Vísir - 21.12.1979, Qupperneq 4

VÍSIR
Föstudagur 21. desember 1979.
Vorum að
fó nýjar gerðir
af borðstofusettum
Húsgagi íavei'slim
Reykjavíkur
Brautarholti 2. Sími 11940.
DDDDDDDDaaDUODDaDDDDDDaaaDaDDDUUUaUBDUDUBUDD
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
D
□
□
□
□
□
□
□
□
D
□
□
□
□
D
□
Enn getum við afgreitt
Sessilona fyrir jól.
Sessilonar toko iítið pláss,
góðir sem sófor og dásam-
legir oð leggjo sig í.
Dólstroðir með gömlu
aðferðinni, ekki með
svompi.
ASHUSGOGH
Helluhrouni fO
Sími 50564
Hafnarfirði
□
□
a
a
a
D
D
D
D
D
D
D
D
a
a
D
D
D
D
D
D
D
a
D
a
D
D
D
D
a
D
D
a
DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDaaDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDQ
VERSLUNARMIÐSTÖDIN
HÓLAGARÐUR
BREIÐHOLTI
Fatahreinsunin Hreinn Söluturninn
Sími 75050 Sími 73288
Bakarí Gunnars Jóhannessonar Kjörbúðin
Sími71539 Sími 74100
Gleðileg jól og farsœlt komandi ár Þökkum viðskiptin á liðnum árum Sportvöruverslunin Hólasport Sími 75020
ÁVALLT í YÐAR ÞJÓNUSTU
UNESGO vekur upp
gamla draugínn
um ríkisíhlutun í
fjðlmiðlum
Þaö er vestrœn menning, vestræn pölitlk og vestrænir hagsmunir,
sem drottna yfir alþjóblegri fréttafjölmiblun, eftir þvi sem tals-
menn Þriöja heimsins segja. Fyrir þó sök telja þeir ekki nóg aö
beita sér fyrir breyttri skipan efnahagsmála heimsins. Þaö verbur
aö koma nýju lagi ó fjölmiölunina, segja þeir.
Ct frá þessum viöhorfum leggur UNESCO, menningar- og efna-
hagsmálastofnun Sameinuöu þjóbanna, þessa dagana fram um-
fangsmikla skýrslu, sem ætlaö er
rikjanna á þessu sviöi.
vestrio
09
briðji
heimurinn
A Vesturlöndum og þá sérlega
hjá fjölmiölunum taka menn
þessum boöskap meö sinum efa-
semdum. Ekki aö þeir hafi neitt á
móti þvi, aö þróunarníkin bæti
fréttamiölun sina. Heldur finnst
þeim, sem stjórnvöld margra
þessara rikja skorti skilning á
prentfrelsi. Þeir lesa úr þessum
kröfum þriöja heimsins vilja til
þess aö gera alþjóölegri fjölmiöl-
un erfiöara fyrir i starfi sinu.
Talsmenn þessara sjónarmiöa
þriöja heimsins halda þvi fram,
aö hinar stóru fréttastofnanir á
Vesturlöndum nær einoki al-
þjóölega fréttamiölun, og einn-
ig upplýsingastreyrniö þróunar-
rikja I milli. Vestúrlönd reka
heimsvaldastefnu I fréttamiölun,
segja þeir. Þær upplýsingar, sem
Vesturlandamenn fá af þróunar-
löndunum — og raunar lika
þróunarlöndin hvert af ööru —
eru venjulega af skornum
skammti og gegnumsýröar af
vestrænum fordómum, eins og
þaö heitir i munni þessara tals-
manna.
, En hvernig hugsa þeir sér þá
helst aö skapa meira jafnvægi i
fréttaflutningnum ?
Uppvakningur
Indíru
Margar tillögurnar, sem þróun-
arlandamenn hafa lagt fram,
valda mönnum þungum áhyggj-
um á Vesturlöndum. Sérstaklega
gamli draugurinn, sem Indira
Gandhi blés lifsanda i á neyöará-
standsstjórnarárum sinum.
Nefnilega, aö rikiö skuli bera
ábyrgö á alþjóölegri fréttaöflun
og fréttaflutningi á sinu yfirráöa-
svæöi. Af þvi þykir Vesturlanda-
mönnum vera fullsterkur ritskoö-
unarkeimur.
Þessi hugmynd Indiru hefur
slöan veriö bætt nokkuö og þau
lönd þriöja heimsins, sém þykja
mega kallast lýöræöisriki, vilja
blanda rikisábyrgöinni (og um
leiö rikiseftirlitinu) á frétta-
miöluninnihugsjóninni um frjáls-
an og ábyrgan fréttaflutning.
aö varpa ljósi á kröfur þróunar-
Raunverulegt prentfrelsi i dag
rikir I ca. einum þriöja hluta
heimsins landa, en þaö er teygj-
anlegt hugtak, eins og heyra má
á mörgum þróunarlöndunum.
