Morgunblaðið - 19.03.2004, Qupperneq 35

Í FJÖLMIÐLUM hefur und-
anfarið verið fjallað mikið um tap-
rekstur OR í fjarskiptarekstri og tap-
aðar fjárfestingar vegna þess. Því
miður hefur verið dregin upp villandi
og frekar einhæf mynd af þessu og
fyrst og fremst verið litið til annarrar
hliðar á jöfnunni en
minna litið til þeirra
eigna sem eftir standa
og þeirra tekna sem
þær eignir eru að
skapa og munu skapa í
ókominni framtíð. Í
fjölmiðlum hafa verið
settar fram tölur þar
sem hlutum er blandað
saman eins og kaupum
á hlutabréfum og eign-
um og einnig er lagt
saman uppsafnað tap
Línu.Net hf, Raf-
magnslínu og Tetra Ís-
lands. Ef málið er
skoðaða nánar er rétt-
ari framsetning eft-
irfarandi: Sjá töflu.
Það er fjarri lagi að
halda því fram að þessi
fjárfesting sé glötuð nema hvað
stærsti hluti fjárfestingarinnar í
Tetra kerfinu verður afskrifuð á ár-
unum 2003 og 2004 vegna þeirra erf-
iðleika sem fyrirtækið hefur verið í.
Þá hefur OR einnig keypt eignir
tengdar gagnaflutningum og er þar
um að ræða ljósleiðarakerfi ofl. sem
Lína.Net hf lagði um borgina. Ljós-
leiðarinn var keyptur af LN haustið
2002 og sameinaðist OR í janúar
2003.. Kerfið var keypt fyrir 1.758
milljónir og er nú hluti af OR. Í jan-
úar sl. var Rafmagnslína ehf sam-
einuð OR og gengu þá eignir og
skuldir Rafmagnslínu inn í OR en
þess má geta að Rafmagnslína ehf var
með jákvætt eiginfé við þá gjörð upp
á kr. 65 milljónir. Þá hefur tap fjar-
skiptafyrirtækja þeirra sem OR teng-
ist verið lagt saman og það lagt OR til
lasts. Það er ekki rétt að gera það
með þeim hætti þar sem tapið er í að
mestum hluta tilkomið vegna af-
skrifta á viðskiptavild sem er tilkomin
við sameiningu og kaup á eignum.
Oftast var greitt fyrir viðskiptavildina
með hlutabréfum í LN
hf, oft á mjög háu gengi,
þannig var viðskiptavild
lægst greidd með hlut-
um í LN á genginu 5 og
9 hæst en ekki með bein-
um peningagreiðslum.
Þess vegna er eðli tap-
rekstursins mikilvægt
og alls ekki eðlilegt að
telja hann allan til kostn-
aðar hjá OR. Þar fyrir
utan á Orkuveitan fyr-
irtækin ekki ein, OR á
68% í LN og 44% í
Tetra-Ísland hf þannig
að af þeim taprekstri er
óeðlilegt að reikna allt til
OR. Það verður einnig
að hafa í huga að tap-
reksturinn fer til lækk-
unar eiginfjár þessara
fyrirtækja sem varð til með framlagi
hluthafa á hlutafé þannig að varast
ber að leggja saman hlutafjárframlög
og taprekstur því þá er oft verið að
telja sömu krónuna tvisvar. Af fram-
ansögðu er ljóst að miklar eignir og
tekjur eru í fjarskiptarekstri þeim
sem Orkuveitan kemur að og ekki má
einungis horfa á aðra hliðina á pen-
ingnum. Tekjur fara vaxandi af fjar-
skiptarekstrinum og það er síður en
svo að illa horfi með þessa fjárfest-
ingu.
Eignir standa á bak
við fjárfestingar OR
í fjarskiptarekstri
Guðmundur Þóroddsson
skrifar um OR
Guðmundur
Þóroddsson
’Tekjur faravaxandi af fjar-
skiptarekstr-
inum …‘
Höfundur er forstjóri
Orkuveitu Reykjavíkur.
