Vísir - 03.02.1981, Qupperneq 16

16
vísm
Alvarlegt er aö missa fólk úr hinni fámennu sjómannastétt i hendur keppinauta okkar.
Aö kunna aö fara með
Dessar fáu krðnur
G. Guðmundsson skrif-
ar:
Þaö gerist æ oitar, að forráða-
menn sjónvarps barma sér undan
peningaleysi, og nú siöast hefur
verið svo djúpt i árinni tekið að
rætt helur verið um að hætta al-
gjörlega innlendri dagskrárgerð
nema fréttaþátta.
Það er hryllileg staðreynd, ef af
þessu verður, og annað en íagurt
til eftirbreytni. Aö við skulum
ekki geta veitt Sjónvarpinu það
fjármagn sem þarf til að fram-
leiða þann litla hluta innlends
efnis sem helur verið á hinni ailt
of stuttudagskrá, dagskrá sem er
allt að helmingi styttri en gerist
hjá öðrum þjóðum.
En þaö er ekki nóg að barma
sér yfir peningaleysi og kunna
svo ekki að fara með þær krónur
sem til eru og nothæíar eru til
innlendrar þáttagerðar. Þvi mið-
ur hefur mér fundist sem bruðlað
væri með þetta fé i dagskrárliöi
sem litið erindi á til almennings.
Er nærtækast að neína þætti
Björns Th. Björnssonar „Leiftur
úr listasögu”, en þessir þættir
hafa verið á dagskrá sjónvarps-
ins i vetur.
Hafa forráðamenn þessarar
dagskrárgerðar gert á þvi könnun
hvað þetta efni á erindi til mikils
hluta sjónvarpsgreiðenda? Ég
get svarað þessari spurningu
fyrir þá sjálfur, þvi ef sú könnun
hefði verið gerð og farið eftir
niðurstöðum hennar þá hefðu
þættirnir aldrei verið sýndir, svo
einfalt er það mál.
Sennilega eru þessir þættir ekki
dýrir i íramleiðslu, en þeir eru þó
dæmi um það hvernig peningun-
um er sóað. Fólk væri ánægt með
sjónvarpið sitt þótt dagskráin
væri stytt, ef i staðinn væri kapp-
kostað að hafa á boðstólum efni
sem þorri fólks vill sjá, en ekki
t.d. þætti eins og þennan, sem
höfðar alls ekki til fólksins. Og
svona er þetta með fleiri þætti.
Garðar Björgvinsson
útgerðarmaður á Rauf-
arhöfn skrifar:
Það er nú ljóst orðið að núver-
andi efnahags- og stjórnkerfi
þjóðarinnar er að liða undir lok og
er það vonum seinna. Þreituhljóð
mikil kveða nú við i öllum
burðarásum þjóðfélagsins. Flótti
dugandi fólks úr landinu eykst
með degi hverjum og alvarlegt er
að missa fólk úr hinni fámennu
sjómannastétt og færa um leið
keppinautum okkar i fiskiðnaði
dýrmæta þekkingu og reynslu.
Vandræði þau er við blasa og
aukast sifellt eru öll heimatilbúin
og ekki þarf að leita lengi til að
sjá að kölski sjálfur er viða að
verki. Ég er alveg undrandi á þvi
hvað prestar landsins eru mak-
ráðir og sofandi á verðinum þvi
svo greinilega eru ill öfl á sveimi
meðal vor að ekki verður um
villst. „Nýtum vatnsaflið i land-
inu til að koma afkomu fólks á
réttan kjöl” segir Jón Sigurðsson
forstjóri Járnblendiverksmiðj-
unnari Visi mánudaginn 19.janú-
ar. Þetta eru traustvekjandi orð
og i framtiðinni getum við svo
sannarlega nýtt vatnsöfl til hags-
bóta fyrir upprennandi kynslóð.
Landsmenn allir takið eftir orð-
um minum og leggið þau á minn-
ið. Látið ekki skammsýna menn
og jafnvel útsendara illra afla
villa ykkur sýn með fagurgala
um aukið flóð verðlausra seðla og
styttri vinnutima.
