Morgunblaðið - 06.08.2003, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 6. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bílar
A
ð undanförnu hefur farið
fram mikilvæg umræða um
öryggismál í umferðinni.
Þegar ég settist niður til að
skrifa þennan greinarbút, duttu mér
þessi inngangsorð í hug, en þau hafa
dugað mér vel í umferðinni hingað
til.
Nauðsynlegt er að tekið sé tillit til
þessara atriða, þrjú fyrstu hafa áhrif
á ökulagið og árétta að nauðsynlegt
er að halda einbeitingu, en það síð-
asttalda, vagninn, hefur áhrif á
hvernig við hugsum um umgengni og
viðhald bifreiðarinnar.
Vagninn
Það er síðasta atriðið í þessum vís-
dómi, sem ég ætla að fjalla nánar
um. Í dag eru bifreiðar okkar vel
búnar þægindum og öryggi, t.a.m.
ABS-hemlum, loftpúðum, góðri
fjöðrun og öðrum þeim þáttum, sem
taldir eru upp í auglýsingum fram-
leiðenda. Þeim er ætlað að fylla okk-
ur öryggi þegar við ferðumst. Öllum
þessum þáttum verður að gefa góðar
gætur og halda vel við. Einn er sá
þáttur í öryggiskerfi bifreiðarinnar,
sem lítið sem ekkert er fjallað um, en
er ekki síður mikilvægur en hinir
fyrrtöldu, það eru höggdeyfar bif-
reiðarinnar. Því hnykkti mér við í
síðustu viku, þegar ég sá niðurstöður
prófanna sem Fálkinn hf. og Olís
stóðu saman að. Til þessara prófana
var notaður sérhæfður höggdeyfa-
prófunarbúnaður í eigu Fálkans,
sem komið var fyrir á afgreiðslu-
stöðvum Olís á höfuðborgarsvæðinu
og nágrenni nú í júnímánuði. Var bif-
reiðareigendum þar gefinn kostur á
prófun þeim að kostnaðarlausu. Alls
voru prófaðar 673 bifreiðar, og af
þeim reyndust 166 vera með ónýta
eða mjög lélega höggdeyfa, eða um
25% (sjá meðfylgjandi töflu), sem í
mínum huga er afleit niðurstaða. Þó
að hér hafi ekki verið um valið úrtak
að ræða, og niðurstöður því háðar
tölfræðilegri óvissu, má gera ráð fyr-
ir, að þær gefi nokkuð góða vísbend-
ingu um ástand höggdeyfa í bifreið-
um. Þegar ég las niðurstöðurnar fór
ég að velta fyrir mér hvernig á þessu
stæði. Er hugsanlegt að bifreiðareig-
endur og þeir sem sinna öryggiseft-
irliti á bifreiðum geri sér ekki grein
fyrir mikilvægi höggdeyfa? Það er
hugsanlegt, en ekki er síður hugs-
anlegt, að þeir aðilar, sem sinna ör-
yggiseftirliti, hafi ekki rétta búnað-
inn til að fylgjast með ástandi
höggdeyfanna, og verði því að nota
huglægt mat á því hvort höggdeyfar
bifreiðar, sem þeir eru að skoða, sé í
lagi eða ekki.
Höggdeyfar sem öryggisbúnaður
Höggdeyfar eru í huga marga
hluti af fjöðrunarbúnaði bifreiðar, og
teljast því frekar til þæginda en ör-
yggisbúnaðar. Hugsanlega liggur
þetta í orðavalinu, höggdeyfir, eða
„dempari“ eins og hann er oft kall-
aður upp á dönsku, en hann hefur
m.a. það hlutverk að deyfa hreyfingu
bifreiðar, sem verður fyrir skyndi-
legu álagi á fjöðrunarbúnaðinn, en
ekki að deyfa höggið, eins og skilja
mætti af nafninu. Það eru aðrir hlut-
ar undirvagnsins, sem hafa það hlut-
verk að deyfa óvænt högg, sem bif-
reiðin verður fyrir. Fyrsta skal telja
sjálfa hjólbarðana, en síðan fjöðrun-
arbúnaðinn. Ég skal reyna að skýra
þetta í fáum orðum án þess að fara út
í tæknilega umfjöllun. Bifreið, sem
ekið er á venjulegum hraða og lendir
