Morgunblaðið - 02.02.2003, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ferðalög
FYRSTA kaffihús Evrópu var stofn-
að árið 1650 í Feneyjum en hér í Vín-
arborg er talið að fyrsta kaffihúsið
hafi verið stofnað 1685.
Eftir aldamótin 1700 var kaffihús-
ið Mílanó í miðbæ Vínarborgar besta
kaffihúsið. Þar var hægt að spila
billjarð og skák en einnig var boðið
uppá að lesa Vínarblaðið sem var
fyrst gefið út árið 1703 og kemur út
enn þann dag í dag. Hér varð til sú
hefð að bjóða uppá lestur dagblaða á
kaffihúsum og er þessi hefð enn
mjög ríkandi í Vínarborg. Ekki er
eingöngu boðið uppá lestur austur-
rískra dagblaða heldur einnig er-
lendra dagblaða og tímarita. Á kaffi-
húsinu Tirolerhof geta gestir meira
að segja lesið Morgunblaðið.
Sérstök billjarðkaffihús eru enn
til og þess má geta þess að Franz
Josef keisari og Mozart voru miklir
áhugamenn um billjarð. Rithöfund-
urinn og Vínarbúinn Stefán Zweig
sagði að kaffihúsin væru góð
menntasetur þar sem hægt væri að
sitja tímunum saman, spjalla, skrifa,
spila á spil, fá póstinn sinn og lesa
heimsblöðin á meðan maður sötrar
ódýrt kaffi. Í Vín voru íbúðir litlar og
má segja að kaffihúsið hafi verið
einskonar stækkun á stofunni
heima.
Heimkynni Sacherkökunnar
Kaffihúsin höfðu og hafa enn að
sjálfsögðu öll sín sérkenni. Café
Central t.d. hefur alltaf verið frægt
rithöfundakaffihús. Bókmennta-
gagnrýnandinn Altenberg fékk allan
sinn póst sendan þangað enda sat
hann þar öllum stundum. Kaffihúsið
Landtmann sem er staðsett við hlið-
ina á Þjóðleikhúsinu og gegnt Ráð-
húsinu er vinsælt meðal leikara og
stjórnmálamanna. Listi fræga fólks-
ins sem heimsótt hefur Landtmann
er orðinn mjög langur. Kaffihúsið
Sacher er við Ríkisóperuna og varð
frægt vegna Sacherkökunnar sem
Ernst Sacher átti hugmyndina að.
Sacher er reyndar ekki eingöngu
kaffihús heldur einnig veitingastað-
ur og hótel þar sem margir frægir
gestir hafa gist. Blaðamannafundur-
inn frægi sem John Lennon og Yoko
Ono héldu var haldinn á hótelher-
bergi á Hótel Sacher. Handan við
hornið á Sacher er kaffihúsið Mozart
sem kannski margir muna eftir sem
sáu myndina „Þriðji maðurinn“ með
Orson Welles. Demel er líka mjög
fallegt kaffihús sem er nálægt keis-
arhöllinni Hofburg og er frægt fyrir
glæsilegar kökur.
Starfsfólkið á tíræðisaldri
Elsta starfandi kaffihús borgar-
innar er Hawelka. Það var stofnað
árið 1939 af Hawelkahjónunum. Enn
þann dag í dag starfa Hawelka hjón-
in þar, hann orðinn 92 ára og hún
orðin 90 ára.
Kaffihúsið Hawelka er fyrir löngu
búið að öðlast fastan sess í menning-
arlífi Vínarborgar og mynd af þeim
hjónum er í nær hverri handbók um
borgina.
Þjónar á kaffihúsunum eru nátt-
úrulega mikilvægur hluti af hefðinni.
Margir eru þekktir fyrir að brosa
ekki of mikið en muna hins vegar oft
hvað þú pantaðir síðast. Í tónlistar-
borginni Vín má tónlistin ekki
gleymast. Á flestum kaffihúsum er
boðið uppá lifandi tónlist og oft er
tónlistin eftir þá sem bjuggu og
störfuðu í borginni: Straussfeðgana,
Schubert, Mozart, Beethoven,
Haydn o.fl.