Fyrir það fyrsta er mesta
hamingjan fólgin i þvi að hafa
gaman að vinnu sinni svo að hver
dagur virðistallt of stuttur. 1 öðru
lagi er samdráttur i öllum iðnaði i
heimi og þó að þeir huglausu sem
sifellt horfa gráðugum augum á
imyndaða auðhringa erlenda séu
að kvaka á fundum til að villa um
fyrir auðtrúa fólki ber að láta það
sem vind um eyru þjóta.
Ef stjórnmálamenn ætla að
halda áfram fávislegri iðju sinni
að bæta sifellt á skuldabagga
næstu kynslóðir lýsi ég þá hér
með rétta og slétta landráða-
menn. Þeir sem hugsa sér að
kasta fé i stóriðju með erlendum
fjárglæframönnum ættu ekki að-
vera fjárráða sjálfir hvað þá að
framkvæma fyrir aðra. Hefur
enginn leitt hugann að þvi hvar
við stæðum með verkefnalausa
stóriðju?
Reiknum með að stóriðja gæti
gengið og gæti skilaðarði, þá get-
um við samt afskrifað hana þvi
mér finnst þessir vesalingar sem
stjórna þessari þjóð vera búnir að
fremja nógu mörg heimskupör
gagnvart henni þótt þeir fari ekki
að dæma efingja landsins i færi-
bandaþrældóm.
Það er sanngjarnt að þeir aðil-
ar, sem taka eiga við skulda-
summu sem óforsjálir forverar
stofna til, fái að ráða einhverju
um hvernig þeir vinna hana af
sér. Ef við dæmum góða og
hrausta æsku þessa lands til að
vinna þegnskylduvinnu i stóriðju-
verum þessara imynduðu auð-
hringa, þá er kölski sjálfur þar að
verki. Það eru ekki nema 5-8 ár
þar til búið er að yfirstiga þau fáu
atriði sem upp á vanta til að hægt
verði að selja raforku til annarra
landa i gegn um gervihnetti.
Þannig getum við selt orku okkar
án þess að óhreinka og svivirða
landið og án þess að hneppa æsku
okkar i lifstiðar þrældóm. Það er
enginn vandi að gera Island að
Paradis á jörð, það vantar bara
eitt höfuð með heilbrigða dóm-
greind og huga sem sér langt
fram i timann.
Bækurnar morandi af villum
Guðm. Guðmundsson,
Flyðrugranda 4, skrif-
ar:
Út hafa nú komiö tvö bindi af
sjálfsævisögu Steingrims Stein-
þórssonar, forsætisráðherra.
Hefur sú bók verið auglýst sem
merkt ritverk og áreiðanlegt,
enda samið eftir dagbókum höf-
undar.
Við lauslega athugun hefur
komið i ljós, að bækur þessar eru
morandi af villum, svo að furðu
sætir.
Skulu hér nefnd nokkur dæmi:
1., bls. 211: Höfundur nefnir þá
Hermann Jónasson og Eystein
Jónsson, og segir m.a.: „Hófst
nokkur kynning með okkur á
sumarþinginu 1931”. — Gallinn
viö þessa frásögn er sá, að hvor-
ugur þeirra félaga átti sæti á
þingi þá. Eysteinn var fyrst kos-
inn á þing 1933, en Hermann 1934.
1., 261: Um Ásgeir Asgeirsson
segir höf.: „Skömmu eítir kosn-
ingarnar (1934) gekk hann i Al-
þýðuflokkinn”. Ekki er þarna ná-
kvæmt frá skýrt, enda kemur þaö
fram siðar i bókinni.
1., 266-267: Höf. segir réttilega,
að „Rauðka” hafi verið sett á
laggirnar 1934. En á bls. 267 segir
höf., að árið eftir hafi Emil Jóns-
son tekiö þar við formennsku, og
hafi hann þá verið „litið yfir fer-
tugt”. Hið rétta er, að þá var
Emil Jónsson rúmlega þritugur
(f. 1902).
