Vísir - 03.12.1979, Blaðsíða 4

ORICINAL ®
VuschoIm*
VÍSIR
Mánudagur 3. desember 1979
SOLHEIMAKERTI
Bývaxkerti með hunangsilmi
(Þau renna ekki.)
Andvirðið rennur óskipt til styrktar heimilis
þroskaheftra að Sólheimum í Grímsnesi
Kertin eru handunnin of vistmönnum
Útsölustaðir:
Gunnar Asgeirsson hf. Akurvík hf. Akureyri
Suðurlandsbraut 16 R. Alaska Breiðholti
Vörumarkaðurinn hf. Ár- Jólamagasínínu
múla 3 R. Sýningahöllinni.
H. Biering Laugavegi 6 R.
Lionsklúbburinn ÆCIR
Símar: 24478 & 24730
Grettisgötu 6
Geta menn halt áhrif á veðurfar?
segir Markús Einarsson veðurfræðíngur
Rakarastofan
Klapparstíg
Sími 12725
Hórgreiðslustofan
Klapparstíg
Tímapantanir 13010
Hlíf gegn útfjólu
bláum geislum
Annað atribi sem menn fylgj-
ast vel með, er hið svokallaða
ósonlag. Óson er þrigilt silrefni
sem heldur sig 20-30 kilómetra
frá jörðu og er ákaflega mikil-
vægt hér á jörðu niðri. Það er
einskonar hli'f fyrir okkur að þvi
leyti að það hindrar hættulega
útfjólubláa geisla i að ná niður
til yfirborðsins.
Ef þetta ósonlag minnkaði og
meira af útfjólubláum geislum
næði til jarðar myndi það hafa
áhrif á lifrikið og sennilega
myndi húðkrabbamein aukast.
Undanfarin ár hefur verið
rannsakað hvað gerðist ef hljóð-
fráu þoturnar færu að fljúga
þarna uppi og menn eru komnir
Markús Einarsson veðurfræðingur aö störfum á Veöurstofu tslands.
Súr úrkoma og
rykmengun
Rykmengun af mannavöldum
á iðnaðarsvæðum hefur viss
staðbundin áhrif á veðurfar.
Einnig sUrnun úrkomu sem lika
stafar af dreifingu mengunar-
efna frá iðnaðarsvæðum. bessi
súra Urkoma hefur til dæmis
áhrif á Norðurlöndum nUna, þar
sem þangað berast slik efni með
suðlægum vindum frá iðnaðar-
svæðum i Vestur Evrðpu. Þau
Þetta er gervihnattamynd af hvirfilbindi. Skyldu menn geta raoio
einhverju um slik náttúrufyrirbrigöi i framtföinni?
leitar en þær eru um allskonar
tæknilegar ráðstafanir til að
bæta veðurfar. I þvi sambandi
hugsa menn sér ýmsa hluti, svo
sem að stifla Beringssundið og
hafa áhrif með því að dæla sjó
annað hvort norðuryfir eða
suðuryfir. Hvernig ætti að haga
sliku, væri eflaustmál sem gæti
orðið þrætuepli og leitt til
iófriðar.
ófyrirsjáanlegar
afleiðingar
Menn hafa látið sér detta i' hug
að veita stórfljótum i Rússlandi
sem nú renna i Norður íshafið
suður á bóginn og nota þær um
leið sem áveitur á steppurnar.
Jafnframt mundi koma miklu
minna af fersku vatni i Norður
Ishafi.það yrðisaltara og senni-
sennilega mundi hafis þar
minnka með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum”.
Allar slikar ráðagerðir hafa
raunar svo ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar að það er þegar farið
að ræða um þaö á alþjóðavett-
vangi að koma á alþjóðasamn-
ingum sem banni allt fikt við
veðurfar”
— Niðurstaða?
