Vísir - 27.08.1979, Qupperneq 15

Mánudagur 27. ágúst 1979.

14
Mánudagur 27. ágúst 1979.
19
Hópurinn tilbúinn tii brottfarar á Akureyrarflugvelli: Ólafur Ragnarsson, Friöjón
Þóróarson, Bragi Sigurjónsson, Hörður Einarsson, Ingvar Gfslason, Ólafur Ragnar
Grimsson og Helgi Jónsson. A myndina vantar af eðlilegum ástæðum Gunnar V.
Andrésson. ljósmyndara, sem festi þarna samferöamenn slna á filmu.
Helgi flugmaður við stjórnvölinn I flugvél sinni á leiðinni til Jan Mayen.
A leiðinni noröur um höfin fengu menn sér matarbita I um það bil 20 þúsund feta hæð
I vistlegu farþegarými Navajoh-vélarinnar.

Landsýn til Jan Mayen eftir rúmlega tveggja stunda fiug frá Akureyri.
.... og loks var flugbrautin framundan og „flugvallarstjórinn” á Jan Mayen tilkynnti
i talstööinni að lending væri heimil.
FERÐ VÍSISMANNA OG MNGMANNA TIL JAN
MAYEN - 1.HLUTI:
LOKSINS TIL
FYRIRHEITNA
LANDSINSI
i háífan mánuð höfðum við Vtsismenn beðið eftir hagstæðum flugskilyrðum við
Jan Mayen, eyjuna umtöluðu norður í höfum og á hverjum degi voru fulltrúar allra
þingf lokka tiltaksef veður gæfi til flugs. Ýmsir þingmenn höfðu verið á //biðvakt-
inni" þennan tíma/ þvi að um leið og einn þurfti að fara úr bænum eða að sinna
öðrum erindum tók annar við Jan Mayenvaktinni fyrir sinn f lokk.
Leiðangur Vísis til Jan Mayen varð svo loks að raunveruleika á fimmtudaginn
var, og er ætlunin að gera grein fyrir því, sem á daginn dreif, á meðan staðið var
við eyjunni. Fyrsti hluti þessarar ferðalýsingar birtist i opnunni i dag og hér tafáð
meira í myndum en máli.
Helgi Jónsson, flugmaður,
haföi beðið manna þolinmóðastur
eftir flugveðri til Jan Mayen og
ný og glæsileg Piper Navajoh
flugvél hans stóð tilbúin til flug-
taks viö bækistöö flugskóla Helga
á Reykjavlkurflugvelli.
Einu sinni var lagt upp frá
Reykjavik og haldið i norðurátt
eftir að upplýsingar höföu borist
um gott flugveður frá Jan Mayen.
Millilent var á Akureyri til þess
að taka bensln, en þegar vélin var
tilbúin til flugs á ný, bárust nýjar
veðurfréttir norðan úr höfum um
aö skýjahæð hefði lækkað veru-
lega og hvesst hefði svo á Jan
Mayen, aö þar væri ekki hægt aö
lenda.
Pönnukökuveislan á
Akureyri
Búist var viö aö veðriö batnaði
aftur þegar á daginn liöi og var
þvl beðið yfir kaffi og pönnukök-
um á Hótel KEA á Akureyri fram
undir kvöld, en þegar útséð var
um að flugfært yrði til Jan Mayen
I bráö var aftur snúið til Reykja-
vlkur.
I þessari för voru auk ritstjóra
VIsis og ljósmyndara alþingis-
mennirnir Halldór E. Sigurösson,
Matthlas Bjarnason, Ólafur
Ragnar Grlmsson og Sighvatur
Björgvinsson.
Daginn eftir bárust aftur hag-
stæöar veöurfregnir frá Jan May-
en skömmu fyrir hádegi og var
ákveðiö að reyna á ný. En um það
leyti, sem leiðangursmenn voru
komnir á flugvöllinn og flugvélin
tilbúin snerust veðurguðirnir
gegn okkur og varð þvi sú för okk-
ar aldrei lengri en á Reykjavlkur-
flugvöll.
Fyrir milligöngu lóranstöðv-
anna á Gufuskálum á Snæfells-
nesi og á Keflavlkurflugvelli bár-
ust Visi daglega og stundum oft á
dag fréttir af veðurfari á Jan
Mayen. Þær voru upprunnar frá
veðurathugunarstöð Norðmanna
á eynni en sendar hingað til lands
frá lóranstöö norska hersins á
eynni.
Vlsismenn voru einnig daglega
I sambandi við Veöurstofu Is-
lands, sem lagði út af fréttunum
frá Jan Mayen og spáði um
möguleikana á flugi I samræmi
við veðurfarsbreytingar I norður-
höfum.
Þeir aðilar, sem þarna komu
við sögu sýndu okkur mikið um-
burðarlyndi og voru mjög áhuga-
samir um aö veita upplýsingar og
meta stööuna.
Aftur lagt \ hann
Arla morguns slðastliðinn
fimmtudag bárust svo þau boö frá
Jan Mayen, aö þar væri fyrir-
taksflugveöur. Vlsismenn
og þingmenn brugðu skjótt við og
um klukkan 10,30 var flugvél
Helga Jónssonar komin á loft.
Ólafur Ragnar Grímsson, full-
trúi Alþýðubandalagsins var sá
eini, sem nú gat farið af upphaf-
lega þingmannahópnum, en- auk
hans var með vélinni frá Reykja-
vlk fulltrúi þingflokks Sjálfstæð-
isflokksins, Friðjón Þórðarson,
sem nýkominn var ofan úr Borg-
arfiröi og var komin á Jan May-