11., 38-40: Þegar höf. nefnir ald-
ur búnaðarþingsfulltrúa, á auka-
þingi 1936, segir hann um Ólaf
Jónsson, tilraunastjóra: „Hann
var fertugur um þetta leyti”.
(Ó.J. var f. 1895, d. 1980). Þetta
segir nú höf. á bls. 39, en á næstu
siðu segir hins vegar um Svein á
Egilsstöðum: „Hann var yngstur
fulltrúanna, 43 ára” (?).
II., 43. Þar er rætt um þá Jón
tvarsson og Þorberg Þorleifsson,
og kemst höf. svo að orði: „Þeir
vorulitlirvinir Jón og Þorbergur,
en Þorbergur varð hlutskarpari”.
Þar gætu menn, ókunnugir
stjórnmálasögunni, spurt: Um
hvað var keppt? Það kemur
hvergi fram, en vafalaust hefur
það verið þingsætið i Aust-
ur-Skaftafellssýslu sem um var
deilt.
II., 88: Þar er rangt farið með
nafn oddvitans á Hvammstanga
(1939). Hann er nefndur Eðvarð,
en sá maður heitir raunar Eð-
vald. Asömu bls. er Hannes Jóns-
son, fyrrv. alþingism., sagður
fluttur brott frá Kirkjuhvammi.
Það stenst ekki, þvi að þar hafði
H.J. aldrei aðsetur, að þvi er ná-
kunnugur maður segir.
II., 130: Skýrt er frá þvi, er höf.
og Bjarni Asgeirsson hittu Asgeir
Asgeirsson á ferðalagi á Vest-
fjörðum árið 1939, að þeir hafi
allir verið „nákunnugir og flokks-
bræður enn”. Ekki stenst þetta,
enda segir höf. á bls. 158, að As-
geir Asgeirsson hafi boðið sig
fram og náð kosningu fyrir Al-
þýðuflokkinn árið 1937, eða
tveimur árum fyrr.
II., 157: Höf. segir: „Skúli Guð-
mundsson þingmaður V-Hún-
vetninga og kaupfélagsstjóri á
Hvammstanga var nýr þingmað-
ur i minum augum þótt hann hefði
setið á siðustu þingum”. Ekki er
þetta rétt: Skúli Guömundsáon
sat aldrei á þingi fyrr en eftir
kosningarnar 1937.
II., 158: Höf. telur þar Sigurö
Bjarnason frá Vigur meðal nýrra
þingmanna Sjálfstæðisflokksins
1937. Þarna er rangt frá skýrt:
Sigurður Bjarnason kom ekki á
þing fyrr en fimm árum siðar,
1942.
II., 165: Höf. segir, að 17. april
1939 hafi rikisstjórnin verið
endurskipulögð, og að Haraldur
Guðmundsson hafi farið úr
stjórninni. Hið rétta er, að Har-
aldur fór úr stjórninni ári fyrr,
eða 1938. og tók þá Skúli Guð-
mundsson sæti hans, og var ráð-
herra um eins árs skeið. — Enda
kvaðSkúli, 1939er ráðherrum var
fjölgað i fimm:
Ég sat eitt ár, en sumir
voruskemur,
þvi sætið það er regni og
vindi háð.
En ég er fús að þoka fyrir
þremur,
sem þrá að komast upp i
stjórnarráð.
Mannlýsingar eru margar og
oft hinar furðulegustu, i Stein-
grimssögu, og ekki er höf. alltaf
sjálfum sér samkvæmur. Dæmi:
A bls. 135 segir höf. um Snæbjörn
á Stað á Reykjanesi, að hann hafi
verið „heldur litill maður vexti”,
en á bls. 201 er sagt um sama
mann: „Snæbjörn var meöal-
maður á vöxt, heldur grannvax-
inn”. Margar fleiri villur og óná-
kvæmni i bókinni mætti tina til,
en hér verður látið staðar numið
að sinni.
