Morgunblaðið - 02.10.2003, Blaðsíða 12



% <.> ?:@A(%AB>%A @ AC %A @ . ?>

,
 
,
 
,
 
,
  
,
  

,



,

  
,
 
,



()

!
$# " #! -"

# "
./0"  :+';
.'.
:.'<
=.'>
:+'<

*@D @ ->DE+
.'.
.'.
=.'?
=,'<

=>?D?>


,
=.'9

?(*@B@> ' AC %A @ (>AC@
Formaður bankaráðs Lands-banka Íslands, BjörgólfurGuðmundssson, boðaðifrekari útrás bankans í
ræðu sem hann flutti við form-
lega opnun Landsbankans í Lúx-
emborg síðastliðinn föstudag. Á
mánudag kynnti Kaupþing Bún-
aðarbanki kaup á ráðandi hlut í
finnska fjárfestingarfélaginu
Norvestia. Samkvæmt upplýsing-
um frá bankanum eru kaupin lið-
ur í þeirri stefnu Kaupþings Bún-
aðarbanka að verða leiðandi
norrænn fjárfestingabanki.
Fá ár eru síðan bankarnir voru
einungis starfandi á Íslandi og
fáir höfðu þá sýn til framtíðar að
útrásin yrði slík sem raun ber
vitni. Í dag er Kauþing Búnaðar-
banki með starfsemi í tíu borg-
um: London, Kaupmannahöfn,
Genf, Helsinki, Lúxemborg, New
York, Ósló, Reykjavík, Stokk-
hólmi og Þórshöfn í Færeyjum.
Landsbankinn er með starf-
semi í London í gegnum dótt-
urfélag sitt, Heritable-bankann,
og er ætlunin að víkka enn frekar
út starfsemi hans. Segja Lands-
bankamenn að ef af verður megi
búast við þreföldun á umsvifum
Heritable-bankans í kjölfarið.
Jafnframt stefnir Landsbankinn í
Lúxemborg á landvinninga í
Austur-Evrópu. Þegar hefur ver-
ið tilkynnt um ætlun bankans að
ráða fulltrúa í Pétursborg og að
öllum líkindum mun bankinn
horfa til Eystrasaltsríkjanna í
kjölfarið.
Væntanlega verður þó varlega
stigið til jarðar enda ekki auðvelt
að hasla sér völl í viðkvæmu
efnahagslífi þeirra ríkja sem telj-
ast til fyrrum austantjaldsríkj-
anna. Aftur á móti eru miklir
fjármunir þar geymdir og miklir
möguleikar fólgnir í útrás í þá átt
þótt hún sé áhættusöm.
Íslandsbanki er með starfsemi
í London og Lúxemborg og má
búast við því að bankinn ætli sér
ekki að sitja hjá í þeirri útrás
sem einkennir hina bankana tvo,
Landsbanka og Kaupþing Bún-
aðarbanka, um þessar mundir.
En ekki má gleyma því að
þrátt fyrir að viðskiptabankarnir
séu stórir á íslenskan mælikvarða
er annað uppi á teningnum ef
horft er út á við. Því verður at-
hyglisvert að fylgjast með því
hvort Kaupþing Búnaðarbanki og
Íslandsbanki svari kalli formanns
bankaráðs Landsbankans um að
íslenskir bankar og fjármálafyr-
irtæki eigi samleið í útrásinni.
„Þar tekur ekki einn frá öðrum.
Ég hef þá sýn til framtíðar að ís-
lenskir bankar taki höndum sam-
an og vinni sameiginlega að verk-
efnum í Evrópu og jafnvel víðar
og leggist saman á árar með
þeim íslensku fyrirtækjum sem
hafa vilja og burði til að takast á
við hin fjölmörgu og gríðarstóru
tækifæri sem bíða okkar hér
ytra,“ sagði Björgólfur við opnun
Landsbankans í Lúxemborg.
Mörg íslensk fyrirtæki hafa
farið í landvinninga erlendis.
Sumir hafa sigrað en aðrir tapað.
Ljóst er að útrásin er hafin og
hún verður ekki stöðvuð. Hvort
sem menn vinna í sitthvoru horni
eða sameinast um að gera hag ís-
lensks viðskiptalífs sem mestan.