„Niðurstaðan er sU, að vegna
þess að okkur skortir kenningu
sem skýrir allar veðurfars-
breytingar, eigum við erfitt með
að ségja til um hvað er af
mannavöldum og hvað af nátt-
Urulegum orsökum. En þó er
alveg ljóst að þaö er gifurlega
mikilvægt aö auka rannsóknir i
veðurfarsfræði og fylgjast vel
með hugsanlegum aögerðum
manna” sagði Markús Einars-
son veðurfræðingur. — JM
Söluumboð:
Kr. Þorvaldsson & Co
Markús Einarsson veðurfræð-
ingur flutti á dögunum lestur i
Norræna hUsinu þar sem hann
fjallaði um hugsanleg áhrif
sem mannkynið gæti með at-
höfnum sfnum haft á veðurfar i
framtiðinni. Visir ræddi við
hann og spuröi hann um megin-
atriði fyrirlestursins.
Ég rakti lauslega veðurfars-
breytingar sem hafa orðið hér á
landi siðan land byggðist og
kenningar um veðurfarsbreyt-
ingar”sagðiMarkUs „Þá fjallai
égum þaðatriði sem menntelja
að geti haft mest áhrif á veður-
far, þaðer að segja C02 eða kol-
tvisýring. Þetta efni, sem er i
lofthjúpnum, hefur þau áhrif
eitt sér, að ef það eykst, veldur
það auknum hita. Það hleypir
sólargeislunum i gegnum sig
svo þeir komast óhindraðir
til jarðar. Þetta efni virkar eíns
og gróðurhús, það sleppir geisl-
unum ekki aftur frá jörðu, en
heldur varmanum inni. Koltvi-
sýringur myndast við bruna á
oliu,kolum og bensini, þannig að
maðurinn er sifellt að auka
magniö af þessu efni i loftinu.
Þó erfitt sé að einangra þetta
fyrirbæri frá öðrum veðurfars-
breytingum, þá er það mat
manna aö um næstu aldamót
verði farið að verða vart hita-
aukningar af þessum sökum.
Það sem gerir það að verkum að
við þurfum að fylgjast vel með
þessu er ekki sist það atriði að ef
hitaaukning yrði, þá yrði hún
meiri hér á norðlægum slóðum
heldur en nær miðbaug.
Hversvegna? Vegna þess að
þegar hitaaukning hæfist myndi
snjóhula og is minnka og þegar
það gerist, tekur yfirborðið bet-
ur við geislum frá sólinni. Þegar
is þekur yfirborð, þá endur-
varpast mikið af varmanum.
Stærstu framleiðendur
heimsá baðklefum og
baðhurðum allskonar
að þeirri niðurstöðu að þó tals-
verð umferð væri þarna uppi
myndi það sennilega ekki eyði-
leggja mikið þetta ósonlag
Hinsvegar hafa menn meiri
áhyggjur af öðru efni sem
mannskepnan dreifir Ut i loftiö
og þaö er FREON efni sem ann-
arsvegar er notað i spraybrúsa
og hinsvegar i kælikerfi. Þetta
efni berst upp i heiðhvolfið þar
sem ósónið er og getur i fram-
tiðinni haft áhrif i þá átt að rýra
það. Það er því fylgst vel með
þessu efni og þegar er farið að
gera ráðstafanir til að minnka
framleiðslu á þvi.
skaða vatnafiska og menn telja
einnig að þessi efni hafi áhrif á
barrtré og skóga.
Þá heur breytt landnýting
áhrif á veðurfar, þegar stórum
svæðum, þar sem hafa verið
skógar, er breytt i akurlendi,
eða stórum svæðum sem hafa
verið akurlendi er breytt i' borg-
ir. Þettabreytiryfirborði jarðar
mjög mikið og nýting sólvarma
breytist einnig. Inni I borgum
myndast svokallaðar „hitaeyj-
ar” þvi þar er oft miklu hlýrra
en fyrir utan borgina.
Loks eruuppi hugmyndir sem
i dag eru kannski nokkuð frá-
Erfitt að segja hvaö
er af mannavðldum
- og hvað al náttúrulegum orsökum”