Morgunblaðið - 11.12.2003, Blaðsíða 8

8 C FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ










































































































NVIÐSKIPTI C
hrister Villard, banka-
stjóri Kaupthing Bank
Sverige, lauk lagaprófi
árið 1975 og hefur
starfað í fjármálageir-
anum í Svíþjóð frá árinu 1985. Árið
1997 var hann ráðinn forstjóri verð-
bréfafyrirtækisins Aragon, sem
Kaupþing keypti árið 2001, og hann
hélt áfram sem forstjóri eftir kaup-
in. Ári síðar sameinaði Kaupþing
Aragon og bankann J.P. Nordiska.
„Í upphafi var ætlunin að sá sem
stýrði J.P. Nordiska yrði forstjóri
sameinaðs fyrirtækis og ég settist í
stjórn þess,“ segir Villard, „en fljót-
lega kom upp ágreiningur um
hvernig reka ætti bankann í framtíð-
inni. Sigurður Einarsson reyndi að
fá stjórn og yfirmenn J.P. Nordiska
til að gera breytingar og ég studdi
þær hugmyndir. Ég taldi þessar
hugmyndir réttar og gat ekki tekið
þátt í því sem fyrri stjórnendur vildu
gera. Þegar svo var komið vildi Sig-
urður skipta út forstjóranum og
ráða mig í hans stað, en stjórnin
hafnaði því.
Sigurður var ósáttur við þetta því
hann taldi að hann ætti að hafa
nokkuð um þetta að segja þar sem
Kaupþing ætti 30% í bankanum.
Hann kallaði saman hluthafafund til
að skipta um stjórn og yfirmenn. Á
sama tíma gerði Kaupþing yfirtöku-
tilboð í hlutabréf J.P. Nordiska og
varð meirihlutaeigandi í bankanum.
Fimmtánda október á síðasta ári var
skipt um stjórn og yfirmenn og ég
var ráðinn forstjóri bankans.“
Fjögur erfið ár
Villard segir að síðustu fjögur ár
hafi verið afar erfið á sænskum fjár-
málamarkaði og nauðsynlegt hafi
verið að taka fast í taumana til að
snúa taprekstri sameinaðs banka í
hagnað. „Kaupthing Bank Sverige
samanstendur í raun af fimm fyr-
irtækjum,“ segir Villard, „fjórum
verðbréfafyrirtækjum og einum
banka. Fyrir fjórum árum störfuðu
samanlagt 550 manns hjá þessum
fimm fyrirtækjum, en nú eru hjá
bankanum 180 starfsmenn, sem seg-
ir talsverða sögu um þróun verð-
bréfamarkaðarins í Svíþjóð á síðustu
þremur til fjórum árum. Nú verðum
við vör við lítilsháttar uppsveiflu og
ég hef trú á því að næsta ár verði all-
gott og að við munum sjá svartar
tölur það ár.“
Villard segir að í byrjun þessa árs
hafi ástandið verið slæmt og að
bankinn í Svíþjóð hafi verið rekinn
með tapi. Nauðsynlegt hafi verið að
spara á öllum sviðum, svo sem með
fækkun starfsfólks, lækkun launa og
með því að draga úr kostnaði vegna
upplýsingatækni. Hann segir verð-
bréfamiðlara til dæmis helst vilja
hafa fjóra tölvuskjái með upplýsing-
um frá ýmsum veitum, en ákveðið
hafi verið að spara með því að hver
hefði aðeins tvo skjái. Um launamál-
in segist hann hafa ákveðið að setja
þak sem enginn færi yfir, hvort sem
um yfirmenn væri að ræða eða ekki.
Hann hefði kallað þá til sín og skýrt
frá þessu og á þetta hefðu allir fall-
ist. Með þessu hefði sparast um ein
milljón sænskra króna á mánuði, eða
sem svarar um tíu milljónum ís-
lenskra króna.
Aðspurður segir hann bankann nú
rekinn eins hagkvæmt og hægt sé
og þrátt fyrir væntanlega uppsveiflu
séu ekki fyrirhugaðar miklar
mannaráðningar. Þó segir hann að
líklega verði á næstu mánuðum
ráðnir nokkrir sérfræðingar á
ákveðnum sviðum, en þeir verði þó
ekki fleiri en fimm.
„Frá því í ágúst hefur bankinn
verið rekinn með hagnaði og við
munum skila hagnaði á þessu ári,“
segir Villard.
