Vísir - 20.12.1980, Síða 10

10
VÍSIR
BESTU BÆKUR
ad áliti menningar
Árinu 1980 fer senn að
Ijúka. Breska blaðið The
Observer hefur það fyrir
sið er áramót nálgast að fá
bókmenntagagnrýnendur
sina< svo og ýmsa aðra sér-
fræðinga í faginu, til að
leggja mat á hverjar séu
<>bækur ársins" sem er að
líða. Meðal þeirra sem nú
láta álit sitt i ljós< eru Tom
Stoppard/ Stephen
Spender, Anthony Burgess,
Harold Pinter, Graham
Greene, Arthur Koestler,
Roy Jenkins, A.J.P.
Taylor, Margaret Drabble,
A. Alvarez, Edward
Crankshawog Philip Toyn-
bee. Fjöldi bóka er nefnd-
ur til sögunnar en flestir
nefna „The Letters of
Evelyn Waugh"; hlýtur
hún því að teljast bók árs-
ins,meðal þessa fólks
a.m.k. Hér fer á eftir álit
hvers um sig.
einn þessara ótrúlegu viktoriu-
fýra sem gátu gert allt frá þvi aö
reisa brýr til þess aö leggja drög
aö mestu tónlistarsögu veraldar,
(Þá bók ætla ég aö velja mér næst
ef hún kemur út á árinu 1981)
þrátt fyrir, eða kannski einmitt
vegna þess að þeir voru kyn-
ferðislega bældir með afbrigöum.
Hin bókin er „Charmed Lives”
eftir Michael Korda (.Allen Lane),
sem rekur sögu föður sins, Vin-
:\
Tom Stoppard
„The Letters of Evelyn
Waugh” (Weidenfeld) sem ég
myndi kjósa mér til skemmtunar
365daga ársins. „The Oak and the
1 Calf” eftir Alexander Solzhenit-
syn (Colling/Harvill) lendir i
öðru sæti eftir eina mikla 48

S
stunda lestrarsetu. Misskilinn
áhugi minn á misskildum stærð-
fræöibókum kættist mjög við
„The Loss of Certainty” eftir
Morris Kline (Oxford).
Martin Amis
„The Letters of Evelyn
Waugh” (Weidenfeld) sá mér
fyrir endingarbestu lesningu árs-
ins: bréfin eru dásamlega léttúð-
ug og „frikuð”, þau sýna þá
skemmtilegu hlið Waughs sem
hann lagði sig i framkróka við aö
leyna fyrir almenningi. „The Re-
turn of Eva Peron” eftir V.S.
Naipaul (Deutsch) er mjög gott
dæmi um blaðamennsku á hæsta
stigi. Hleypidómar Naipauls eru
nú orönir að hluta stils hans og
eyöileggja ekki myndina sem
hann dregur upp. „Earthly Pow-
ers” eftir Anthony Burgess
(Hutchkinson) er máski einum
of stór i sniðum en er engu að
slöur minnisstæðasta skáldsaga
ársins. Maöur er lengi að lesa
hana og maður er lengi að gleyma
henni.
Hilary Spurling
Besta ævisagan sem ég hef lesiö
i ár er saga Geoffrey Wolffs af
föður sinum, „The Duke of
Deception” (Hodder and Stough-
ton) sem var hæfileikarikur
svikahrappur, liföi hátt en dó
ömurlegum dauödaga og er nú
ógleymanleg hetja þessarar
markverðu bókar. „The Heyday
of Natural History 1820-1870”eftir
Lynn Barber (Cape) er undarleg-
asta og umhugsunarveröasta
sagnfræðibókin i ár og uppá-
haldsljóðabókin min er
„Victorian Voices”eftir Anthony
Thwaite (OUP), hún er merkilegt
framlag i umræöuna um and-
stæður okkar aldar við þá siðustu.
Stephen Spender
„Personal Impressions” eftir
Isaiah Berlin (Chatto and
Windus) hefur að geyma per-
sónulegustu og ástriðufyllstu
skrif hans til þessa — um Akhma-
tova og Pasternak. William Gold-
ing er aftur kominn á fulla ferð
meö dæmisögu sina „Rites og
Passage” (Faber) en i henni má
lesa, ef manni sýnist svo, um
stéttaþjóöfélag Englands i gegn-
um tiðina. „Selected Poems”
eftir Seamus Henry (Faber) er
athyglisverð ljóðabók eftir þetta
ágæta ljóöskáld þeirra Ira.
