Vísir - 19.09.1979, Blaðsíða 4

Vísir - 19.09.1979, Blaðsíða 4
olj&ekyi' Eflir Hans Chr. Erlandsen Þaö er ekki vandalaust aö spá fram í tímann, Oft er það mjög mikilvægt/ að reyna að skyggnast inn í framtiðina og sjá fyrir ókomna hluti. Þannig finnst Norðmönnum eðlilega mikils um vert að reyna að sjá fyrir framvindu olíuvinnslunnar í Norðursjó. Hvernig framleiðsla olíu og jarðgass muni æxlast/ hve mikla þörf olíuiðnaðurinn hefur fyrir þjónustu iðnaðar í landi og svo f ramvegis. Svo stór þáttur sem olíuiðjan er i nosku efnahagslífi. mm Línuritiðhér fyrir ofan myndina sýnir spá fyrirfram- leiðslu svæða, sem 1. janúar 1979 hafði verið ákveðið að nýta. Brotalinan sýnir framleiðsluspá, sem tekur til þeirra sömu svæða og til viðbótar þau svæði, þar sem sannanlega er til olía, en bíða enn ákvörðunar um, hvort nýtt verði eða ekki. Hversu lengi endlsl oifu- ævlntýrið? Kaup norsku ollui&junnar á nau&synjum og þjónustu I landi veröur þetta ári& einhvers sta&ar á milli þriggja og fjögurra mill- jar&a norskra króna. Skattar og skyldur munu nema einhvers staöar milli sex og sjö milljar&a norskra króna. Ollu- og gasframlei&slan á komandi árum veldur miklu um, hvaö fjármálaráöuneytiö getur reiknaö meö miklum tekjum til ráöstöfunar. Til grundvallar fjár- hagsáætlunum sinum leggja em- bættismennirnir olluframleiöslu- spá ollurá&sins. Hún þykir nokk- uö örugg og nákvæm, þegar tek- ur til næstu ára, enda byggist hún á afrakstri þeirra borhola og vinnslusvæöa, sem þegar hafa veriö tekin 1 gagniö. En þegar lengra liöur fram í tlmann, verö- ur hún ónákvæmari, enda þarf þar aö ganga út frá fleiri og fleiri forsendum gefnum. Nefna má dæmi um mikilvægi þess aö hafa örugga spá viö aö styöjast. Aöur studdist fjármála- ráöuneytiö I áætlunum sinum viö ágiskanir ollufélaganna um, hve mikil olia og gas fyndist á norska landgrunninu. Þær tölur voru langtum hærri, en spá oliuráös rikisins. Þar sem menn studdust viö hærri tölurnar, stofnuöu þeir I bjartsýninni til meiri erlendra skulda, en ella heföi veriö gert aö llkindum. Siöar fóru menn sér hægar i sakirnar, og völdu milli- veginn milli ágiskana oliufélag- anna og oliuráösins. Nú oröiö styöjast þeir einungis viö spá oliuráösins, sem flestir sér- fræöingar telja nákvæmasta. Hve lengl endist olfan? Hve lengi munu Norömenn búa aö oliuframleiöslunni? Sam- kvæmt upplýsingum oliuráösins eru nú fundnar, svo aö óyggjandi sé taliö, oliu- og gaslindir, sem geta gefiö af sér jafngildi 1600 milljóna tonna af oliu. Þessi oliu- gildi eru fundin meö þvi aö um- reikna gasiö yfir I oliu, svo aö ekki þurfi aö notast i daglegu tali viö nema eina einingu. Af þessum 1600 millj. tonna liggja 1000 milljónir I oliusvæö- um, sem sögö eru nú komin I fulla nýtingu. í byrjun næsta áratugs veröur ársframleiöslan á þessum svæöum komin upp I 600 milljón tonn og á hún aö haldast nokkurn veginn jöfn út áratuginn. Eftir 1990 er ætlaö aö hún muni dala niöur í 20 milljón tonn á ári fram til ársins 2000. Hin 600 milljón tonnin liggja á svæöum, þar sem vinnsla er ekki hafin, en framleiöslan gæti hafist I kringum 1985, ef menn telja arö- bært aö vinna þá oliu eöa ná henni upp. MiKlar olluvonlr enn En áöur en sú stund rennur upp, vonast menn til þess aö veröa búnir aö finna enn meiri oliu, og á dögunum bárust fréttir af þvi, aö fundist heföu gaslindir, sem tækju langt fram þvi, sem áöur hefur fundist I Norðursjónum. Olluráöiö norska ætlar, aö þaö leynist 4000 milljón tonn oliugilda I Noröursjónum sunnan 62.gráöu. E&a meö öörum oröum um þaö bil 2500 milljón tonn til viöbótar þeim 1600 milljónum, sem núna er vit- aö um. Þessi ágiskum er byggö á mati á þeim upplýsingum, sem fengist hafa meö jaröfræöirann- sóknum, og stuöst um leiö viö þá reynslu, sem menn hafa öðlast af tlu til fimmtán ára oliuleit i Noröursjónum. Ef menn deila I þetta ollumagn meö 65 milljón tonnum, en þaö er ársframleiöslan, sem Norömenn munu ná innan skamms, geta menn fengiö svar viö spurning- unni um, hve lengi olian muni endast. Meö þeim vinnsluhraöa endist ævintýriö I sextíu ár eöa rúmlega þaö. Sérfræ&ingar munu þó veröa fljótir aö benda á, aö sllkur útreikningur gefi ekki raunrétta mynd. Þeir mundu benda á, aö olian liggi ekki all- sta&ar I svo stórum pollum, að þaö borgi sig að reisa þar rándýra borpalla til þess aö ná henni upp. Ef menn taka þaö meö I reikning- inn er réttara aö gera ráö fyrir, aö olían endist I fjörutlu ár, eöa til ársins 2020. 