Vísir - 11.01.1980, Blaðsíða 4

VÍSIR
Föstudagurinn XI. janúar 1980
STOR
UTSAIA
á nýjum og nýlegum
kvenfatnaði
byrjaði í morgun
Fjölbreytt úrval aff kjólum
blússum • peysum • mussum
pilsum • jökkum o.ff.o.ffl.
Opið laugardag
ÚTSÖLUHORNID
Skólavörðustíg 19 Sími 21912
Framboðsfrestur
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjar-
atkvæðagreiðslu um kjör stjórnar, trún-
aðarmannaráðs og endurskoðenda i
Verslunarmannafélagi Reykjavikur fyrir
árið 1980.
Framboðslistum skal skilað i skrifstofu
fél'agsins, Hagamel 4, eigi siðar en kl. 12 á
hádegi mánudaginn 14. jan. 1980.
Kjörstjórnin.
HAFNARDÍÓ
FRUMSÝNIR
ARAÐÍSK ÆVINTÝRI
Loftorrusta á fljúgandi teppum. Risavaxnir
andar. Eldspúandi drekar. ósvikiö austur-
lenskt ævintýri.
Sýnd kl. 5—7 — 9 og 11
Aidnir leið-
togar austan-
tlaldsrikja
Á þessum áratug, sem nú er frá. — Fyrir þá hreinsun var
genginn i gar&, eigum viö vafa- meðalaldur miðstjórnarinnar 51,7
laust eftir að sjá marga af leið- ár.
togum kommúnistarikja Austur-
Evrópu hverfa af sjónarsvið-
inu. Sumir af pólitiskum ástæð-
um, aðrir fyrir aldurs sakir eða
vegna þess að þeir hverfa á f'und
feðra sinna. Andlit margra þeirra
hafa horft á okkur af spjöldum
sögunnar áratugum saman.
Það er ekki auðvelt að koma
auga á hvaða nýir leiðtogar munu
koma i þeirra stað, eða hvernig
kommúnisma þeir munu fylgja.
Sá yngstl 61 árs
Yngsti leiðtogi austantjalds-
rikjanna er Rúmeninn Nicolae
Ceausescu, sem er sextiu og eins
árs að aldri. Hann hefur stýrt
kommúnistaflokki Rúmeniu frá
þvi 1965.
Edward Gierek i Póllandi og
Gustav Husak i Tékkóslóvakiu
eru báðir sextiu og sex ára
gamlir. Erich Honecker i Austur-
Þýskalandi og Janos Kadar i
Ungverjalandi eru sömuleiðis
jafnaldrar, eða sextiu og sjö ára.
Todor Zhivkov i Búlgariu er árinu
eldri, eða sextiu og átta ára.
Albania er að visu ekki að baki
járntjaldi Kremlstjórnarinnar,
en er engu að siður kommúnist-
Samkvæmt þessari sömu
athugun „Frjálsrar Evrópu” er
sveigðar að landfræðilegum
ástæðum og stundum að tog-
streitu þjóðflokka, sem landið
byggja. Eins og til dæmis, þegar
sagt er I Tékkóslóvaiu, að for-
Nicolae Ceausescu, Rúmeniu, Enver Hoxha, Albaníu og Janos
Kadar, Ungverjalandi.
aöutan
Gustav Husak, Tékkóslóvakiu, Edward Gierek, Póllandi, Josip
Broz Titó, Júgóslaviu.
Guðmundur
Pétursson
skrifar
iskt riki og Enver Hoxha i hópi
þeirra kommúnistaleiðtoga, sem
koma i hugann. Hann er sjötiu og
eins árs orðinn og hefur stýrt
kommúnistaflokki Albaniu siöan
1941.
Elstur þessara flokksbrodda
allra er Josip Broz Tito,
marskálkur og forseti Júgó-
slaviu, er verður áttatiu og átta
ára i mai komandi. Hann er sá
eini þeirra, sem sjáanlega er
byrjaður að búa þjóð sina undir,
að hann viki frá stjórnvelinum
einhvern daginn. En með þó
þeirri sjálfsögðu varúð, að hampa
engum einum öðrum fremur sem
liklegum eftirmanni sinum.
Hár meðaialdur
Hvernig sem leiðtogaskiptin
verða i Austur-Evrópu, þá eru
ekki mikil likindi til þess — nema
þá I Albaniu og Júgóslaviu — nýju
leiðtogarnir verði mikið yngri
menn en fyrirrennarar þeirra,
sem enn sitja að völdum.