Framlag OR til fjarskiptafyrirtækja
Framlög LN Rafmagnslína TETRA-Irja Samtals
1999 214.000
2000 88.900
2001 670.802 40.000 296.500
2002 - 408.348* 131.667
2003 0 0 0
Samtals 565.354 40.000 428.167 1.033.521
* með kaupum á ljósleiðaranu var meðal annars greitt fyrir með hlutabréfum í LN
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. MARS 2004 35
Á MORGUN, laugardaginn 20.
mars, verður þess minnst á Íslandi
eins og vítt og breitt um heim að ár
er liðið frá innrás Bandaríkjamanna
og Breta í Írak. Sú forna speki að
eitt sé að vinna stríð og
annað að vinna eft-
irleikinn hefur oft verið
rifjuð upp frá því að
Bandaríkjamenn og
Bretar, studdir há-
tæknivopnum sínum
og hernaðarlegum yf-
irburðum, hófu að
varpa sprengjum á
Írak. Aðdragandi
stríðsins, stríðið sjálft
og nú eftirleikurinn
hefur valdið djúpstæð-
ari og harðari deilum á
alþjóðavettvangi en
nokkur annar atburður
um langt árabil. Hér er ekki tóm til
að verja mörgum orðum í aðdrag-
anda stríðsins og þær hörmungar
sem yfir Írak gengu með meira en
áratugar löngu viðskiptabanni sem
leiddi til mikilla þrenginga meðal al-
mennra borgara. Alþjóðastofnanir
hafa talið að allt að 1½ milljón
manna hafi legið í valnum, þar af um
eða yfir hálf milljón barna sem dóu
af næringarskorti, skorti á lyfjum,
læknishjálp eða heilnæmu drykkjar-
vatni.
Þegar litið er um öxl stendur eft-
irfarandi eftir: Vopnaeftirlit S.Þ. í
Írak í lok síðustu aldar skilaði mikl-
um árangri og nú virðist ljóst að
hefði það fengið að halda áfram hefði
að lokum mátt sannreyna að engin
gereyðingarvopn var að finna í Írak.
Enda var landið í engu fært um að
koma þeim upp þar sem efnahags-
lífið var í rúst og innviðir samfélags-
ins höfðu veikst stórlega vegna
stríðsátaka og viðskiptabanns. Að
sönnu bjuggu Írakar við harðstjórn
og stórkostlegur mis-
brestur var á að lýð-
ræði og mannréttindi
væru þar til staðar í
þeim skilningi sem við
á Vesturlöndum leggj-
um í þau orð. En það
eitt og sér gaf ekki til-
efni til vopnaðrar inn-
rásar og til þess að ut-
anaðkomandi aðilar
tækju völdin í landinu.
Árásarstríð Banda-
ríkjamanna og Breta á
Írak var ólögmætt. Í
ljós hefur komið að
tylliástæðurnar sem
gefnar voru til að gefa aðgerðunum
yfirbragð lögmætis voru byggðar á
blekkingum og lygum. Stuðningur
Íslands sem ákveðinn var einhliða af
Davíð Oddssyni og Halldóri Ás-
grímssyni, án þess að virða lögbund-
ið samráð við utanríkisnefnd Alþing-
is hvað þá að hlusta á rödd
þjóðarinnar, voru stórfelld pólitísk
mistök. Óánægja almennings með
framgöngu stjórnvalda í þeim ríkj-
um sem tóku þátt í eða studdu að-
gerðirnar, svo sem í Bretlandi, Dan-
mörku, Íslandi og Spáni, hefur síst
minnkað. Nýjasti atburðurinn í þeim
efnum er kosningasigur vinstri
manna á Spáni þar sem hægri mönn-
um var hegnt og þeir dregnir til
ábyrgðar fyrir fylgispektina við hina
árásargjörnu stefnu Bush Banda-
ríkjaforseta.
Aðferðafræðin sem fylgt hefur
verið í svokallaðri baráttu gegn
hryðjuverkum frá því að Banda-
ríkjamenn undirbjuggu og hófu
árásir á Afganistan og seinna á Írak
hefur ekki skilað árangri nema síður
sé. Nýliðnir hörmungaratburðir á
Spáni eru okkur til áminngar um
það að ástandið í heiminum er síst
tryggara. Flest bendir til að einhliða
og hrokafull framganga hern-
aðarhaukanna í Washington hafi
gert illt verra.