Mary McCarthy
Ég hef fáar bækur lesið i ár og
þær sem hafa haft mest áhrif á
mig voru allar franskar. Umfram
allt vil ég nefna „Entretiens avec
Anna Akhmetova” eftir Lydiu
Tchoukovskaia (Albin Michel,
Paris). betta er dagbók yfir
heimsóknir ungu konunnar til
hinnar miklu skáldkonu i rúm-
lega 30 ár. Samband þeirra var
oft erfitt en Tchokovskaia viröist
mjög samviskusöm og heiðarleg i
bók sinni. Auk þess vil ég nefna
„Sophie Tolstoi, Journal Intime”
sem einnig er þýdd úr rússnesku.
Þessi bók sýnir samband Sophie
við skáldjötuninn sjálfan, Leo
Tolstoj.
Noel Annan
Min kynslóð varð fyrir miklum
áhrifum frá manntegund sem nú
er útdauð: piparsveinspró-
fessornum. David Newsome
hefur minnst hennar mjög vel i
bók sinni um dagbækur A.C. Ben-
sons, „On the Edge of Paradise”
(Murray.) Besta bókmennta-
fræðiritiö sem ég hef lesið á árinu
er „Adultery in the Novel” eftir
Tony Tanner (John Hopkins
Press). Þá langar mig aö nefna
„Promenades” eftir Richard
Cobb (Oxford) og svo „The Battie
for Gaul” eftir Július Sesar sem
nú er loks fáanleg i almennilegri
þýðingu önnu og Peter Wiseman
(Chatto and Windus).
Anthony Burgess
Ée naut út i vstu æsar „The
Letters of Evelyn Waugh” sem
Mark Amory ritstýrði (Weiden-
feld). Bókin sýnir ljúfan náunga
aö baki snobbsins og illkvittninn-
ar — mjög áhrifamikil og nátt-
úrulega skemmtileg. Þd vil ég
nefna tvær ævisögur, „George
Grove” eftir Percy M. Young
(Macmillan) sem varpar ljósi á
cent, frænda sins Zoltans og ekki
sist Sir Alexander sem var mikill
listamaður i fyrsta lagi, snilldar-
leikstjóri i öðru lagi og faðir
enskrarkvikmyndalistar i þriöja
lagi. Ahrifamikil, fyndin og fróö-
leg bók.
Peter Conrad
Fyrst nefni ég bók sem fjallar
um siðfræði einkalifsins, „Nuns
and Soldiers” eftir Iris Murdoch
(Chatto) tekst að vera bæði
dæmisaga um ósigurinn sem
englarnir biða þegar þeim er
sleppt lausum á heiminn, og
sömuleiðis erótisk skemmtisaga.
Þetta er vitur bók af þvi hún er
fyndin, hún skilur fáránleika
okkar en fyrirgefur okkur. Kenn-
eth Tynan hefur ritað bókina
„Show People”(Weidenfeld) sem
fjallar á skemmtilegan hátt um
menn eins og Mel Brooks, Stopp-
ard og Ralph Richardson.
Harold Pinter
„From Middle England” eftir
Philip Oakes (Deutsch) er mjög
athyglisverð bernskusaga höf-
undar og gerist á fjórða áratugn-
um. Undursamlegbók. „APartof
Speech” eftir Joseph Brodsky
(Oxford) er áhrifamikiö og mikil-
vægt ljóðasafn sem skrifað var
bæöi fyrir og eftir brottför hans
frá Rússlandi. Hann er göfugt
skáld.
Graham Greene
1. „The Habit of Being” eftir
Flannery O’Connor (Faber).
Merkilegt safn bréfa þessarar
vanræktu amerisku skáldkonu og
rithöfundar.
2. „Moscow Diary”óftir Veljko
Micunovic (Chatto and Windus).
Aldrei fyrr hefur sendiherra i
Moskvu látið svo mikið uppi.
3. „The Church Maintained in
Truth” eftir Hans Kung (SCM
Press). Stutt en ákaflega mark-
verð bók. Kaþólikkar mættu vera
stoltir af þessum andófsmanni.
Edna O'Brien
Max Fritsch heldur þvi fram að
skáldsögur séu til litils gagns nú-
tildags af þvi þær ganga út frá þvi
að staða okkar á jörðinni sé
tryggð. í bókinni „Man in the
Holocene” (Eyre Methuen) kort-
leggur hann hnignun manns af
óþægilegri nákvæmni. Russell
Hoban bregst glaður við mögu-
legri eyðileggingu i bókinni
„Riddley Walker” (Cape) með
þvi að smiða frumlega sögu á
undarlegu tungumáli.
Höfúndarnir E.P. Thompson og
Dan Smith leggja á hinn bóginn
fast aö okkur að snúast frá vig-
búnaði i bókinni „Protest and
Survive” (Penguin). Omissandi
skáldsaga er „The Past” eftir
Neil Jordan (Cape).
Arthur Koestler
Ef gefin væru verðlaun fyrir
stystu bók ársins er ég ekki i vafa
um að „Karma Cola” eftir Gita
Mehta (Cape) myndi hljóta þau.