Tímasetningin hárrétt
Þú segir að aðstæður á sænskum
fjármálamarkaði hafi verið slæmar á
síðustu árum, þ.e. á þeim tíma sem
Kaupþing fór inn á sænska mark-
aðinn. Hvernig meturðu áhættuna
fyrir Kaupþing af því að fara inn á
sænska markaðinn á sínum tíma,
var þetta mikið hættuspil eða mátti
sjá fyrir þann árangur sem náðst
hefur?
„Bankinn og Sigurður Einarsson
hafa þá sýn að bankinn verði leið-
andi fjárfestingarbanki á Norður-
löndum. Til að ná þessu er nauðsyn-
legt að hafa starfsemi í Stokkhólmi,
því borgin er fjármálamiðstöð Norð-
urlanda.
Hefði Kaupþing reynt að koma
inn á markaðinn árið 1999 þegar all-
ir á markaðnum högnuðust mikið, þá
hefði Kaupþing ekki átt möguleika á
að kaupa sænskan banka. Á þeim
tíma vissi enginn neitt um Kaup-
þing, þannig að ég mundi segja að
tímasetning yfirtökunnar hefði verið
hárrétt fyrir Kaupþing. Ég held að
Kaupþing hafi vitað að í þessu fælist
nokkur áhætta. Ekki að hætta væri
á að fyrirtækin sem voru keypt
væru verri en önnur, heldur að
markaðurinn gæti haldið áfram á
niðurleið.
Hægt er að líta svo á að Kaupþing
hafi tekið áhættu en þó ekki svo
mikla. Kaupþing hefði getað lent í
því að þurfa að setja fjármagn inn í
bankann í Svíþjóð til að hann kæm-
ist af, en það hefur í raun ekki gerst
og við höfum náð mjög góðum
árangri og erum í góðri stöðu til að
takast á við aukin viðskipti þegar
markaðurinn tekur við sér.“
Spurður um stærð og starfsemi
bankans segir Villard að bankinn sé
lítill en hann sérhæfi sig og starfi á
ákveðnum sviðum og sé þess vegna í
raun ekki fyrir alla. Höfuðstöðvarn-
ar séu í Stokkhólmi en útibú séu í
Gautaborg og Malmö. Þetta sé fjár-
festingarbanki sem einbeiti sér ann-
ars vegar að viðskiptum við efna-
meiri einstaklinga sem stundi mikil
verðbréfaviðskipti og hins vegar við
fyrirtæki. Stílað sé inn á útlán til
fyrirtækja þar sem bankinn taki
einnig að sér ráðgjöf, svo sem vegna
yfirtöku stjórnenda, frumútboð og
þess háttar.
Umfjöllunin hefur breyst
„Markmið okkar er að verða einn af
þekktustu fjárfestingarbönkum
Norðurlanda á næstu tveimur til
þremur árum,“ segir Villard, og
hann segist telja að það sé raunhæft
markmið enda sé bankinn sá eini
sem sé í stöðu til að ná því markmiði.
Villard segir að nýlega hafi ráð-
gjafarfyrirtæki í Svíþjóð birt könn-
un sem gerð sér árlega á fyrirtækj-
um sem stundi fjárfestingar-
bankastarfsemi og verðbréfamiðlun.
Viðskiptavinunum sé skipt niður eft-
ir stærð og staða fjármálafyrirtækj-
anna könnuð hjá hverjum hópi fyrir
sig. Hjá stærstu viðskiptavinunum
sé Kaupthing Bank Sverige nefnd-
ur, en sé í sjötta sæti. Hjá næst-
stærsta hópnum deili Kaupthing
Bank þriðja sætinu með þekktum
fjármálafyrirtækjum. Í fyrra hafi
bankinn ekki verið nefndur í þessari
könnun, en markmiðið fyrir næsta
ár sé að hækka á listanum í hópi
stærstu viðskiptavinanna og hækka
í fyrsta eða annað sæti í næst-
stærsta hópnum.
Í frétt í Svíþjóð var sagt frá gagn-
rýni eins greinanda á markaðnum
vegna þess að afskriftir útlána
Kaupþings Búnaðarbanka hefðu
aukist mikið á þriðja fjórðungi þessa
árs, og þá sérstaklega vegna kjöt-
markaðarins hér á landi. Kannastu
við kvartanir vegna þessa í Svíþjóð?
„Nei. Ég veit að einn greinandi
hefur bent á að í tilteknum geira sé
nokkuð um slæm útlán, en þetta er
ekki af þeirri stærðargráðu að þetta
hafi verið til umræðu í fjölmiðlum.“
Villard segir að í upphafi, þegar
Kaupþing hafi verið að kaupa J.P.
Nordiska, hafi fjölmiðlaumfjöllunin
ekki verið jákvæð og hann segist
telja að þeirri umfjöllun hafi verið
stýrt af þeim sem ekki vildu að
Kaupþing keypti sænska bankann.