1 stórþinginu norska eru menn þó ásáttir á, aö „hæfilegur vinnsluhraöi” væri níutiu milljón tonna ársframleiösla. Meö sömu reikningsaöferöinni og aö ofan var til tekin fá menn þá út, aö upp úr 2010 fari aö styttast I oliuævin- týriö. Svnd velðl en eKki gefin 1 þessum vangaveltum er gert ráö fyrir bæöi þeirri ollu, sem sannanlega er til staöar, og þeim 2500 milljón tonnum, sem giskaö er á, aö megi finna til viöbótar. En þaö er fjarri því búiö a& finna hana, og getur það reynst sýnd veiöi, sem ekki veröur gefin. Aöur veröur aö leita aö henni, og þar koma til tilraunaboranir sem undanfari og brautryöjandi vinnslunnar. A Statfjaröar-svæö- inu vita menn til dæmis ekki i dag, hvernig þeir ætla aö flytja gasiö I land, sem er af þvi aö þar hefur ekki veriö boraö nóg. Menn vita því ekki, hve mikil olía finnst þar eöa gas — eöa á nærliggjandi svæöi. A meöan veröur ekki flan- aö aö þvi aö byggja upp flutnings- kerfi, sem dugaö gæti. Misjðfn afkoma Ef menn hafa glögga yfirsýn yfir, hvar ollan finnst, er auöveld- ara aö haga vinnslunni þannig, aö hún veröi sem jöfnust. Meö þvl er unnt aö snei&a hjá hæöum og lægöum I framleiöslunni, sem mundi framkalla tilsvarandi hæöir og lægöir I atvinnulifinu. Norömenn veröa samt aö gera ráö fyrir þvl aö framleiöslan gangi eitthvaö upp og niöur. 1 spá fyrir þörf á vinnuafli til þess aö byggja borpalla og framleiöa annan útbúnaö, er gert ráö fyrir, aö I kringum áriö 1985 dali hún niður I tvö þúsund menn, en bæöi áöur og á eftir geti hún stokkiö upp I sex þúsund menn. Þetta er ekki óyggjandi spá, og vel hugs- anlegt, aö 1 öldudalnum fari eftir- spurnin eftir vinnuafli niöur I núll, ef ekki liggja strax fyrir ný verkefni á fyrstu árunum eftir aö núverandi oliusvæöi eru komin I fulla vinnslu. Hagræðlng Meö góöri yfirsýn yfir, hvar oli- an er, kemur margt fleira til góöa. Lltil ollulind ein út af fyrir sig veröur naumast nýtt. En finn- ist hún liggjandi aö ööru stærra ollusvæöi, er hugsanlegt meö hóf- legum tilkostnaði, aö tengja hana þvi stóra. Finnist litla svæðiö ekki fyrr en eftir, aö þaö stóra hefur verið tæmt, glata menn tækifær- inu til þess aö nýta þaö litla. Stóra spurningin, sem brunnið hefur Norömönnum I muna slö- asta áriö, er sú, hve mikil olla muni finnast noröan 62. gráöu. Eftir miklar deilur þar sem menn höföu áhyggjur af þvi aö bora eftir oliu á auöugustu fiskimiðum Norömanna hefur stórþingiö i huga aö leyfa tilraunaboranir þar. Hugsanlegt þykir, aö þar sé aö finna átta eöa niu sinnum- meiri oliu en sunnar I Noröur- sjónum. En þaö er líka hugsanlegt, aö þar finnist ekki dropi, eöa þá svo litiö, aö ekki svarar kostnaöi aö reyna a& ná henni upp. Jaröfræöirannsóknir þykja benda til þess aö þar séu flest skilyröi til þess aö finna megi ollu. Tilraunaboranir geta einar skoriö úr þvl. Ef þau svæöi eiga aö geta tekið viö af þeim, sem nú eru I notkun — þegar þau fara aö þverra — geta Norömenn varla beöiö öllu lengur meö aö hefja leitina. Fiskiiðnaöinum stendur hins- vegar mikill stuggur af mengunarhættunni, sem samfara er olíuvinnslunni, og hefur hann spyrntharövltuglega gegn þvi, aö boranir hæfust noröan 62.gráöu. Rök hinna, sem halda þvi fram aö björgunartækni til þess aö afstýra stórslysum eöa breg&a viö, ef þau bera upp á, hafa þó unnið á. öhappiö I Mexikóflóa, þar sem sprenging varö I borholu, þegar glóandi heitur borinn rakst ofan I poll fullan af eldfimu gasi og ollu, hefur aftur komiö mönnum til þess aö hugsa sig um tvisvar. Mexikanar hafa ekki enn slökkt eldana, sem gjósa upp úr holunni. Né heldur hefur þeim tekist aö stemma stigu viö ollustreyminu úr borholunni. Viö björgunar- starfið hafa unniö norskir sér- fræöingar, sem tóku viö, þegar sá frægi „Rauöi Adair” gafst upp og hvarf frá. Hafa landar þeirra eölilega fylgst vel meö, hve þeim hefur oröiö ágengt, sem þvl miöur hefur ekki veriö mikiö.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.