Af hálfu þróunarríkja og reyndar
stórs hluta heimsins lítur þetta
þannig út að Vesturlönd í krafti
efnahags- og hernaðarlegra yf-
irburða svífast einskis til að verja
forréttindi sín. Þróunarríkin fara
halloka í viðskiptum við velmeg-
unarríkin og þaðan renna olían og
önnur verðmæt hráefni til vinnslu í
iðnríkjunum. Sífellt dregur í sundur
í lífskjörum og öllum aðstæðum al-
mennings í hinum iðnvædda velmeg-
unarheimi annars vegar og afgangi
heimsins hins vegar.
Milljarður eða tæpur sjötti hluti
mannkyns býr við viðvarandi nær-
ingarskort. Hjá 2–3 milljörðum til
viðbótar má ekkert út af bera til
þess að ekki verði skortur á dag-
legum nauðsynjum. Ólöglegt land-
nám og ofbeldisfullur hernaður Ísr-
aelsstjórnar, studdri af
Bandaríkjunum, gegn Palest-
ínumönnum ýfir nánast daglega upp
sárin í samskiptum þessara ólíku
trúar- og menningarheima.
Aðferðafræðin er röng. Fyrr-
greindir samskiptahættir leiða okk-
ur í enn meiri ógöngur en áður. Við
verðum að leita lausna á grundvelli
hugsunar um fyrirbyggjandi og frið-
samlegar aðgerðir s.s. þróun-
araðstoð, stuðning við menntun,
bættar aðstæður kvenna og lífskjör
og aðstæður almennings. Leita þarf
samstarfs við ábyrg og hófsöm öfl og
draga vígtennurnar úr ofstækis- og
hryðjuverkaöflum með því að út-
rýma þeim jarðvegi sem þau sækja
sér næringu í.
Í evrópskum og ekki síst norræn-
um stjórnmálum hafa ýmsir reynt að
tala rödd skynseminnar og andæfa
hernaðarhyggjunni þegar í odda
skerst. Slíkar raddir ber okkur Ís-
lendingum að styrkja og styðja.
Við skulum nota morgundaginn til
að mótmæla hinu ólögmæta árás-
arstríði á Írak, hafna aðferðafræð-
inni, tala máli skynseminnar og ljá
rödd friðarins aukinn styrk.
Við höfnum leiðsögn misviturra
ráðamanna og því að hengja okkar
vopnlausu og friðelskandi þjóð aftan
í hóp árásarseggjanna. Þeim ráða-
mönnum sem ekki sjá að sér skulum
við svo muna að hafna í næstu kosn-
ingum.
Ár liðið frá upphafi
Íraksstríðsins
Steingrímur J. Sigfússon
skrifar um Íraksstríðið ’Við skulum nota morg-undaginn til að mót-
mæla hinu ólögmæta
árásarstríði á Írak…‘
Steingrímur J.
Sigfússon
Höfundur er formaður VG.
LANDEIGENDUR við Laxá og
Mývatn lögðust um daginn gegn
stífluhækkun í Laxá á fjölmennum
fundi á Narfastöðum
og samþykktu með
rúmlega fjórum
fimmtu atkvæða að
leggjast harðlega gegn
bráðabirgðaákvæði
III um hækkunina í
frumvarpi frá um-
hverfisráðherra á al-
þingi. Landeigendur
höfnuðu því að taka
sæti í nefnd með
Landsvirkjun um
framkvæmdir og rann-
sóknir þar til bráða-
birgðaákvæðið væri úr
sögunni.
Umhverfisráðherr-
ann brást við daginn
eftir með því að segja
að sér þætti eðlilegt að
málið biði.
Um það eru allir
sammála að eftir
þennan fund landeig-
enda væri fásinna að
halda áfram ráðagerð
Landsvirkjunar og
umhverfisráðherrans
um að hækka stífluna í
Laxá. Það segir meðal annars leið-
arahöfundur Morgunblaðsins á
fimmtudaginn. En ’málið‘ á hins-
vegar ekki að ’bíða‘.
