Vísir - 31.10.1979, Qupperneq 9

MiBvikudagur 31. október 1979
VÍSIR
f I
Krakkarnir á Hellu hafa ekki siöur kunnaö vel aö meta fyrsta snjó
vetrarins en önnur landsins börn. Þessa tvo festi Eirikur Jónsson á
filmu þar i gær.
9
ÉFTfl-píkin íine fgfá si':
til viðskiptahatta !
L
Aöalumræöuefni á fundi þing-
mannanefndar EFTA, Friversl-
unarsamtaka Evrópu, i siöustu
viku var tilhneiging til aö
hverfa aftur til verndarstefnu
og viöskiptahafta i millirikja-
viöskiptum, aö þvi er segir I
frétt frá blaöafulltrúa rikis-
stjórnar Islands.
Nefndin komst aö þeirri niö-
urstöðu, aö öflugs þrýstings i átt
til verndarstefnu heföi gætt á
þvi timabili litils hagvaxtar,
mikillar verðbólgu, gengis-
sveifla og vaxandi atvinnuleys-
is, sem staðiö hefur frá 1973.
Rikisstjórnir hafa gripið til
ýmissa ráöstafana, sem aflaga
viöskiptakjör, en samt hefur
ekki átt sér stað neitt meirihátt-
ar hrap niöur i almennar vernd-,
araögeröir.
Þingmannanefndin var sam-
mála um aö f verndaraögerðum
væri enga lausn aö finna á
vandamálum sem uppi væru i
heimsviöskiptum. Verndaraö-
geröir hafa þegar frá liöur i för
meö sér sóun verömæta, þær
magna veröbólgu, stööva eöa
tefja nauösynlegar kerfisbreyt-
ingar og aölögun og fækka at-
vinnumöguleikum frekar en
fjölga þeim.
Þar að auki bera verndaraö-
gerðir ætiö i sér hættu á gagn-
ráöstöfunum, og þingmanna-
nefndin taldi ástæöu til að rifja
upp, hversu verndarstefnan
magnaöi heimskreppuna á
fjórða áratug aldarinnar og dró
hana á langinn.
Agengni verndarsjónarmiöa
sem nú gætir veröur aö skoöa i
samhengi viö útbreiöslu at-
vinnuleysis i iðnrikjum. Nefndin
er þess fullviss, aö til þess aö
koma aftur á fullri atvinnu er
þörf jákvæöra aögeröa til aö
koma á nauösynlegum kerfis-
breytingum og viðunandi hag-
vaxtarstigi. Aukin alþjóðasam-
vinna er ómissandi f þessu
skyni, sér I lagi meöal landanna
i evrópska friverslunarkerfinu,
sem eru hvert ööru háö efna-
hagslega.
J
,,Þvi ber aö ganga eftir þvlloforöi fyrrverandi samgönguráöherra, aö strax þegar smföi Borgarfjaröar-
brúarinnar lýkur, veröi öll tæki flutt til ölfusárósa og brúarsmföin hafin af fullum krafti”, segir Guö-
laugur Tryggvi.
BRÚ Á ÖLFUSÁRÓSA:
Mannréttinflamál
íslendingar hafa mjög
glöggan skilning á því
hvað er mannréttinda-
mál. Þeir eru elsta lýð-
ræðisríki i Evrópu með
þúsund ára Alþing. Þeir
meta mjög mikils mál-
frelsi,ritfrelsi og önnur
mannréttindi. Þá skilja
þeir einnig þá grundvall-
ar mannréttindahugsjón,
að hver hönd hafi verk að
vinna.
Stærsta auðlind þjóðar-
innar er í fiskimiðunum.
Þau eru uppspretta vinnu
fyrir flesta Islendinga.
Þess vegna eru það
mannréttindi að sem
flestir á Islandi hafi að-
gang að fiskimiðunum.
Þetta er gert þannig að
hafnaraðstaða er bætt á
hinum ýmsu stöðum.
Hafnleysið á Suðurlandi.
Suðurland hefur frá fornu fari
verið illa sett meö hafnir. Fræg-
ar eru sagnir frá brimlending-
um viö ströndina, en ekkert
stoppar æöandi hafölduna allt
frá Suðurheimskautinu þar til
hún brotnar á strönd Suður-
lands. Þaö er þvi greinilegt
hversu Sunnlendingar standa
illa að vigi meö nýtingu fiski-
miöanna. 1 sannleika sagt, gætu
þeir alls ekki nýtt þau aö neinu
gagni, ef Vestmannaeyjar væru
ekki til.
Heilt eldgos þurfti til þess
að fá höfn.
Lengi hefur staðið mikil bar-
átta á Suðurlandi fyrir hafnar-
bótum. Frægt er þegar Egill
heitinn Thorarensen gekkst
fyrir hafnarbótum I Þorláks-
höfn fyrst með framlagi Kaup-
félags Arnesinga, en seinna i
samvinnu viö sýslunefndir á
Suöurlandi. Þetta verk var þó
ákaflega dýrt og ekki á færi fá-
tækra sveitarfélaga aö koma
upp þeirri höfn I Þorlákshöfn
sem þurfti. Þaö kostaöi eldgos i
Vestmannaeyjum að fá höfn i
Þorlákshöfn. Þá var auðséð aö
brýna nauðsyn bæri til aö hafa
lifhöfn á Suöurströndinni, ef
eitthvaðbrigöi útaf annars stað-
ar. Einnig fengu Grindvikingar
verulegar hafnarbætur er ske
kynni að þeir þyrftu aö þjóna
Vestmannaeyjum og Suðurlandi
sem lifhöfn. Þetta var nauö-
synjamál, enda eru öryggismál
sjómanna aldrei of vel tryggö.