Heldur gerir höf. litið úr þeim
flokksbræðrum sinum, er reyndu
að koma sér i mjúkinn hjá flokks-
mönnum annarra flokka. Ekki
virðisthöf. þó laus við þann kvilla
sjálfur: A bls. 54 i II. bindi segir
hann frá ferð norður i land, með
viðkomu á Akureyri. Þar skoðar
hann Gróðrarstöðina hjá hinum
merka manni ólafi Jónssyni
(sem nú er nýlátinn), og kemst þá
svo að orði: „Þar var allt i sóma
og blóma, og ég talaði margt við
Olaf, þvi að mér reið á að halda
trausti hans vegna óhægrar að-
stöðu minnar i Búnaöarfélaginu,
þótt þar væri orðið friðvænlegra
en áður”.
Höf. virðist hafa rekið fyrir-
greiðslupólitik i rikum mæli, og
kemur það viða fram. I siðara
bindi sögunnar, bls. 202 segir höf.
frá bónda i kjördæmi, þar sem
hann (höf.) var i framboði, og
vildi bóndinn fá „simalinu og
veg” og skiptingu „i tvö býli og
leigðá erfðafestu”. Höf. bætir þvi
við, að allar óskir bóndans hafi
„ræst 1942, og átti ég ekki svo lit-
inn þátt i þvi”.
Athyglisverð er notkun ráð-
herrabila á timabili „stjórnar
hinnar vinnandi stétta”, þvi að
höf. (og stundum einnig fjöl-
skylda hans) virðist hvað eftir
annað vera á ferð i þeim (þetta er
löngu áður en hann varð ráð-
herra). Þá virðist varðskipið
Ægir einnig hafa verið i pólitisk-
um snattferðum (sbr. II., 138).
Augljós sýnist ástæða þess, að
handrit ævisögunnar lá árum
saman hjá Búnaðarfélagi Is-
lands, sem mjög virðist hafa hik-
að viö að gefa söguna út. Kunnug-
irtelja,að þar hafi ráðið úrslitum
dómharka höf., og það hversu
stórorður hann er, og haldinn til-
hneigingu til að uppnefna póli-
tiska andstæðinga.
Dæmi:
„Ekkiþótti N.N. hreinlyndur og
litill mannasættir”.
„Afar metnaðargjörn og skap-
hörð”.
„Talaði fagurt upp i eyrun,
naumast eins á bak, aö ég hygg”.
„N.N. er mjög lágur vexti, rek-
inn saman, geysilega breiðleitur,
leikur oft flærðarlegt glott um
varir hans, gefinn fyrir slúður og
kjaftasögur — illmálgur maður,
svo að ég hefi engan þekkt slik-
an”.
Einum Búnaðarþingsfulltrú-
anna lýsir höf. svo á bls. 38 (II.),
að hann hafi verið „stór og digur,
svarkur i skapi, atkvæðamaður
og duglegur”. Nokkuð bætir höf.
úr á bls. 65 og segir þar um sama
mann, að hann hafi verið „ákveð-
inn, öruggur, djarfur”. — Það
skyldi þó aldrei vera, að allnokk-
uð af þessari lýsingu mætti heim-
færaá ævisöguhöfundinn sjálfan?
Læt ég þessi dæmi nægja, að
sinni, um samstarfsmenn höf.,
sveitunga og pólitiska andstæð-
inga.
Loks er þess að geta, að útgef-
endur sýnast hafa „teygt úr” ævi-
sögunni úr hófi fram, með stóru
letri og með þvi að búta söguna
sundur i ótal smákafla.
Astæðan til þess, að undirrjtað-
ur stakk niður penna um þessa
bók er sú, að gera verður kröfu til
þess, að ævisögur, sem sagðar
eru skráðar eftir dagbókum, séu
ekki morandi af villúm og óná-
kvæmni.
Af gefnu tilefni eru þeir sem senda inn bréf til
birtingar beðnir um að stytta mál sitt eins og
kostur er.