Snarl og nudd
Netkaffihúsum hefur skotið upp
eins og gorkúlum hér eins og annars
staðar. Það er hinsvegar ein nýjung í
kaffihúsamenningu hér sem kannski
þekkist ekki enn svo víða. Á kaffi-
húsinu Stein er boðið uppá „snarl og
nudd“. Boðið er upp á axlar- og bak-
nudd í hádeginu og kostar mínútan 1
evru. Þessi nýjung hefur fallið í góð-
an farveg og verið vinsælt meðal
gesta. Kaffihúsin í Vín eru margvís-
leg og þeir sem ætla að taka púlsinn
á þjóðarsálinni verða að fara á nokk-
ur kaffihús og mega ekki að vera að
flýta sér! Í Vínarborg tifar klukkan
nefnilega stundum aðeins hægar.
Vinsælustu kaffihúsin í Vínarborg
Boðið upp á herðanudd í hádeginu
Á kaffihúsinu Tirolerhof í Vínarborg geta gestir lesið Morgunblaðið.
Á kaffihúsinu Stein er gestum boðið
að fá axlar- og baknudd með hádegis-
verðinum og kostar mínútan 1 evru .

Heimilisföng helstu
kaffihúsanna:
Sacher
1,Philharmonikerstrasse 4
www.Sacher.at Hawelka
1, Dorotheergasse 5
(lokað á þriðjudögum)
Landtmann
Dr. Karl Luegerring 4
www.landtmann.at
Mozart
1,Albertinaplatz 2
www.cafe-wien.at
Demel
Kohlmarkt 4 www.demel.at
Tirolerhof
1, Führichgasse 8
Cafe Stein
Währingerstr.6-8
www.cafe-stein.com
Danmörk
Listi yfir sumarhús
í Danmörku
Kominn er út listi yfir sumarhús
hjá Dancenter í Danmörku. Í list-
anum eru upplýsingar um nærri
sjö þúsund sumarhús víða um
landið. Þá eru þar einnig upplýs-
ingar um íbúðir í orlofshverfum og
gistingu í herragörðum og höllum.
Listinn er fáanlegur hjá ferðaskrif-
stofunni Fylki á Ísafirði.
Spánn og Frakkland
Gönguferð
í Pýreneafjöllum
ÍT-ferðir bjóða tveggja vikna
göngu- og skemmtiferð í júni til
Frakklands og Spánar. Ferðin hefst
á 6 daga gönguferð út frá Ordesa
þjóðgarðinum í Pyreneafjöllum
þar sem m.a. er gist í tvær nætur
Frakklandsmegin við landamærin.
Margrómaðar gönguleiðir í stór-
brotinni náttúru með spænskum
og íslenskum leiðsögumönnum.
Eftir gönguna í Pyreneafjöllum,
gefst göngufólkinu kostur á að
dvelja í eina viku á íbúðahóteli í
Tossa de Mar á Costa Brava
ströndinni.
Gönguferðir á
Costa Brava
Ít-ferðir bjóða einnig gönguferðir
á milli þorpa í Gironahéraði á
Costa Brava á Spáni. Í frétta-
tilkynningu
frá ÍT-
ferðum
kemur fram
að boðið
verði í fjórar
gönguferðir
við allra
hæfi sem
eru frá 7-10
km langar.