Mikil atvinna í sjávar-
plássunum.
Gifurlegar fiskveiöar eru nú
viö landiö. Fólk litur vart upp
frá vinnu i fiskistööunum. Fáar
hendur við ströndina skapa
þjóöarbúinu gifurleg verömæti,
öll I gjaldeyri. A sama tima er
atvinnuleysi I þeim þorpum
sunnanlands, sem ekki hafa
hafnir til að taka á móti hinum
nýtiskulega veiöiflota_ lands-
manna. Þessum plássúm eru
þvi fyrirmunuö afnot af stærstu
auölind þjóöarinnar. 1 raun búa
þau viö skert mannréttindi.
öllum er ljóst aö til þess aö
nýta Þorlákshöfn fyrir plássin á
Suðurlandi sérstaklega Eyrar-
bakka, Stokkseyri og Selfoss
þarf að koma brú á ölfusárósa.
A þann eina hátt fá þessir staöir
góöan aögang aö hinni ágætu
höfn I Þorlákshöfn. A þann eina
hátt fá þau aögang aö mestu
auölind landsmanna til jafnræö-
is viö aðra.
Brúin er mannréttinda-
mál.
Brúin á ölfusárósa er þvi
mannréttindamál. t þvi ljósi
veröur sú framkvæmd fyrst og
fremst aö skoöast. Þjóöhgas-
lega er hún einnig nauðsynja-
mál, þvi hún veitir vinnu vinnu-
fúsum höndum á Eyrarbakka,
Stokksyeri og Selfossi, sem nú
hafa ekki næga vinnu. Þvi ber
að ganga eftir þvi loforði fyrr-
verandi samgönguráöherra, aö
strax þegar smlöi Borgar-
fjaröarbrúarinnar lýkur, veröi
öll tæki flutt til ölfusárósa og
brúarsmiöin hafin af fullum
krafti.
Arðsemisathuganir hjá
Framkvæmdastofnun rikisins
hafa sýnt, aö ölfusárbrúin sé
ekki arövæn. Samt hefur, viö
nánari athugun á þessari arö-
semiskönnun komiö i ljós, aö til
dæmis má lengja afskriftatima
þann sem miöaö er viö á brúnni
um 50% þ.e.a.s. úr 20 árum i 30.
Skyldu ekki einnig fleiri atriði
þurfa nánari skoöun, til dæmis
sú staðreynd, aö það er at-
vinnuleysi I plássunum þarna i
kring.
Meö tilliti til þessa hafa Sam-
tök sveitarfélaga á Suöurlandi
ákveöiö aö fela einni virtustu
stofnun á þessu sviöi nánari
könnun á arösemi brúarinnar.
Röðun framkvæmda.
A Islandi rikir mikil fram-
kvæmdaþörf. Þjóðin er bráö-
huga og villl framkvæma margt
á skömmum tima. Ef til vill er
þetta frumorsök þeirrar verö-
bólgu sem er i landinu. Viö röö-
un framkvæmda veröur þó
ávallt aö gæta fyrst og fremst
hvernig þær þjóna atvinnulifi
landsmanna og þvi atvinnu-
neðanmóls
Guölaugur Tryggvi Karlsson
gerir hér aö umtalsefni brúar-
gerö yfir ölfusárósa og spyr
meöal annars „Hvort skyldi i
rauninni vera arövænlegri
framkvæmd bygging yfir
Framkvæmdastofnunina eöa
brú á ölfusárósa?”
öryggi sem allir eiga rétt á i
landinu.
Brúna á undan húsa-
smið Framkvæmdastofn-
unar.
Sú stofnun, þ.e. Fram-
kvæmdastofnun rlkisins, sem
komst að þvf, aö brú á ölfusár-
ósa yröi ekki arövæn, þrátt fyrir
gifurlega atvinnutryggingu,
ákveöur nú aö byggja yfir starf-
semi sina. Þaö er útaf fyrir sig
ágætt. En hafa arösemisathug-
anir fariö fram á þeirri bygg-
ingarframkvæmd? Hvort skyldi
i rauninni vera arövænlegri
framkvæmd, bygging yfir
Framkvæmdastofnunina eöa
brú á ölfusárósa? Karli Steinari
Guönasyni, núverandi stjórnar-
formanni Framkvæmdastofn-
unarinnar og varaformanni
Verkamannasambands íslands
er manna bezt treystandi til
þess að sjá þaö mál i réttu sam-
hengi viö hagsmuni launafólks
og þjóöarinnar allrar.
Komist fjárveitingarvaldiö aö
þeirri sjálfsögöu niöurstöðu, aö
brúarsmiöin á ölfusárósa, sem
tryggir fjölda manns atvinnu og
áðurnefnd mannréttindi um aö-
gang aö helstu auölind lands-
manna, sé i raun brýnt hags-
munamál þjóöarinnar, ber aö
hefja framkvæmdir viö hana af
fullum krafti um leiö og smiöi
Borgarfjaröarbrúarinnar lýkur.
Guölaugur Try ggvi Karlsson.
hagfræöingur