Morgunblaðið - 23.07.2002, Blaðsíða 28

28 C ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐHeimiliFasteignir
Hönnuðu þekktar byggingar
Síðar stofnaði hann arkitekta-stofuna, VSBA, með konunnisinni, Denise Scott Brown og
hafa þau saman hannað byggingar
eins og viðbygginguna við National
Gallery í London.
Í samtímahúsagerð hefur Vanna
Venturi-húsið margsinnis verið notað
til skírskotunar sem sést best í því að
heimildaskrá þess hefur að geyma á
annan tug þúsunda heimilda. Þær
lýsa húsinu sem kveikju heitrar um-
ræðu um uppsprettu húsagerðar í lok
síðustu aldar.
Í tengslum við greinaflokkinn um
Sögur húsanna, settum við okkur í
samband við Robert Venturi til þess
að grafast fyrir um tengsl arkitekts-
ins við húsbyggjandann, í hans tilfelli
tengsl hans við móður sína meðan á
hönnun hússins stóð.
Skömmu síðar barst okkur tölvu-
póstur frá Almannatengslum arki-
tektastofunnar þess efnis að Venturi
kynni að meta þá leið sem Sögur
húsanna kjósa að fara til að nálgast
viðfangsefnið og að hann væri að
skrifa texta tileinkaðan greinaflokkn-
um.
Innihaldsríkt bréf
Rausnarlegt framlag hans end-urspeglaði viðhorf hans tilhúsagerðarinnar þar sem
Venturi hefur ávallt verið þeirrar
skoðunar að íhuga þurfi smekk
manna og reynslu til jafns við skipu-
lag innra rýmis hússins. Innihalds-
og tilfinningaríkt bréf hans er birt
hér að neðan.
Robert Venturi: „Vanna Venturi-
húsið“
Bréf skrifað fyrir Sögur húsanna,
6. janúar 2002, yfirfarið 11.01.2002 og
13.01.2002.
„Móðir mín var einstök manneskja
sem ólst upp í fátækri innflytjenda-
fjölskyldu í Fíladelfíu og gat ekki lok-
ið gagnfræðaskólanum vegna þess að
fjölskylda hennar hafði ekki efni á að
kaupa vetrarkápu á hana. En hún
hafði yndislegan kennara sem hét
Miss Caroll sem dáði hana, hélt
áfram að kenna henni og var móður
minni lærimeistari og fyrirmynd.
Móðir mín vann fyrir fjórum doll-
urum á viku við John Wanamaker
stórverslunina en síðar fyrir innan-
hússhönnuð þar sem áhugi hennar á
listum og húsagerðarlist gat vaxið og
þroskast. Sem ung kona varð hún
jafnaðarflokksmanneskja – kaus allt-
af Norman Thomas þegar hann bauð
sig fram sem forsetaframbjóðandi –
og varð að lokum sérfræðingur í
verkum Bernard Shaw og í sam-
tökum enskra sósíalista (Fabian
Society).
Þegar ég var ungur sáum við oft
leikrit eftir Bernard Shaw sem voru
hluti breytilegrar dagskrár bæj-
arleikhússins í Hedgerow. Hún var
friðarsinni og varð meðlimur kvek-
arasamtakanna (Society of Friends),
þ.e. gerðist kvekari – ásamt föður
mínum.
Bæði hún og faðir minn nutu bygg-
ingarlistar og vöktu áhuga minn á
húsagerð þegar ég var ungur að ár-
um – og heimili okkar var klætt fal-
legum húsgögnum sem mér er enn
mjög annt um - og hafði að geyma
margar bækur um byggingarlist,
bókmenntir, mannkynssögu og
heimsspeki.
(Faðir minn, sem var ávaxta-
kaupmaður, gat heldur ekki lokið
gagnfræðaskólanum vegna fátæktar
í fjölskyldunni en hann átti marga
vini sem voru arkitektar - einn þeirra
hannaði verslun fyrir hann og annar
vöruskemmu – báðir voru frægir á
sínum tíma).
Hús móður minnar var hannað
fyrir ekkju sem komin var á efri ár-
in, með svefnherbergi hennar á
jarðhæð, með engan bílskúr vegna
þess að hún keyrði ekki og fyrir
þjónustustúlku og möguleika á að
hafa hjúkrunarkonu – og það átti
líka að vera vel sæmandi fallegu
húsgögnunum hennar sem ég ólst
upp við.
Fyrir utan þessi atriði gerði hún
engar kröfur til arkitektsins, sonar
síns, varðandi skipulag hússins eða
fegurð þess – hún sýndi yndislegt
traust. Ég hef skrifað um húsið sem
nútímalegt en líka sem hús haft til
skírskotunar/er táknrænt – sem hús
kennt við hið almenna/helgimyndir
– sem keppist ekki við að vera frum-
leg húsagerð, heldur góð.
Margbrotið eðli
Það tengist hugmyndum mín-um frá þessum tíma varð-andi margbrotið eðli og mót-
sagnir, um aðlögun sína að
sérstökum staðháttum Chestnut
Hill-úthverfisins, um fagurfræðlega
legu hlutanna sem ég lærði frá Villa
Savoye, um lögun gaflhlaðsþríhyrn-
ingsþaks þess sem átti rætur sínar
að rekja til Low House í Bristol á
Rhode Island, um klofinn gafl-
hlaðsþríhyrninginn sem mátti rekja
til efri gaflhlaðsþríhyrnings Blen-
heim-hallarinnar og tvískiptingar-
uppbygginuna sem sótt var í Gira-
sole-húsið í Róm og sem varðaði
ákveðin hagnýt atriði notuð til
skrauts.
En þetta er nútímalegt hús; móðir
mín naut þess að búa í því og líka að
taka á móti þeim fjölmörgu ungu
arkitektum sem heimsóttu það!“
Vanna Venturi-húsið í Fíla-
delfíu eftir Robert Venturi
Stofuna prýddu falleg húsgögn móður Venturis jafnframt því sem stiginn og arinninn keppast um hver segi til um miðju
hússins. (Ljósmyndari: Rollin LaFrance.)
Frú Vanna Venturi fyrir framan húsið sitt sem virðist hefðbundið við fyrstu sýn. (Ljósmyndari: Rollin LaFrance.)
Rýmið innanhúss, eins og það kemur fram á grunnmyndunum, er flókið og af-
myndað í lögun og í tengslum sín á milli.
Þrátt fyrir að húsið hafi verið notað sem dæmi í bók Venturis, Margbrotið eðli og mótsagnir (1966), lagði núverandi eig-
andi áherslu á það við okkur að ljósið byggi yfir einstökum eiginleikum fyrir rýmið þegar það brytist í gegnum snjóalögin
við gluggann á efri hæðinni og niður í stofuna. (Ljósmyndari: Rollin LaFrance.)
Robert Venturi (f. 1925) arki-
tekt. (Ljósmyndari: J.T.Miller.)
Dr. Halldóra Arnardóttir,
listfræðingur
[sanchezarnardottir@arquired.es]
Árið 1962 bað frú Vanna
Venturi son sinn, Robert
Venturi, þá ungan og upp-
rennandi arkitekt, að hanna
fyrir sig hús í Chestnut Hill-
hverfinu í Fíladelfíu í Banda-
ríkjunum. Húsið var ein af
fyrstu byggingum Venturis
en það skaut honum fljótt
upp á stjörnuhimininn og
veitti honum alþjóðlega við-
urkenningu.