Hver og ein saga er dálitill gim-
steinn. „Other Worlds”eftir sál-
fræðinginn Paul Davies (Dent)
mun verða vel tekiö af lesendum
sem hafa gaman af þessari teg-
und dulspeki. Sumir kaflar
hennar eru fulltæknilegir og
vanalegur lesandi getur hlaupið
yfir þá og engu að siður meðtekið
hina furðulegu en visindalega
sönnuöu kenningu um „aðra
heima”.
Roy Jenkins
„Raymond Asquith: Life and
Letters”, sem John Joliffe rit-
stýrir (Collins). Bréfaskriftir
bréfaskriftanna vegna, sjálfsör-
yggi en þó bölsýni og oftastnær
hrein skemmtun. „Edwin
Lutyens” eftir Mary Lutyens
(John Murray) er aödáunarverö
ævisaga arkitektsins sem var
meira en arkitekt. „The Letters
of Evelyn Waugh”,Weidenfeld,
get ég ekki látið hjá liða aö minn-
ast á vegna þess að bókin er mjög
skemmtileg, mun skemmtilegri
en dagbækur hans, og loks rit-
stýrði Mark Amory henni mjög
vel.
A.J.P. Taylor
Snjallasta sagnfræðibókin sem
ég hef lesið i ár er „The Philo-
sophic Radicals” eftir William
i
VÍSIR
11
ÁRSINS1980
vitanna í Bretlandi
Thomas (Oxford). Jeremy
Bentham sem ég hitti um daginn i
Lundúnaháskóla var mjög hrifinn
af henni. Besta ævisaga ársins er
án efa „William Wordsworth”
eftir Hunter Davies (Weidenfeld)
en hún jók aðdáun mina á mann-
inum til muna. Versta bók ársins
var á hinn bóginn alveg örugg-
lega. „The Real War” eftir Ric-
hard M. Nixon (Sidgewick &
Jackson).
Margaret Drabble
t.ár vel ég þrjár skáldsögur:
„Setting the World on Fire” eftir
Angus Wilson (Secker and War-
burg) sem lengi hefur verið beðið
eftir af fólki einsog mér og reynd-
ist vel biðarinnar virði, „Earthly
Powers” eftir Anthony Burgess
(Hutchinson) sem er frábær
endurkoma þessa fræga snillings
og loks „How Far Can You Go?”
eftir David Lodge (Secker) sem
er fyndin, dapurleg og áhrifa-
mikil, auk þess markvert fram-
lag til þjóðfélagsskráningarinnar
A. Alvarez
Þetta var gott ár fyrir þá sem
fylgjast með George Smiley.
Meistaraspæjarinn háði lokaorr-
ustu sina viö Karla I „Smiley’s
People” eftir Le Carré (Hodder
and Stoughton) sem sannar einu
sinni enn að i höndum frábærs rit-
höfundar hefst njósnasagan upp i
æðra veldi.
„Conspiracy” eftir Anthony
Summers (Gollancz) viröist mér
vera trúveröugasta bókin sem
enn hefur verið gefin út um
moröið á John F. Kennedy. Hann
er mjög nákvæmur og bók hans
hlýtur aö kalla á einhver við-
brögð.
Ég er nýbúinn að lesa „The
Right Stuff” eftir Tom Wolfe
(Cape), hún er um amerfsku
geimfarana og tilraunaflugmenn-
ina, fyndin spennandi bók um þá
menn sem hætta lifinu sér til
skemmtunar.
Edward Crankshaw
Þrjár frábærar bækur um frá-
bærar manneskjur: „Nellie
Letters from Africa” eftir Els-
beth Huxley (Weidenfeld),
„Kolyma Tales” eftir Varlam
Shalamov (Norton) og „Personal
Impressions’’ eftir Isaiah Berlin.
Philip Toynbee
I fyrsta lagi og úr nokkurri fjar-
lægð vil ég nefna „My Guru and
his Discipie” eftir Isherwood
(Eyre Methenen) magnaðasta
saga um leitina að andanum sem
ég hef lesið i langan tima, kannski
mokkurn tima. „Chaucer’s
i Knight” eftir Terry Jones
(Weidenfeld) og mjög merkileg
bókmennta- og þjóðfélagsstúdia
og loks er „Sidney Smith” éftir
Alan Bell (Oxford) ágæt ævisaga
:ágæts manns.
GLÆSILEGAR
FULNINGAHURÐIR
Vandadar fulningahurdir gefa húsitiu glœsilegim svip
og eru alltaf sígi/dar.
Huröirnar er hœgt ad fá í mörgwn viöarlitwn, meö
eöa án aukaspjalda milli fulninga, allt eftir eigin
smekk.
Komiö og skoöiö úrval huröa hjá okkur - og
sannfœrist um gœöin. Skei