Frumvarp ráðherrans er tvíþætt.
Annarsvegar er frumvarp um breyt-
ingar á verndarsvæðinu við Mývatn
og Laxá. Það frumvarp er nú flutt
öðru sinni, unnið í sérstakri nefnd,
skiptir verulegu máli fyrir hagsmuni
Mývetninga – ekki verulega umdeilt
en þarf rækilega umfjöllun vegna
náttúrunnar í þessari sveit.
Hinsvegar er svo bráðabirgða-
ákvæðið sem leyfir stífluhækkunina
og setlónið í Laxárdal.
Það virðist nú vera vilji umhverf-
isráðherrans að láta ekki einungis
bráðabirgðaákvæðið bíða í þinginu –
málið er komið í umhverfisnefnd –
heldur einnig gamla frumvarpið. Þar
með telur ráðherrann
sig slá tvær flugur í
höggi: Heldur þrýst-
ingnum á landeigendur
með óbeinni hótun um
að halda áfram seinna á
vorþinginu með stíflu-
hækkunina, og etur for-
ystumönnum í Skútu-
staðahreppi gegn
landeigendum sam-
kvæmt hinni gam-
alkunnu aðferð að deila
og drottna.
Þetta gagnrýndu
stjórnarandstæðingar á
þingi nýverið. Afstaða
okkar er sú að það eigi
að fleygja bráðabirgða-
ákvæðinu en halda
áfram að fjalla um
frumvarpið sjálft. Þetta
er líka afstaða landeig-
endanna, einnig
hreppsnefndarinnar í
Mývatnssveit og Bún-
aðarþing tók undir
þetta síðustu helgi í sér-
stakri ályktun.
Leiðarahöfundur
Morgunblaðsins skammar stjórn-
arandstæðinga í téðum leiðara fyrir
að hafa gagnrýnt að afgreiðslu frum-
varpsins „yrði frestað í meðförum
Alþingis“. Það er útúrsnúningur á
málflutningi mínum og annarra
þingmanna í umræðum um þetta á
alþingi þriðjudaginn 16. mars – eins-
og sjá má á netinu – [www.alt-
hingi.is/altext/130/f084.sgml]. Ég
þakka Morgunblaðinu hinsvegar
fyrir að birta þessa leiðréttingu.
Laxá og leiðari
Morgunblaðsins
Mörður Árnason
skrifar um Laxá
Mörður Árnason
’ Afstaða okkarer sú að það eigi
að fleygja
bráðabirgða-
ákvæðinu en
halda áfram að
fjalla um frum-
varpið sjálft.‘
Höfundur er alþingismaður.
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21
sími 551 4050
Reykjavík
Rose Bruford College
LEIKHÚSLISTANÁM
Rose Bruford College, sem var stofnaður árið 1950, er einn helsti leiklistar-
skóli Evrópu og býður upp á nám á öllum sviðum leiklistar og skyldra list-
greina. Hæfnispróf og viðtöl fara fram í Reykjavík 27. og 28. apríl vegna
eftirfarandi greina, en kennsla hefst í september 2004:
Einnig munum við veita viðtöl vegna meistara- og doktorsnáms í leiklist,
tveggja vikna sumarskóla og eins árs alþjóðlegs grunnnáms. Komið og ræð-
ið við okkur um starfsferil í leikhúsi. Ákveðnir nemendur geta sótt um tvo
styrki fyrir helmingi skólagjalda.
Nánari upplýsingar og viðtalstíma má fá hjá Sue McTavish, Rose Bruford
College, Lamorbey Park, Sidcup, Kent, DA15 9DF.
Sími +44 (0) 20 8308 2600. Fax +44 (0) 20 8308 0542.
Netfang: sue.mctavish@bruford.ac.uk
www.bruford.ac.uk
Bresk háskólastofnun Skólastjóri: Prófessor Alastair Pearce
Tónlist leikara
Sviðstjórnun
Bandarísk leikhúslist
Leiklist
Búningar
Sviðslist
(sviðsmunir og smíði)
Margmiðlunarhönnun
Leikstjórn
Evrópsk leikhúslist
Lýsingarhönnun
Leikmynd og hönnun
Tónlistartækni