Að eiga eða eiga ekki
Í síðustu viku fór Vilhjálmur
Bjarnason, hluthafi í Eimskipa-
félagi Íslands, fram á það í bréfi
til stjórnar Fjármálaeftirlitsins
að Páll Gunnar Pálsson, forstjóri
þess, verði lýstur vanhæfur til að
taka þátt í rannsókn á viðskipt-
um með bréf Eimskipafélagsins.
Meðal ástæðna fyrir beiðni Vil-
hjálms er hlutabréfaeign Páls
Gunnars í Eimskipafélaginu.
Samkvæmt hæfisreglum sem
gilda fyrir starfsmenn og stjórn-
endur Fjármálaeftirlitsins taka
þeir ekki þátt í meðferð máls er
snerta verðbréf sem þeir eiga ef
ætla má að niðurstaða málsins
hafi veruleg áhrif á fjárhagslega
eða persónulega hagsmuni við-
komandi eða draga megi óhlut-
drægni þeirra í efa með réttu.
Ekki hefur verið tekin ákvörð-
un um hvort forstjóri Fjármála-
eftirlitsins teljist vanhæfur í við-
komandi máli en ef svo er þá
mun formaður stjórnar Fjár-
málaeftirlitsins taka sæti for-
stjóra í málinu.
Stór hluti þjóðarinnar á bréf í
skráðum hlutafélögum enda hef-
ur verið lögð á það áhersla m.a.
af stjórnvöldum að hlutabréf séu
hluti af sparnaði almennings og
er það af hinu góða. Hins vegar
má velta því fyrir sér hvort aðilar
sem geta búið yfir innherjaupp-
lýsingum starfs síns vegna eða
eiga að sinna hagsmunagæslu,
meðal annars fyrir almenna hlut-
hafa og stjórnvöld, eigi ekki að
ávaxta sitt pund með öðrum
hætti. Ekki það að viðkomandi
aðilium sé ekki treystandi til þess
að gæta hlutleysis heldur miklu
frekar að koma í veg fyrir vanga-
veltur um hvort slíkt sé rétt eða
ekki.
Útrás banka
Innherji skrifar
Innherji@mbl.is
„RAFRÆNN sparnaður er sér-
stakt áhugamál hjá fjármálasviði
Kaupáss og okkur finnst kominn
tími til að menn sjái hve margar
krónur sparast nákvæmlega með
hagnýtingu upplýsingatækni. Það er
nefnilega ekki alltaf auðvelt að sjá
beinan sparnað við innleiðingu tækn-
innar en núna erum við farnir að sjá
hann skila sér frá degi til dags. Hjá
okkur er hann 30–40 milljónir á ári,“
segir Bjarki Júlíusson framkvæmda-
stjóri fjármálasviðs Kaupáss, en fé-
lagið rekur 45 mat- og sérvöruversl-
anir sem allar eru tengdar öflugu
upplýsinga- og símkerfi.
Félagið hefur nýlega lokið við síð-
asta áfanga í innleiðingu svokallaðr-
ar EDI-tækni (Electronic Data Int-
erchange), sem er stöðluð aðferð til
að skiptast rafrænt á viðskiptagögn-
um.
Bjarki segir að í dag komi vöru-
reikningar beint til félagsins frá
birgjum í gegnum EDI og manns-
höndin komi ekki við sögu nema þeg-
ar samþykkja þarf reikninga og þeg-
ar gjaldkerinn tekur ákvörðun um
greiðslu reikninga, þ.e. hvaða reikn-
inga á að borga og hvenær. Reyndar
sé þar líka sjálfvirk greiðslutillaga.
90% af 11–12 milljörðum
„Við erum að kaupa vörur fyrir
11–12 milljarða á ári með virðisauka-
skatti og 90% af þeim kemur beint
inn í kerfið án þess að mannshöndin
komi þar nærri,“ segir Bjarki.
Hann segir að þegar tölvukerfið sé
búið að meðhöndla allar upplýsingar
séu reikningar samþykktir af versl-
unarstjóra og fari inn í kerfi gjald-
kera og þar sér rafrænt kerfi frá
