungnanna. Þriöji sjúkdómurinn
i þessum hópi er hingnaastmi.
Þessir sjúkdómar valda ekki
aöeins þjóöfélagslegu tjóni
heldur einnig miklum þjáning-
um oft á tiöum og stundum
dauöa sjúklinga.
Þaö eru til dæmi þess aö
menn hafi berkjubólgu og
lungnaþan, án þess aö hafa
reykt. Sambandiö er þó svo náiö
þarna á milli, aö þegar ég hitti
nýja sjúklinga spyr ég ekki
hvort þeir reyki, heldur hversu
mikiö”.
Heymæði oft ekki
greind frá reykinga-
sjúkdómum
„Ég hef tekiö samantölur um
sjúklinga meö langvinna
berkjubólgu og lungnaþan, sem
hafa legiö á Lungnadeild Vifils-
staöaspitala á árunum
1971-1975. Þetta eru alls 407
sjúklingar og af þeim voru aö-
eins 73, sem aldrei höföu reykt,
þar af voru 22 bændur.
Þaö er vitaö aö heymæöi er
sennilega algengasti atvinnu-
sjúkdómurinn hér á landi og
getur hagaö sér eins og langvinn
berkjubólga eða lungnaþan.
Þessir bændur eru væntanlega
meöheymæði, þótt ekki sé hægt
að greina þaö frá öörum sjúk-
dómum”.
Gengur illa að lækna
sjúklingana
„Rúmlega helmingur þessara
sjúklinga hefúr aöeins einu sinni
legiö á sjúkrahúsinu. Það má
ætla aö i þessum hópi séu allir
þeir, sem okkur hefur tekist aö
fá til aö hætta reykingum
meöan þeir lágu inni en þaö er
einn þátturinn i meöferöinni.
Tvisvar sinnum hafa lagst inn
á sjúkrahúsiö 86 af þessum 407,
sem eru 21%. Fimm sinnum eöa
oftar hafa 8,5% legiö á sjúkra-
húsinu svo dæmi sé tekið. Þetta
sýnir, aö okkur gengur illa aö
lækna þetta fólk.
A þessum 5 árum hafa 39
þessara sjúklinga dáiö úr
lungnasjúkdómi sinum á Vlfils-
staöaspltala. Þessir sjúklingar
hafa oft þjáöst lengi og veriö
bundnir við súrefniskúta.
Sjö sjúklinganna hafa dáið úr
lungnakrabbameini á spitalan-
um. Lungnastarfsemi þeirra
hefur veriö slik aö skuröaögerö
hefur ekki komið til greina.
Tólf sjúklingar hafa dáiö á
sptalanum úr öörum sjúkdóm-
um og algengasta orsökin er
hjarta- og æöasjúkdómar. Ég
vil þó taka það fram aö ekki
hefur verið kannaö hversu
margir hafa dáið á öðrum
sjúkrahúsum eöa i heimahús-
um”.
Færri sjúkrarúm ef
reykingar hyrfu
,,Ég þekki engan einn þátt i
lifsvenjum okkar, sem ég held
aö bæta myndi heilsufar okkar
jafnmikið og þann aö reykingar
hyrfú úr sögunni. Eftirspurn
eftir læknishjálp og sjúkrarúm-
um myndi þá örugglega
minnka.
Samstarfsnefnd um reykinga-
varnir hefur aö minum dómi
unniö mjög eftirtektarvert starf
og árangur er þegar farinn aö
skila sér. Aróðurstækni for-
svarsmanna Samstarfsneftidar-
innar er mjög markviss og þvi
fé, sem þeim er ætlaö mun
örugglega veröa vel variö. Ég
er sannfæröur um, aö þar er á
feröinni góö fjárfesting I heil-
brigöismálum okkar.
Gamall spltalajálkur eins og
ég ætti slst af öllu aö óska þess,
aö dregið yröi úr fjárveitingum
til sjúkrahúsa eða heilsugæslu-
stööva. Sá grunur læöist þó
stundum aö mér, hvort ekki
væri betri fjárfesting að verja
meiru fé til dæmis til reykinga-
varna, jafnvel þótt þaö yröi til
þess aö fjölgun sjúkrarúma
drægist eitthvaö, eða biö yröi á
opnun einhverrar heilsugæslu-
stöövar”.