Morgunblaðið - 04.05.2003, Blaðsíða 2

Ég er blómið, sem óx úr mold þinni, jörð,
hið unga blóm, sem sólskinið tók sér í fang.
Ég dreifði minni gleði um þinn víðavang,
ó, veröld, sem átti hjarta míns þakkargjörð.
Og ég er blómið, sem eldist og deyr í haust
og enginn man lengur næst þegar sólin skín.
Og þessvegna horfi ég hryggur á blöðin mín,
sem ég hélt í vor að blómguðust endalaust.
Og öll þau blóm, sem ég kinkaði kolli til,
þeim kolli, sem jafnan var utan við sig af þrá,
blómhjörtun góð, sem ég heyrði við hlið mína slá,
og hófust úr sömu mold upp í dagsins yl –
þau deyja líka, svo undarlegt sem það er,
og innan stundar verða þau samferða mér.
Tómas Guðmundsson
Morgunblaðið/Jim Smart
Blómljóð
B
lóm og aðrar jurtir gleðja augu
okkar og huga og þau ekki
síst gera sumarið að þeim
yndistíma sem það er í huga
okkar Íslendinga eftir langan og
dimman vetur.
Ýmis blóm eru okkur ástfólgin en
„litla fjólan“ er þar ekki neðst á blaði.
Fjólur eru heimsfrægar jurtir sök-
um blómfegurðar og þó ekki síst fyrir
ilm sinn, sem þykir mjög góður og
sérstakur.
Hér á landi eru tvær fjólutegundir
algengar, mýrfjólan sem vex í mýrum
eins og nafnið bendir til, og raunar
víðar. Svo er það týsfjóla sem er al-
geng á móabörðum og í skóglendi.
Hún er fjölær og er stundum kölluð
þrenningarfjóla.
Tvær erlendar fjólur eru mikið
ræktaðar hér – ilmfjólan sem ræktuð
er innanhúss og í gróðurhúsum, hún
vex villt í Mið-Evrópu og víðar, hún er
með dökkblá blóm með löngum stilk
og þykir glæsileg, og svo fjallafjólan
sem ættuð er frá Pýreneafjöllum.
Síðast en ekki síst ber að nefna
stjúpublómin sem þykja afar blóm-
fögur og dugleg að blómstra og eru
eitt algengasta garðablómið hér nú
um stundir.
Vill sjá vel
til sólar
Þrenningarfjóla er mjög falleg og auð-
ræktuð jurt, hún sáir sér sjálf og er
dugleg við það. Hana mætti nota
meira í görðum, hún er ekki síður fal-
leg en hinar kynbættu stjúpur.
Þrenningarfjólan gerir ekki meiri
kröfur en þær að sjá vel til sólar – sól-
armegin vill þessi litla íslenska fjóla
vera í tilverunni. Kannski er hún þess
vegna svona vinsæl – hún hefur orðið
mörgu skáldinu okkar að yrkisefni.
Í lægð undan harminum háa,
með hægstreymi rennur fram lind.
Af bakkanum fjóla hin bláa
í bununi sér sína mynd,
segir t.d. í ljóði eftir Steingrím Thor-
steinsson og allir vita að
„lítil fjóla grær við skriðufót,“
í ljóði Sigurðar Elíassonar við hið vin-
sæla lag Sigfúsar Halldórssonar.
Ekki má heldur gleyma Akrafjalli og
Skarðsheiði sem voru eins og
„fjólubláir draumar“
í huga Sigurðar Þórarinssonar. Þessi
tilvitnun segir okkur að „heill“ litur
dregur nafn sitt af fjólunni.
Fjólan er því sannarlega eitt af
þeim blómum sem löngum hafa sett
svip á fremur fábreytilega flóru okkar
Íslendinga, auk mýrfjólu og þrenning-
arfjólu vaxa hér birkifjóla og svo skóg-
fjóla. Fjólan er yndislegt blóm sem
gerir okkur enn í dag lífið yndislegra á
allan hátt.
Þau eru, eins og sjá má í þessu
blaði, æði mörg, bæði blóm, tré og
grös sem með tilvist sinni gera okkur
ekki aðeins heiminn byggilegan held-
ur auðga tilveru okkar líka á ýmsan
annan hátt.
Fjólan og grösin græn
Rósin, drottning blómanna/4
Gamalt hús á Eyrarbakka/6
Litríkt sumar/8
Sumarhús fyrir félagasamtök/10
Kræsilegar kryddjurtir/12
Byggðu sjálf bústað á unga aldri/14
Gott að skipuleggja skógarreiti /16
Birkið hefur vit fyrir sér/22
Traust hús og vel hugsaður garður/26
Skjólið hefur breytt miklu/28
Eiturefni í garðyrkju orðin umhverfisvænni/30
Öryggi gegn innbrotum/31
Efnisyfirlit
Umsjón og viðtöl: Guðrún Guðlaugsdóttir
gudrung@mbl.is
Sykurplanta