envaktina fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn.
Gunnar Andréáson ljósmyndari
Vísis var einnig um borð I flugýél-
inni frá Reykjavik ásamt ritstjór-
um Vísis, en þessir þremenningar
höfðu verið I hópnum, sem varð
að snúa við á Akureyri á dögun-
um.
Eftir klukkustundar flug var
lent á Akureyrarflugvelli og þar
voru mættir til leiks tveir norðan-
þingmenn, þeir Bragi Sigurjóns-
son, sem var fulltrúi þingflokks
Alþýöuflokksins og Ingvar Glsla-
son, sem fór I leiöangurinn af
hálfu þingflokks Framsóknar-
flokksins.
Bensln var tekið á Akureyri og
geymar velarinnar fylltir, þvl að
ekki er nein benslnsala á Jan
Mayen, og birgðirnar urðu þvl að
duga til flugferöarinnar til ts-
lands aftur.
Nýjar veöurfregnir frá Jan
Mayen bárust okkur á Akureyri
og heldur haföi r.ú útlitið versnað,
Myndir og textí: Gunnar V. Andrésson, Höréur Elnarsson
og Ólalur Ragnarsson
lslensku gestirnir viö kofa refaveiöimanna frá þvl um aldamót. ! baksýn sést hús veöurathugunarstöövar Norömanna á eynni,
þar sem skýin voru komin niður I
700 feta hæð, eöa rúmlega 200
metra hæð. Norðmennirnir á
eynni töldu þó að veður færi batn-
andi og ráðlögðu hópnum aö nota
tækifæriö og leggja upp frá Akur-
eyri. Þaö var gert og hóf Helgi
vélina til flugs klukkan rúmlega
tólf.
Komið til //fyrirheitna
landsins"
Heimamenn á eynni reyndust
sannspáir þvl að veðrið batnaði á
meðan flogið var I norðurátt og
reyndust skilyrði til lendingar hin
bestu þegar flugvélin kom að
þessu fyrirheitna landi”, eftir
rúmlega tveggja klukkustunda
flug frá Akureyri.
Mikill viðbúnaður var á flug-
vellinum og voru þar helstu
farartæki eyjarinnar, en þau eru
raunar ekki mörg, aðeins einn
bensinbill af Volksvagengerð og
fjallabill og jeppar knúnir dlsel-
vélum, en auk þess eru þarna
ámoksturstæki, vörubill og veg-
hefill.
Fyrir staðarmönnum voru
Halvor Strandrud, yfirliðsforingi,
sem er yfirmaður Norðmanna á
eynni og Torstein Ole Wie, 'sem er
forstöðumaður lóranstöðvar
hersins á Jan Mayen.
Þeir buðu komumenn vel-
komna og voru leiösögumenn
okkar meðan á dvölinni stóð.
Flugvöllurinn á Jan Mayen,
sem lent var á, var tekinn I notk-
un árið 1970, ogliggur flugbrautin
meðfram sjónum á suðaustur-
strönd eyjarinnar.
Minjar um refaveiöi-
menn
A leiðinni frá flugvellinum var
skoðaður svolitill kofi, sem talinn
er frá þvi rétt eftir aldamót.
A honum var áletrun, skorin I
rekaspýtu, og stóð þar Helena-
hytten. Þetta var skjólshús refa-
veiðimanna, sem I upphafi aldar-
innar stunduðu slikar veiðar af
kappi á Jan Mayen.
Sagt er að nokkrir veiðimenn
hafi haft þarna vetursetu á hverju
ári cg hafst við I slikum smákof-
um viðs vegar um eyjuna.
Þessir kofar eru gerðir úr reka-
viðinaumast mannhæðar háir, en
inni var ekki rými fyrir meira en
litið fleti fyrir veiðimann og elds-
tó i einu horninu.
Þótt áratugir séu siðan kofinn,
sem viöskoðuðum, var síðast not-
aður, virtist allt ó-
hreyft þar inni eins og það hefði
verið, er siðast var skilið við
hann. Kaffikannan var á sínum
stað, eldiviður I segldúkspoka og
kerti við eldstóna.
Aður fyrr var refastofninn á
eyjunni mjög stór og komst veiðin
upp i 300 dýr á ári. Augljóslega
hefur orðið um ofveiði að ræða,
þvi að refunum á eyjunni fækkaði
mjög á stuttuárabiliog var veiöin
takmörkuð viö nokkra tugi refa
þegar á þriðja tug aldarinnar.
Nú er refurinn alfriöaður og
sögðu Norömennirnir, sem dvelj-
ast á eynni, að þeir yrðu mjög lit-
ið varir við hann enda hefði hon-
um einnig fækkað vegna sjúk-
dóma, sem á stofninn heföu herj-
að. Helst kæmi hann i námunda
við skála þeirra á veturna i leit að
æti.
Frá kofa refaveiðimannanna
héldum við aö bækistöðvum
norska hersins þar sem þeir 33
Norðmenn, sem nú dveljast á eyj-
unni, hafa aðsetur.
Frá komunni þangaö veröur
sagt i næstu Jan Mayen grein,
sem birt veröur i Visi á morgun.
Strandrud foringi Norömanna á eynnibauð komumenn velkomna á flugvellinum.
tslendingarnir spókuðu sig á flugvellinum I Jan Mayen eftir lendinguna og þótti þeim sem umhverfið væri ótrúlega „islenskt”.