í misfellu, t.d. holu, hegðar sér mis-
jafnlega eftir því hvort hún er búin
góðum eða slæmum höggdeyfum.
Fjöðrunarbúnaður hennar, þar með
taldir hjólbarðar og gormar eða
fjaðrir, sjá um að mýkja höggið. Við
það fer yfirbygging bifreiðarinnar að
dúa á fjöðrunarbúnaðinum vegna
skriðþunga síns, (tregðulögmálið
góðkunna). Sé bifreiðin búin góðum
höggdeyfum, stöðva þeir hreyf-
inguna svo til strax, en séu högg-
deyfar lélegir, heldur þessi fjöðrun-
arhreyfing áfram og getur jafnvel
magnast. Þegar yfirbyggingin hend-
ist upp, missir bifreiðin veggrip, bif-
reiðin getur farið að rása og bílstjór-
inn auðveldlega misst stjórn á henni.
Gott veggrip
Þetta atriði, þ.e. gott veggrip, er
kjarni málsins í hlutverki höggdeyf-
anna. Dæmið sem lýst var að framan
er aðeins eitt af mörgum, þar sem
góðir höggdeyfar tryggja, að bifreið-
in haldi góðu veggripi, og komi í veg
fyrir að hún fari að rása, og auki þar
með líkurnar á að bílstjórinn missi
stjórn á henni. Til að mynda þegar
við hemlum eða beygjum þá hefst
sama ferlið, þyngd yfirbyggingar-
innar leitar frá undirvagninum, og
séu höggdeyfarnir slakir veldur það
því, að veggrip hjólbarðanna losnar á
sama tíma. Sé bifreiðin búin góðum
höggdeyfum, draga þeir úr sjálf-
stæðum hreyfingum yfirbyggingar-
innar og tryggja um leið öryggi
þeirra, sem í bifreiðinni eru. Að auki
valda slæmir höggdeyfar því, að
hemlunarvegalengd eykst, og á
þetta sérstaklega við í bílum sem
búnir eru ABS-hemlum, þar sem
hemlunin er ekki samfelld, heldur
rofin með púlsun. Við það magnast
óæskilegar hreyfingar yfirbygging-
arinnar og hemlunarvegalengdin
eykst enn meira, en ef um hefð-
bundna hemla er að ræða. Góðir
höggdeyfar eru því beinlínis for-
senda þess, að ABS-hemlar virki
sem skyldi.
Ætla má, að lélegir eða ónýtir
höggdeyfar séu ástæðan fyrir mörg-
um slysum, bæði á vegum úti og inn-
anbæjar, þar sem bílstjórar hafa á
torkennilegan hátt misst stjórn á bif-
reið sinni og lent í óhappi án aug-
ljósrar ástæðu.
Það verður aldrei nógsamlega
áréttað, að aukið öryggi í umferðinni
er forgangsverkefni hjá okkur, því
hvert óhapp er harmleikur þeirra,
sem fyrir því verða og aðstandenda
þeirra, hvort sem þeir eru tjónvaldar
eða þolar. Því hvet ég bifreiðareig-
endur að huga betur að þessu atriði.
Ekki síst hvet ég þá, sem hafa með
höndum eftirlit á búnaði bifreiða og
fyrirbyggjandi starf í öryggismálum,
til að skoða hvernig bæta má ástand
öryggisbúnaðar í bifreiðum, því nið-
urstöðurnar, sem vitnað var í áðan,
sýna óyggjandi, að ekki hefur verið
hugað nógsamlega að þessum til-
tekna öryggisbúnaði. Að lokum vil
ég óska öllum landsmönnum góðs og
happadrjúgs ferðasumars.
UVVV — umferðin, vegurinn,
veðrið og vagninn
Með þessum orðum áréttaði
ökukennari Ásgeirs Matth-
íassonar forðum daga hvern-
ig hegða ætti sér í umferðinni,
og til hvaða þátta skyldi eink-
um taka tillit. Og til að muna
þetta rétt áttu ökunemarnir
að horfa á lófa vinstri handar
með útglennta fingur, en þá
myndaði bilið á milli fingranna
þessa bókstafi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ásgeir Matthíasson, deildarstjóri
véladeildar Fálkans hf.






