A vesturlöndum hafa menn
veitt þvi eftirtekt, að meðalaldur
fulltrúa, sem eiga sæti i mið-
stjórnum kommúnistaflokka
austantjaldsrikjanna hefur frem-
ur hækkað en hitt á siðasta ára-
tug. Að einni undantekningu þó. 1
Búlgariu hefur meðalaldurinn
lækkað úr 61,2 i 59,7 ár.
Miðstjórnin i Austur-Þýska-
landi var yngri en I Búlgariu árið
1969 með meðalaldur 60,9 ár. Hún
er nú orðin sú elsta, eða 61,7 ár i
fyrra.
Meðalaldurinn er minnstur i
Tékkóslóvakiu, og samkvæmt at-
hugun útvarpsstöðvarinnar
„Frjáls Evrópa” er hann 56,6 .
En eftir innrás Varsjárbanda-
lagsins I Tékkóslóvaiu 1968 urðu
miklar hreinsarnir I miðstjórn-
inni og 80% fulltrúanna var vikið
Ungverjaland eina austantjalds-
rikið, sem hefur aðeins einn hátt-
settan embættismann, er stendur
undir fertugu.
Moskva ræður
Vestrænir diplómatar stað-
settir austantjalds og flokksmál-
pípur þar eystra eru flestir
þeirrar skoðunar, að val á eftir-
mönnum núverandi leiðtoga og
stefnumörkun þeirra muni mjög
fara eftir þvi, hver verði eftir-
maður hins sjötiu og þriggja ára
gamla Leonids Brezhnevs, sem á
við heilsubrest að striða.
Það er ógjörningur að fylgjast
með valdabaráttunni, sem háð er
innan kommúnistaflokks Sovét-
rikjanna og mestan part innan
veggja fundarherbergjanna á bak
við luktar dyr. Svipað má segja
um hina flokkana austantjalds.
Reglurnar fyrir vali á leið-
togum eru flóknar og stundum
Leonid Brezhnev, Sovétrikun-
um. — Valið á eftirmanni hans,
sem þykir naumast vera langt
undan, mun mikil áhrif hafa á
val leiðtoga annarra austan-
tjaldsrikja, sem búast má við á
áratugnum.
sætisráðherrann verði að vera
tékkneskur, eins og Lubomir
Strougal reyndar er, ef fram-
kvæmdastjóri flokksins er slav-
neskur, eins og Gustav Husak.
Minnir þetta á stundum á ætt-
flokkaerjur.
Mest er þó óvissan um innan-
flokkstogstreituna I Sovétrikjun-
um, þótt útkoma hennar geti haft
mikil áhrif annarstaðar, jafnt
lika i Júgóslaviu.
Alllr áratug vlð vðld
Husak, sem sagður er heilsu-
veill, hefur haft forystu flokks
sins með höndum, siðan hinum
frjálslynda Alexander Dubcek
var ýtt frá 1969. Erich Honecker
var útnefndur leiðtogi austur-
þýskra kommúnista 1971, þegar
Walther Ulbricht vék frá fyrir
aldurs sakir.
Ceausescu tók við eftir andlát
Gheorge Gheorghiu-Dejs 19.
mars 1965. Hann er sá eini meðal
núlifandi leiðtoga kommúnista-
rikjanna, sem útnefndur hafði
verið af fyrirrennara sinum.
Edward Gierek i Póllandi tók
við stjórnartaumunum 1970 af
Wladislaw Gómúlka, sem ýtt var
frá völdum eftir óeirðirnar vegna
matvöruhörgulsins þar sama ár.
Nú tiu árum siðar virðist sagan
ætla að endurtaka sig, þvi að
mikillar óánægju hefur gætt i Pól-
landi vegna efnahagsástandsins.
Kadar komst til valda eftir
byltinguna I Ungverjalandi 1956,
en þá hafði Zhivkov i Búlgariu
þegar setið við stjórnvölinn i tvö
ár.
Albania var konungsveldi fyrir
siðari heimstyrjöldina, en Hoxha
hefur verið leiðtogi landsins
siðan.
Titó varð aðalritari komm-
únistaflokks Júgóslaviu 1937,
þegar landið var enn konungs-
veldi. Hann var kjörinn forseti til
lifstiðar 1966.
Allir hafa þeir þvi verið við völd
minnst niu eða tiu ár.