Morgunblaðið - 04.05.2003, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 04.05.2003, Blaðsíða 16
F ólk hefur í auknum mæli áhuga á að koma upp skógarlundum við sum- arhús. „Mér finnst það orðið eins og fólk líti á það sem siðferðilega skyldu sína að koma upp slíkum lundum, því það heyrir orð- ið til reglu að fólk rækti skógarlundi á sum- arbústaðalöndum sínum. En auðvitað er raunveruleg ástæða fyrir þessari ræktun sú að fólk vill skjól við bústaðina og fegra um- hverfi þeirra,“ sagði dr. Aðalsteinn Sig- urgeirsson, sem er forstöðumaður á Rann- sóknarstöð Skógræktar ríkisins á Mógilsá. En hvaða tegundir er fólk þá að setja niður í þessa lundi við sumarhúsin? „Það eru nákvæmlega sömu tegundir og geta þrifist í görðum fólks á tilteknu svæði sem hægt er að rækta í svona skóg- arlundum. Það þarf ekki að vera vanda- samara að fá tré til að vaxa þar en í garðinum heima. Að því skilyrði fullnægðu, að minnsta kosti í vindasömum héruðum, að búið sé að koma upp fyrsta skjólinu sem væri þá skjól- girðingar eða víðibelti svo dæmi séu nefnd, ef um er að ræða ræktun á nöktu landi. Algengt að skipuleggja sumarhúsabyggð í kjarrlendi Algengast er að sjá sumarhúsabyggð skipu- lagða í kjarrlendi þar sem fyrir er birkikjarr. Frá sjónarhóli ræktunarfólks er skemmtilegt að takast á við það viðfangsefni að rækta upp skóga á áður skóglausu landi, en til að geta verið með ræktun þarf oft að koma fyrst upp skjóli sem fyrr sagði. Ég hef séð mörg dæmi víða um land þar sem sumarbústaðir hafa verið reistir á ógrón- um melum og auðnum og vel hefur tekist að rækta fallega trjálundi á tiltölulega fáum ár- um.“ Gott að byrja með harðgerða klóna af jörfavíði eða alaskavíði Hvaða tegundir er best að byrja með? „Það sem fyrst kemur upp í hugann til að mynda hratt skjól eru harðgerðir klónar af jörfavíði og alaskavíði. Þessar tegundir geta myndað allt að tveggja metra hátt skjól á þremur til fjórum árum ef þeim er sinnt með viðeigandi undirbúningi og áburðargjöf. Þótt smekkur fólks sé margvíslegur er óþarfi að láta víðibelti vera vandlega klippt limgerði í beinum línum eða í kössum umhverfis sum- arbústaðalandið. Láta þau fremur vera hálf- villt og falla vel að landslaginu. Auka má fjöl- breytnina og setja niður birki, reynivið og alaskaösp og fljótlega upp úr því að bæta við sígrænum barrtrjám eins og t.d. sitkagreni, stafafuru eða blágreni. Víða inn til lands á Norður- eða Austurlandi er í rauninni hægt að sleppa þessu víðiskjólbeltastigi og fara beint í ræktun birkis eða lerkis. Lerki er þeirrar náttúru að á slíkum stöðum er hægt með því að græða upp algerlega ógróið og næring- arsnautt land. Að öðru leyti fyrir hinar tegundirnar er for- senda fyrir hröðum og góðum vexti að bæta rýran jarðveg með áburðargjöf, þá sér- staklega köfnunarefni og fosfór.“ Þegar skjólið er fengið má fjölga tegundum Þarf að skipuleggja svona reiti frá upphafi? „Já, það er gott að skipuleggja þetta, setja ekki hávaxnar trjátegundir fyrir útsýni en ein- beita skógræktinni að svæðum þar sem skýla þarf húsinu fyrir veðri og vindum. Þegar þessu stigi er náð, að komið er upp gott skjól, er hægt að fara að safna blómstrandi runnum og auka fjölbreytni gróðurs á ýmsan hátt. Sem dæmi um góðar tegundir þarna má nefna lyngrósir sem áður voru kallaðar alpa- rósir, þeir runnar eru bæði sígrænir og blómstrandi. Nú hin síðari ár er til meira úrval af lyngrósum sem eru harðgerar við flestar ís- lenskar aðstæður, ef þessu skilyrði um gott skjól er fullnægt.“ Hvernig undirbýr fólk vel jarðveginn fyrir skógræktina? „Fyrir venjulega sumarhúsarækt þarf að- eins að sjá til þess að trén fái nægilegan tilbúinn áburð eða húsdýraáburð eins og ger- ist í görðum við hús í bæjum og þorpum. Þó þarf að gæta þess að ungar trjáplöntur fari ekki á kaf í gras sem kemur í kjölfar þess að borið er á. Einfaldasta aðferðin og ódýrasta er að bæla niður grasið sem er að byrja að vaxa trjánum yfir „höfuð“, þetta þarf ekki að útheimta mikla vinnu – það er verra að reyta í kringum plönturnar en að bæla grasið. Fólk þarf að vera óragt við að grisja þar sem þörf er á En svo kemur að því að skógarlundurinn eða trén í görðunum hafa vaxið heil býsn og jafn- vel svo að vaxtarrými þeirra er orðið lítið – hvað á þá að gera? „Þá þarf fólk að vera grimmt að fella og grisja, vera óragt að fella þau tré sem eru ekki lengur til prýði en leyfa þeim að standa sem fólki finnst falleg. Kjörið er að nota allan viðinn sem til fellur í arin eða kamínu sem fólk er oft með í sumarbústöðum sínum.“ Glókollurinn étur sitkalús og er sestur hér að En stundum ber á sjúkdómum í trjám, t.d. eru barrtrén núna ekki sem fallegust, á þá að fella þau? „Fyrst vildi ég segja almennt að það á að öðru jöfnu að vera óþarft að úða fyrir skordýr í skógarlundum við sumarbústaði. Það er yf- irleitt mun meira þar um fuglalíf, sem heldur slíkum kvikindum í skefjum, en við þekkjum í líflítilli borgarfirringunni. Þess vegna eru svo- kölluð maðkaár í sumarbústaðalöndum fá- tíð. En eitt er það kvikindi sem er á ferli allan veturinn þegar árar eins og nú á mildum vetri, það er sitkalúsin. Svo heppilega vill til að hér á landi er nýlega sest að minnsta fuglateg- Lyngrós. Þegar búið er að koma upp skjóli er hægt að hefja söfnun fágætra sígrænna og blómstrandi trjáa og runna. Blandaður skógur barrtrjáa og lauftrjáa í sumarbústaðalandi í Ölfusi. Mikilvægt er við ski Gott að skipuleggja skógarreiti fy Morgunblaðið/Sverrir Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson skógerfðafræð- ingur. Skógrækt á ógrónu bersvæði. Með þolinmæði og heppilegu tegundavali er hægt að koma á fót skógi jafnvel í ógrónu grjóti. Her er að vaxa upp blandaður skógur víðitegunda og stafafuru, sjö árum eftir gróðursetningu. Sumarhúsaeigendur vilja gjarnan hafa skjól í kringum bústaði sína og þá er kjörið að setja niður tré. Dr. Aðalsteinn Sigurgeirsson skógerfða- fræðingur var spurður út í þetta efni og ýmislegt fleira sem lýtur að ræktun trjáa í lundum og görðum.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.