Morgunblaðið - 16.07.2003, Blaðsíða 12

12 B MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bílar
ÞAR má m.a. telja upp Land Rover
árgerð 1962 sem er í mjög góðu
ástandi og lítur nánast út eins og nýr
bíll. Bíllinn var í eigu Sigurðar Jó-
hannssonar frá Hnappavöllum í
Öræfum í áratugi, en hann keypti bíl-
inn árið 1966 af manni í Keflavík sem
hafði átt hann í stuttan tíma. Fyrsti
eigandinn mun þó að sögn hafa verið
norska sendiráðið í Reykjavík. Bíll-
inn ber skráningarnúmerið Z 701.
Þá eignaðist safnið nýlega Citroën
Mehari, árgerð 1974, sem var í eigu
Hálfdáns Björnssonar frá Kvískerj-
um. Þessi bíll er í góðu ástandi en yf-
irbyggingin á honum er öll úr plasti
og vegur bíllinn aðeins 540 kg. Hálf-
dán keypti bílinn árið 1974 og var
eini eigandi bílsins þar til hann gaf
safninu gripinn. Bílinn var með
skráningarnúmerið Z 1134 en ber nú
númerið DO 842 og er líklega eini
slíki bílinn hér á landi sem er á núm-
erum.
Af gömlum landbúnaðarvélum
safnsins má nefna gamlar dráttar-
vélar á borð við Farmall A og Far-
mall Cub, International, Massey
Pony og Alis Chalmers, flestar í góðu
ástandi. Þar er einnig Massey
Ferguson frá árinu 1958 úr eigu Sig-
urðar Filipussonar, eldsmiðs á Mýr-
um. Sigurður setti hús á vélina sem
smíðað var hjá KÁ á Selfossi, en
hann lagaði húsið að sínum þörfum
og er dráttarvélin hin skemmtileg-
asta smíði. Í safninu má jafnframt
skoða afar sérstakt reiðhjól sem Sig-
urður Filippusson smíðaði á sínum
tíma og ekki ólíklegt að það sé fyrsta
gírahjólið sem smíðað var og notað
hér á landi.
Markmiðið að varðveita
lykiltæki úr hverri sveit
Fyrsti bíllinn sem safnið eignaðist
var Willis-jeppi, árgerð 1946, upp-
haflega úr eigu Sigurbergs Bene-
diktssonar í Einholti á Mýrum en
síðar í eigu Guðmundar Guðjónsson-
ar frá Þórisdal í Lóni. Síðasti eigandi
jeppans á undan safninu var Björn
Gunnlaugsson á Höfn en hann gaf
safninu bílinn. Bíllinn var þá fag-
mannlega gerður upp af þáverandi
safnverði Byggðasafnins, Þorsteini
L. Þorsteinssyni, og er í fullkomnu
lagi í dag með skráningarnúmerið
DO 059.
Gísli Sverrir Árnason, forstöðu-
maður Menningarmiðstöðvar
Hornafjarðar, segir að fyrir starfs-
fólki Byggðasafnins hafi vakað að ná
inn til varðveislu lykiltækjum úr
hverri sveit í sýslunni og það hafi
tekist því safninu hafi m.a. tekist að
ná til varðveislu fjölda sögulegra
dráttarvéla og heyvinnutækja frá
síðustu öld. Þá hefur safninu einnig
áskotnast fjöldi bíla sem eiga sér
merka sögu í byggðarlaginu. Sumir
bílanna hafa komið í góðu standi en
aðra þarf að gera upp að verulegu
leyti.
Að sögn Gísla Sverris er þó afar
dýrt að gera bílana upp í sýningar-
og ökuhæft ástand, þannig að nokkr-
ir bílar bíða í geymslum safnsins eft-
ir því að verða færðir í fyrra horf á
meðan aðrir bílar hafa komið í topp-
standi. Þá er tækja- og bílaminjasafn
afar plássfrekt, eðli málsins sam-
kvæmt, og fylgja því ýmis vandkvæði
að halda utan um slíkt safn. Gísli seg-
ist engu að síður ánægður með það
hvernig til hefur tekist, enda margir
góðir gripir komnir í hús og þá ekki
síst fyrir tilstuðlan Björns G. Arn-
arsonar, safnvarðar.