Gengið er
eftir stígum
sem liggja á
milli strand-
bæjanna
Calella -
Llafranc -
Palamós og
einnig inn í
landið til Pals sem er eitt frægasta
miðaldaþorp Spánar. Göngustíg-
arnir þræða ýmist strandlengjuna
eða liggja ofar þar sem gengið er í
gegnum sveitahéruð, skóg og
akra. Á leiðinni gefst kostur á að
staldra við í víkum og vogum sem
mannshöndin hefur ekki enn sett
mark sitt á. Leiðirnar eru eins og
áður segir við allra hæfi og krefj-
ast ekki sérhæfðs búnaðar og eru
þannig tilvaldar fyrir fjölskyldur
með stálpuð börn. Dvalið verður á
3ja stjörnu hóteli í strandbænum
Playa d’ Aro sem er bjartur og að-
laðandi bær með vatnsleikjagarði
og tívolí í göngufæri frá hótelinu.
Þar er einnig að finna mikið úrval
verslana og annarrar þjónustu.
Göngudögum er dreift þannig að
gengið er í tvo daga hvora viku. Ís-
lenskur fararstjóri. Nánari uppl á
heimasíðu ÍT ferða www.itferdir.is

ÍT-ferðir Íþróttamiðstöðinni í
Laugardal Sími 588 9900, fax
588 990.
Tölvupóstfang: itferdir@itferdir.-
is Vefslóð: www.itferdir.is

Nánari upplýsingar fást hjá
ferðaskrifstofunni Fylki á Ísa-
firði í síma 456 3745 og einnig
er hægt að panta listann á
slóðinni www.fylkir.is.
Að panta kaffi á kaffihúsi í
Vínarborg er ekki alltaf svo
auðvelt. Hér kemur stuttur
listi yfir helstu kaffitegundirn-
ar:
Melange Þessi kaffidrykkur
varð til á 17. öld þegar Vín-
arbúum fannst tyrkneska
kaffið of sterkt. Þá var það
þynnt út með heitri mjólk og
er sama hlutfall mjólkur og
kaffis.
Kapuziner er svart kaffi með
ögn afmjólk eða rjóma.
Franziskaner er melange með
rjóma og rifnu súkkulaði.
Schwarzer er svart kaffi og
hægt er að panta lítinn og
stóran svartan. Mokkakaffi
án mjólkur.
Einspänner er svartur drykkur
borinn fram í stóru glasi með
ögn af rjóma.
Fiakar er svart kaffi borið
fram í stóru glasi með rommi.
Ein Brauner er brúnt kaffi
sem er þynnt út með mjólk
eða kaffirjóma.
Verlängerter er þunnt kaffi.
María Theresía er kaffi með
appelsínulíkjör og rjóma.
VIÐBURÐIR á sviði lista og afþreyingar eru
óteljandi í heimsborginni London ogþræðir úr
listalífinu liggja til allra heimshorna, jafnvel til
fámennustu landa. Ísland er þar engin undan-
tekning og í febrúar getur m.a. að líta eftirfar-
andi Íslandstengda viðburði í London: Fyrsta
skal nefna tónleika hljómsveitarinnar Sigur
Rósar, sem fram fara í Hammersmith Apollo
þann 12. febrúar. Miðar kosta 17.50 pund og er
t.d. hægt að nálgast þá á slóðinni www.gigs-
andtours.com. Næsta neðanjarðarlestarstöð er
Hammersmith.
Árlegt þorrablót Íslendingafélagsins í London
verður haldið 8. febrúar á The International-
hótelinu við Canary Wharf. Hljómsveitin Írafár
heldur uppi stuði, veislustjóri verður Gísli Mar-
teinn Baldursson og heiðursgestur Guðni
Ágústsson, landbúnaðarráðherra. Flugleiðir
bjóða upp á sérstakan netsmell í tilefni þorra-
blótsins. Aðgangseyrir fyrir aðra en félagsmenn
í Íslendingafélaginu er 55 pund. Heimasíða Ís-
lendingafélagsins er www.iceland-uk.org og
næsta lestarstöð við hótelið er Canary Wharf á
Jubilee-línunni.