Landsbankanum, svonefnt PAY-
MUL-kerfi, um að flokka þá reikn-
inga sem búið er að samþykkja og
greiðir beint inná bankareikninga
birgjanna. Þá sendir kerfið tölvupóst
sjálfvirkt til birgjanna með lista um
hvaða reikninga nákvæmlega
Kaupás hafi greitt, upphæð þeirra,
dagsetningar og reikningsnúmer.
Einnig nýtir félagið sér EDI-
tæknina til rafrænna afstemminga á
bankareikningum og á stöðu birgja
svo eitthvað sé nefnt.
„Tæknin hefur sparað hjá okkur
5–6 stöðugildi, yfirvinnu og ýmsan
höndlunarkostnað og nemur þetta
um 20–30 milljónum króna á ári, og
þarna er ég einungis að tala um fjár-
málasviðið. Þá er ótalið allt hagræðið
sem felst í þessu og þann heildræna
sparnað sem skilar sér út í allt fyr-
irtækið. Auk þess er öryggið meira
og allt gengur hratt fyrir sig. Þetta
er sem sagt það sem við köllum raf-
rænan sparnað; þegar rafrænir
verkferlar yfirtaka rútínustörf sem
skila litlum verðmætum en taka oft
langan tíma.“
Bjarki segir að þetta umhverfi
sem fyrirtækið vinni í núna sé eitt-
hvað sem búið er að stefna að jafnt
og þétt síðan árið 1999. Félagið nýti
sér Olap-teninga til upplýsinga-
vinnslu og fá stjórnendur daglega á
tölvupósti ýmsar mikilvægar upplýs-
ingar um reksturinn í gegnum það
kerfi.
Kaupás sé því orðið mjög öflugt
fyrirtæki í upplýsingagjöf og nýt-
ingu rafrænna ferla, að hans sögn.
Bjarki segir að fjárfestingin hafi ver-
ið þónokkur en þó ekki sérstaklega
fyrir rafræna sparnaðinn því einung-
is sé verið að nýta út í ystu æsar þá
nauðsynlegu tækni, sem verslunin
verður að hafa. „Tækin og tólin, eins
og t.d. tölvur, búðarkassar, símtæki
og slíkt, eru til staðar. Við erum ein-
ungis búnir að taka verkferlana og
gera þá rafræna.“
Um það hvort að birgjarnir þurfi
ekki að vera jafn tæknivæddir og
Kaupás til að allt gangi nú smurt fyr-
ir sig, segir Bjarki að Kaupás geri þá
kröfu til birgja sinna að þeir séu
tæknivæddir, og beini sínum kerfum
í þá átt að geta sent EDI-skjöl sam-
kvæmt ákveðnum staðli. Það sé hins
vegar ekki dýr aðgerð.
150 símalínur farnar
En fyrirtækið hagnýtir sér upplýs-
ingatæknina á fleiri sviðum eins og
minnst var á í byrjun. Fyrirtækið
hefur losað sig við 150 símalínur og
notar sömu línu til að senda gögn og
til að tala á, yfir Netið. Að sögn
Bjarka sparar fyrirtækið um 8–10
milljónir á ári með því að nota þessa
lausn.
„Þessi lausn hjá Kaupási byggist á
því að samnýta gagnalínur. Við erum
að flytja tal og gögn yfir sömu línur
og tryggjum að gæði á talinu verði
ávallt mikil með því að gefa talinu
forgang á línunni umfram gagnaum-
ferðina. Það gerir það þó ekki að
verkum að gagnaumferðin líði fyrir,
því bandbreiddin er það mikil,“ segir
Einar Birkir Einarsson fram-
kvæmdastjóri sölu- og markaðssviðs
fyrirtækjalausna Og Vodafone.
Hann segir að þar sem starfsemi
Kaupáss sé dreifð um landið hafi
verið mikilvægt fyrir félagið að geta
sameinað allan rekstur sinn á þessu
sviði undir einn hatt. Bjarki segir að
félagið borgi ekkert fyrir símtöl inn-
an fyrirtækisins, einugis lágt fasta-