Sögufrægur slökkvibíll frá 1942
Auk fyrrtaldra bíla er margt
merkilegra ökutækja í safninu. Þar
má fyrst nefna Bombardier-snjóbíl
frá árinu 1972 sem Jöklarannsókn-
arfélagið eignaðist á sínum tíma og
átti frá upphafi. Bíllinn var afhentur
Hornfirðingum í tilefni af uppsetn-
ingu á jöklaminjasafni og stendur nú
fyrir framan húsið sem hýsir Jökla-
sýningu á Höfn í Hornafirði. Bíllinn
var fyrsti hluturinn sem barst á
jöklasýninguna og hefur vakið mikla
athygli eftir að sveitarfélagið lét
gera hann glæsilega upp og nýtur
snjóbíllinn sín vel á sýningunni.
Þá er í tækjasafninu sögufrægur
Chevrolet-slökkvibíll, árgerð 1942 og
framleiddur í Kanada. Slökkvibíllinn
var upphaflega í eigu Sigurðar Fili-
pussonar eldsmiðs og var þá vörubíll
með stuttum palli. Þegar Sigurður
seldi Hafnarhreppi bílinn var honum
breytt í slökkvibíl og gegndi hann því
hlutverki árum saman og var lengi
eini slökkvibíllinn í byggðarlaginu.
Slökkvibíllinn er ennþá í fullkomnu
lagi og hefur alltaf borið skráning-
arnúmerið Z 210.
Gísli Sverrir segir það ánægjulegt
að flestir bílanna sem eru í eigu
safnsins séu gangfærir og á skrá.
„Bæjarbúar hafa mjög gaman af
þessum tækjum, enda vekja bílarnir
mikla athygli á humarhátíðinni og
fara jafnan fremstir í flokki í hátíð-
argöngunni,“ segir Gísli.
Nokkrir bílar bíða þess í geymslu
eftir að verða gerðir upp, m.a. Po-
peta, árgerð 1955, úr eigu Einars
Hálfdánarsonar. Hann fékk bílinn
nýjan og var eini eigandi bílsins þar
til hann gaf safninu hann árið 2002.
Bíllinn er í lélegu ástandi en mun
vera fyrsta Popetan sem kom á Aust-
urland. Þá er í safninu Reó-trukkur,
árgerð 1954, úr eigu Magnúsar Lár-
ussonar frá Svínafelli í Öræfum, en
hann notaði trukkinn til ferða yfir
Skeiðarársand. Að lokum má m.a.
nefna ágætlega útlítandi Saab 96, ár-
gerð 1966.
Bíla- og tækjasafn Byggðasafns Austur-Skaftafellssýslu á Hornafirði stækkar óðum
Fornir fákar vekja ánægju íbúanna
Undanfarin ár hefur hlaupið mikill vöxtur í þann hluta
Byggðasafns Austur-Skaftafellssýslu á Höfn sem kalla
má tækjaminjasafn og er byggður upp af gömlum bíl-
um og landbúnaðartækjum. Eiríkur P. Jörundsson
kynnti sér safnkostinn og komst m.a. að því að nýlega
áskotnaðist safninu fjöldi fornbíla sem vekja jafnan
mikla ánægju meðal bæjarbúa, ekki síst þegar bílarnir
fara fremstir í flokki þegar hátíðargangan á hum-
arhátíð stendur sem hæst.
Fyrsti bíllinn sem safnið eignaðist var Willis Jeep, árgerð 1946, sem Björn Gunnlaugsson á Höfn gaf.
Chevrolet-slökkvibíll, árgerð 1942, framleiddur í Kanada sem vörubíll en breytt á Hornafirði í slökkvibíl.
Land Rover úr Öræfasveit, árgerð 1962, en þessir bílar voru áberandi í sveitum áður fyrr.Bombardier-snjóbíll frá árinu 1972 sem Jöklarannsóknarfélagið eignaðist á sínum tíma.