Að undanförnu hafi umfjöllunin
breyst og margt jákvætt hafi verið
skrifað um bankann.
Eðlilegur kaupauki
Hvað um umræðuna hér á landi um
kaupréttarsamninga Sigurðar Ein-
arssonar og Hreiðars Más Sigurðs-
sonar, hefur hún haft áhrif í Svíþjóð?
„Þetta var rætt í sænskum fjöl-
miðlum og neikvæð fjölmiðlaum-
ræða er auðvitað ekki góð fyrir okk-
ur, því við erum að reyna að skapa
okkur góða ímynd. Á hinn bóginn er
það svo, að ef þetta kaupaukakerfi
Sigurðar Einarssonar og Hreiðars
Más Sigurðssonar hefði verið kynnt
eins og það er í raun, þá hefði ekkert
verið skrifað um það í Svíþjóð. Þetta
var illa kynnt, en ef þetta hefði verið
kynnt þannig að þeir ættu kauprétt
að hlutabréfum í Kaupþingi Búnað-
arbanka á tilteknu gengi, sem væri
yfir markaðsgengi, þá væri ekkert
skrýtið við það. Í Svíþjóð eru slíkir
samningar algengir.“
Og þá er miðað við að gengið í
samningnum sé yfir markaðsgeng-
inu?
„Já, samningsgengið er yfir mark-
aðsgenginu þegar samningurinn er
gerður. Ef markaðsgengið fer síðar
yfir samningsgengið eiga menn
möguleika á að kaupa bréfin á um-
sömdu gengi. Ef þetta hefði verið
kynnt með þessum hætti hefði þetta
ekki orðið svona mikið mál. Samn-
ingur Sigurðar og Hreiðars snýst
nefnilega ekki um kauprétt heldur
sölurétt. Þeir keyptu hlut í bank-
anum með rétt til þess að selja hann
eftir fimm ár. Kaupverð á genginu
156 að viðbættum vöxtum í fimm ár
jafngildir sölurétti að þeim tíma
liðnum á genginu 225 á meðan mark-
aðsgengi bankans í lok nóvember
var um 210. Mér sýnist umræðan á
Íslandi hafa misst af þessu aðalat-
riði. Mér skilst að þetta hafi orðið að
stóru máli í íslenskum fjölmiðlum og
ég hef heyrt af því að forsætisráð-
herra Íslands hafi tekið peningana
sína út úr bankanum. En ég held að
við verðum að fallast á það að Sig-
urður Einarsson og Hreiðar Már, en
þó sérstaklega Sigurður Einarsson,
eru fyrsta kynslóð raunverulegra
fjármálamanna á Íslandi. Og ef upp-
hæðirnar sem þeir hefðu getað feng-
ið greiddar samkvæmt samningn-
um, ef allt hefði gengið að óskum á
næstu árum, eru bornar saman við
árangurinn sem þeir hafa náð og
myndu ná á næstu árum, þá eru þær
ekki mjög háar heldur eðlilegar.“
Villard segir að síðan sé hægt að
deila um það nákvæmlega hversu
háar fjárhæðirnar eigi að vera, en
þegar þær séu eins og verið hafi í
Kaupþingi Búnaðarbanka séu þær
innan þeirra marka sem teljist við-
unandi. Málið sem hafi nýlega komið
upp í Svíþjóð vegna greiðslna til
stjórnenda Skandia sé hins vegar
allt annars eðlis. Þar sé um að ræða
bónusgreiðslur til stjórnenda sem
nemi nokkur hundruð milljónum
sænskra króna, nokkrum milljörð-
um íslenskra króna, á hverju ári.
Slíkar greiðslur séu algerlega fárán-
legar.
„Skilum hagnaði á þessu ári“
Bankastjóri Kaup-
thing Bank Sverige
segir að harðar sparn-
aðaraðgerðir innan
bankans hafi snúið
taprekstri á fyrrihluta
ársins í hagnað fyrir
árið í heild. Haraldur
Johannessen ræddi við
Christer Villard um
innkomu Kaupþings á
sænskan fjármála-
markað, rekstur og
horfur hjá Kaupthing
Bank Sverige og um-
deilda kaupréttar-
samninga.
haraldurj@mbl.is
Morgunblaðið/Sverrir
Christer Villard tók við starfi forstjóra Kaupthing Bank Svergie í október á síðasta ári þegar skipt var um stjórn og yfirmenn í bankanum.
’ „Markmið okkarer að verða einn af
þekktustu fjárfest-
ingarbönkum Norð-
urlanda á næstu
tveimur til þremur
árum.“ ‘
’ „… við verðumað fallast á það að
Sigurður Einars-
son og Hreiðar
Már, en þó sér-
staklega Sigurður
Einarsson, eru
fyrsta kynslóð
raunverulegra fjár-
málamanna á Ís-
landi.“ ‘