Ólöf Björnsdóttir, myndlistarkona, sem bú-
sett er í London, opnaði á dögunum einkasýn-
inguna Woollenmaiden! í galleríinu The Showro-
om við Bonner Road í austurhluta London. Á
opnuninni brá listakonan sér í hlutverk Lopa-
meyjarinnar, ásamt þremur öðrum ungum kon-
um – í tilheyrandi lopasamfellum – og frömdu
þær rammíslenskan gjörning. Þar komu við
sögu þæfð ullarfjöll, þaðan sem konfekti var út-
deilt, auk þess sem meyjarnar veittu íslenskt
brennivín og hákarl og sungu barnagælur og
þjóðlög. Sýning Ólafar opnar glugga inn í heim
íslenskrar þjóðmenningar, hún stendur til 23.
febrúar og þangað er t.a.m. hægt að ganga frá
neðanjarðarstöðinni Bethnal Green.
Hrafnkell Sigurðsson, myndlistarmaður, sem
einnig er búsettur í London á verk á samsýning-
unni I’m DESPERATE...love me!!! sem lýkur á
morgun í galleríinu Catto Contemporary við
Leonard Street 75a. Hann sýnir þar mynd-
bandsverk og glasaskúlptúra.Næsta lestarstöð
við galleríið er Old Street. Milli listsýninga og
tónleikaferða er ekki úr vegi að setjast niður við
sjónvarpstæki og líta á frammistöðu Gottskálks
Dags Sigurðarsonar í sjónvarpsþáttaröðinni The
Book Group sem sýndur er um þessar mundir á
Channel 4. Þátturinn, sem nýtur talsverðra vin-
sælda og er sýndur á föstudagskvöldum klukkan
21.30, fjallar um sjö ólíka einstaklinga í Glasgow
og nýstofnaðan leshring þeirra. Lars, sem Gott-
skálk Dagur leikur, er sænskur fótboltakappi
sem giftur er inn í hringinn.
Og fleiri íslenska leikara má sjá í aukahlut-
verkum; í kvikmyndahúsum í London gengur nú
nýjasta mynd breska leikstjórans Stephens
Frears, Dirty Pretty Things, þar sem íslenska
leikaranum Damon Younger bregður fyrir.
Einnig má nefna að íslenska kvikmyndin Ikingut
var sýnd í Barbican-listamiðstöðinni í gær, fyrst
í röð fjölskyldumynda sem þar eru sýndar í febr-
úarmánuði undir yfirskriftinni Gáð til veðurs. Þá
er vert að geta athyglisverðrar ljósmyndasýn-
ingar sem uppi er í austurgarði National History
Museum, en þar sýnir franski ljósmyndarinn
Yann Arthus-Bertrand magnaðar loftmyndir frá
ýmsum heimshornum undir yfirskriftinni Earth
from the Air. . Komið er við í öllum heimsálfum,
allt frá Argentínu til Úkraínu (myndirnar eru
teknar úr þyrlu á flugi yfir alls 76 löndum) en
meðal myndefna eru okkar ástsælu Lakagígar,
Eldey, Bláa lónið og Þjórsá. Sérlega áhrifaríkt
er að skoða sýninguna í ljósaskiptunum og að-
gangur er ókeypis, en glænýjar fréttir herma að
sýningin komi einmitt til Íslands í sumar. Vefur
sýningarinnar er www.earthfromtheair.com og
næsta neðanjarðarstöð er South Kensington.
Upptalning þessi er að sjálfsögðu ekki tæmandi,
en til að fylgjast sem best með listviðburðum þar
er tilvalið að verða sér úti um eintak af vikuritinu
TimeOut.
Hvað er um að vera í heimsborginni?
Íslandsþræðir í London
Þeir sem leið eiga um London í febrúar vilja
kannski skoða einhverja af þeim Íslandstengdu
viðburðum sem verða í borginni.
Bertolt Brecht komst einu
sinni þannig að orði að Vín-
arborg hefði myndast í kring-
um kaffhúsin. Gunnhildur
Gunnarsdóttir brá sér á
kaffihúsarölt í borginni.
Höfundur er búsettur í Vínarborg.