Sínum
augum
lítur
hver...
Breski rithöfundurinn, Mervyn
Jones, sem tekiö hefur þátt i at-
hugunum UNESCO á þessu sviöi,
lýsir nokkuö vel afstööu Vestur-
landamanna til þessara tillagna,
þegar hann segir: „Fyrir þann,
sem býr I Pakistan, er ekki aðal-
vandamáliö, aö heimsfréttirnar
berast honum i gegnum Reuter.
Heldur hitt, aö Zia hershöföingi á-
kveöur, hverjar þeirra skuli birt-
ast i blöðunum. — Eigum viö eftir
aö heyra tilkynningu einn góöan
veöurdag um þaö — og þá meö
blessun UNESCO kannskí — aö
fréttastofnanir hvers lands fyrir
sig muni annast einar þetta starf,
og aö alþjóölegu fréttastofnanirn-
ar eigi aö loka skrifstofum sinum
I Islamabad og Kinshasa?”
Jones telur, aö þaö sé rik á-
stæöa til þess aö óttast einmitt
þetta, og leiöir athygli manna aö
tillögu, sem lögö var fram viö
vinnslu UNESCO-skýrslunnar um
þetta mál-Þar var stungiö upp á
þvi, aö ein málsgreinin I alþjóö-
legu samkomulagi fæli I sér, aö
banna fjölmiölunum ,,aö stuöla
_ aö þvi aö veikja rikisstjórn I
1 nokkru landi”. — Og svona sem
dæmi um, hversu opineygðir
menn gengu til þessa skýrslu-
starfs hjá UNESCO, segir hann
frá þvi, aö þegar samþykkt var
ályktun gegn ritskoöun yfirvalda
lýsti sovéski fulltrúinn sig mjög
ánægöan meö þaö, þar sem rit-
skoöun væri nokkuö, sem ,,ekki
fyrirfyndist I sósialisku landi”.
Áhrlfin
byggjast
á
orðstír
Vesturlönd munu ekki slaka á
sinum rótgrónu viöhorfum, sem
ganga út á þaö, aö þótt fjölmiöla-
frelsi sé stundum misrtotaö og þaö
einstöku sinnum herfilega, þá
muni takmörkun á þvi frelsi geta
leitt til enn alvarlegri afleiöinga.
Enginn á Vesturlöndum vill neita
þriöja heiminum aö byggja upp
sínar eigin frétta- og upplýslnga-
lindir, útbreiöa lestrarkunnátt-
una og þróa upp fréttastofnanir.
Hluti af aðstoö Vesturlanda viö
þróunarrikin liggur einmitt á þvi
sviöi. En þaö hlýtur aö eiga aö
vera á valdi hvers eins þróunar-
rikis, hvort þaö vill sjálft notfæra
sér hinar vestrænu fréttastofnan-
ir eða ekki. Fréttastofunum á
Vesturlöndum veröur heldur ekki
legið á hálsi fyrir þaö, aö velja sér
umf jöllunarefni, sem lesendur, á-
horfendur eöa hlustendur þar
vilja heldur fylgjast meö, en hitt,
sem þeir fletta yfir. Þaö eru fag-
legar starfsreglur, sem allir fjöl-
miðlar byggja á.
Þegar upp risa fréttaþjónustur
i þriðja heiminum, verður þeim
auövitaö frjálst aö færa kvi-
arnar á sinni þjónustu út fyrir
landamæri sins heimalands og
keppa saman við hinar vestrænu.
Þaö ætti aö vera nokkuö góöur
möguleiki á þvl aö byggja upp öfl-
ugar og sjálfstæöar fréttastofn-
anir I mörgum hinna stærri
þróunarlanda. Spurningin er
fremur sú, hvort pólitiskur vilji sé
til þess i viökomandi rikjum, aö
leyfa slika starfsemi ihlutunar-
laust.
Ef hinar vestrænu fréttastofn-
anir eru svona áhrifamiklar I
þriöja heiminum, stafar þaö ein-
faídiega af þvi, aö þær þykja lik-
legastar til sjálfstaáisfréttaflutni-
ings. Þar meö er ekkisagt, aö þær
séu prýddar óskeikulleika al-
mættisins, en þær bjóöa upp á
málefnalegustu umfjöllunina,
sem völ er á.
Rikisstýröar upplýsingastofn-
anir vekja ávallt tortryggni.
Einnig I þeim hluta þriöja heims-
ins, þar sem menn eru orönir vel
vakandi og upplýstir.