gjald. Þó að öll samskipti fari fram
yfir internetið þurfti fyrirtækið ekki
að skipta út símtækjum eða öðrum
búnaði að sögn Einars. Gömlu sím-
arnir eru enn í notkun og því var
stofnkostnaður í lágmarki. „Hjá Og
Vodafone erum við með svokallaða
IP-gátt (Internet Protocol) sem
heldur utan um samskiptin og breyt-
ir almennri símaumferð í internet-
umferð. Við sjáum mikla möguleika í
að geta boðið stofnunum og fyrir-
tækjum með dreifða starfsemi þessa
þjónustu. Í dag erum við t.d. með í
útboði hjá opinberum aðila og gerum
þar ráð fyrir að viðkomandi aðili geti
sparað allt að 30% með þessari
lausn.“
Bjarki segir að sá kostur sé einnig
á þessari þjónustu að fyrirtækið sjái
núna rafræna sundurliðun á sím-
reikningum sem gefi þannig skýra
mynd af því hvernig símkostnaður
verður til á hverjum stað.
Leita áfram í hverju horni
Spurður að því hver kostnaður Og
Vodafone við þjónustuna væri í sam-
anburði við hefðbundnar fyrirtækja-
lausnir segir Einar að aðrar sam-
bærilegar lausnir sem fyrirtækjum
bjóðast séu mjög frekar á línur með
tilheyrandi kostnaði. Með samnýt-
ingu lína undir tal og gögn er hægt
að lækka þennan kostnað verulega,
að hans sögn. Það sé þó háð stærð og
starfsemi hverju sinni hvort er hag-
stæðara, IP-lausn eða aðrar lausnir.
„Auk þess þýðir þetta að það eru
færri línur í rekstri hjá okkur sem
þýðir einfaldara utanumhald.“
Bjarki segir að Kaupás ætli að
halda áfram að leita að rafrænum
sparnaði í hverju horni, eins og hann
orðar það. „Það er mjög heillandi að
láta tæknina spara fyrir sig, sérstak-
lega þegar um er að ræða erfiða og
seinfarna verkferla.“
Kaupás sparar 30–
40 milljónir á ári
Kaupás hefur sparað
umtalsvert í rekstri
sínum með svoköll-
uðum rafrænum
sparnaði. Bjarki Júl-
íusson frá Kaupási og
Einar Birkir Ein-
arsson frá Og Voda-
fone fræddu Þórodd
Bjarnason um mögu-
leika upplýsinga-
tækninnar.
Morgunblaðið/Einar Falur
Einar Birkir Einarsson frá Og Vodafone og Bjarki Júlíusson frá Kaupási.
VÆNTINGAVÍSITALA Gallup
hækkar um 1,5 stig í september og
mælist 116,8 stig. Auknar væntingar
til efnahagslífsins eftir sex mánuði
eiga stærsta þáttinn í hækkuninni.
Í markaðsyfirliti Landsbankans
segir að einnig komi fram aukin
bjartsýni varðandi mat á atvinnu-
ástandinu en þó eru þeir sem nei-
kvæðir eru á atvinnuástandið fleiri
en þeir sem jákvæðir eru. Það
dregur hinsvegar úr bjartsýni varð-
andi mat á núverandi ástandi frá því
í ágúst og sömuleiðis eru heldur
færri sem líta jákvætt á stöðu efna-
hagsmála en í ágústkönnuninni.
Væntingavísitalan hefur nú
hækkað tvo mánuði í röð eftir
nokkra lækkun frá því fyrr í sumar.
Meðaltal vísitölunnar það sem af er
ári er 116,7 stig sem er rúmum 13
stigum hærra en meðaltal ársins
2002.
Væntingavísitala Gallup mælir
tiltrú og væntingar fólks til efna-
hagslífsins, atvinnuástandsins og
heildartekna heimila.
Ef vísitalan er 100 þá eru jafn-
margir jákvæðir og neikvæðir. Ef
hún er hærri þá eru fleiri jákvæðir.
Lítilsháttar hækkun
væntingavísitölu