 
 
   !" #!$
% & '
"( #!$
)*'+!',"!-..












 

!"##$





 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 

' ,
  (% 










 



  
 
 
  





# 


! $
%"$









' ,(% 
, 
$
)
Höfundur er verkfræðingur og
starfar sem deildarstjóri véladeildar
Fálkans hf.
Í HARÐNANDI samkeppni var útlit
fyrir að Land Rover Freelander
myndi eiga erfitt uppdráttar á kom-
andi árum, þrátt fyrir að salan á
bílnum hafi gengið vel og bíllinn náð
að auka söluna um 58% umfram
helsta keppinautinn, Toyota Rav4.
Nú hefur Freelander fengið umtals-
verða andlitsupplyftingu með sport-
legra útliti og nýrri innréttingu sem
gerir Freelander væntanlega betur í
stakk búinn til að mæta samkeppn-
inni næstu árin, þar sem BMW X3
verður væntanlega harðasti keppi-
nauturinn.
Nýr Freelander verður væntanlega
kynntur í sýningarsölum í nóvember.
Helstu breytingar eru m.a. þær að
ný tveggja geisla ljós eru komin
framan á bílinn og breið svört rönd
sem liggur frá ljósunum og teygir sig
undir stuðarann. Auk þess að ger-
breyta útliti bílsins gefa nýju ljósin
70% meira ljósmagn en áður. Stuð-
ararnir eru orðnir samlitir bílnum og
búið er að færa afturljósin mun
hærra en í fyrri gerðum. Það er m.a.
gert til þess að óhreinindi spýtist
síður á ljósin og hylji þau þegar ekið
er utan vega. Á meðfylgjandi mynd-
um sést þriggja dyra sportútgáfa, en
fjögurra dyra bíllinn hefur sama útlit.
Með þessum breytingum gæti
virst að verið sé að breyta Freeland-
er í vegabíl þar sem meiri áhersla er
lögð á útlit en færni í akstri utan
vega. Hann er orðinn 3 cm lægri og
fjöðrunin stífari til þess ökumaðurinn
finni betur fyrir veginum og velt-
ingur á boddíinu sé minni. Hönnuðir
bílsins halda því hins vegar fram að
bíllinn sé jafn hæfur utan vega og
fyrirrennarinn, en nýi bíllinn er með
18" dekk sem staðalbúnað.
Innrétting eldri Freelander-bílsins
var að öllum líkindum veikasti hlekk-
urinn í hönnun bílsins. Í nýja bílnum
hefur sá þáttur verið stórlega end-
urbættur og líkist nú meira innviðum
Range Rover. Auðveldara er nú að
ná til allra stjórntækja og sætin
halda betur við ökumann og farþega
en áður, auk þess sem mælaborðið
er allt sportlegra en áður. En þrátt
fyrir útlitsbreytingar hefur vélinni
ekki verið breytt og kaupendur bíls-
ins geta eftir sem áður valið á milli
1,8 og 2,5 l V6 bensínmótora sem
fengnir eru úr Rover, eða þá BMW
ættaðan 2,0 l Td4 dísilmótor.
Gerbreytt andlit er á nýjum Freelander.
Nýtt og sportlegra útlit til að
mæta aukinni samkeppni
Útlit Land Rover Freelander endurhannað
NISSAN er að stækka hlut sinn í
Evrópu og það mun fyrirtækið jafn-
framt sýna glögglega á alþjóðlegu
bílasýningunni í Frankfurt í sept-
ember. Þar sýnir Nissan m.a.
Z-sportbílinn, litla dísilvél og nýjan
jeppa. Til að undirstrika það að
Nissan ætlar sér stóra hluti á
jeppamarkaðnum í Evrópu sýnir fyr-
irtækið afar óvenjulegan hug-
myndajeppa sem kallast Dunahawk.
Hann verður með annarrar kyn-
slóðar drifkerfi Nissan sem kallast
All Mode og á að sýna hvaða leið
Nissan ætlar að fara í hönnun slíkra
bíla.
Evrópugerð 350Z
Þessi millistóri jeppi verður hlað-
inn nútímatækni og ef marka má
skissur af honum, má búast við
miklum breytingum hvað varðar
hönnun. Bíllinn er teiknaður í nýrri
hönnunarstöð Nissan í London sem
opnuð var fyrr á þessu ári. Enn fleiri
nýjungar eru væntanlegar frá Niss-
an sem sýndar verða í Frankfurt.
Þar á meðal er 82 hestafla útfærsla
af 1,5 l dísilvélinni sem áður hefur
verið í 60 hestafla útfærslu. Þessi
vél er ætluð fyrir Micra-smábílinn.
Enn frekar má minnast á fyrstu
frumsýningu á Evrópugerðinni af
350Z-sportbílnum sem hefur verið
á markaði í Japan og Bandaríkj-
unum um nokkurn tíma undir heit-
inu Fairlady.
Þetta er fimmta kynslóð þessa
þekkta sportbíls en í raun er um
splunkunýjan bíl að ræða. Hann er
með V6 vél, 3,5 lítra, sem er stað-
sett aftan við afturöxul og að sjálf-
sögðu með afturdrifi. Hámarkshrað-
inn verður takmarkaður við 250 km
á klst. og hröðunin er innan við sex
sekúndur úr kyrrstöðu í 100 km. Þá
má auk þess skoða í Frankfurt
X-Trail-jeppling í vetnisútgáfu.
Nýr Nissan-jeppi
og Z-sportbíll
Teikning af hugmyndajeppa Nissan.