Vísir - 06.08.1981, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 6. ágúst 1981
VtSIR
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aöstoöarfréttastjóri: kjartan Stefansson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guómum.tur Pétursson. Blaðamenn: Axel A.-nmen-
,drup, Árni Sigfússon, Friða Ástvaldsdóttir, Herbert Guömundsson, Jóhanna
Birgisdóttir, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Magdalena
Schram, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir.
Blaðamaöurá Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. íþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sig-
mundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés-
son. Útlitsteiknun: Magnús Olafsson, Þröstur Haraldsson, Safnvörður: Eirikur
Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611, 7 linur.
Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8, símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Áskrif targjald kr. 80 á mánuði innanlands og verð i lausasölu
5 krónur eintakið.
Visir er prentaður í Blaðaprenti, Siðumúla 14.
Undanfarna daga hefur Vísir
birt fréttir af tilboði, sem lög-
maður í Reykjavík hefur gert
Ríkisútvarpinu um innheimtu af-
notagjalda. I dag er birt bréf sem
lögmaðurinn hefur ritað fjár-
málastjóra útvarpsins með rök-
stuðningi fyrir tilboðinu. Sjálf-
sagt má deila um innihald og
efnismeðferð þessa erindis, en
kjarni málsins er hinsvegar sá,
að þar er gert ráð fyrir, að lækka
megi útgjöld þessarar opinberu
stofnunar vegna innheimtunnar
um 75%. Samkvæmt reikningum
Ríkisútvarpsins kostaði rekstur
innheimtudeildarinnar kr.
2.75 millj. á síðastliðnu ári, en
lögmaðurinn býðst til að vinna
verkið fyrir 1 m I jón króna.
Þetta er allnokkur+ fé og óneiian
lega umtalsverður sparnaður ef
mögulegur er.
Fjármálastjóri Ríkisútvarps-
ins hef ur vísað tilboðinu á bug og
ekki skal það mat hans véfengt
meðan röksemdir hans hafa ekki
séð dagsins Ijós.
Þær þurfa hinsvegar að vera
allsterkar,til þess aðhafna nýrri
innheimtuaðferð, sem hefur slík-
an sparnað í för með sér.
Þetta mál vekur athygli á
þeirri staðreynd, að opinberar
stofnanir sýna litla tilhneigingu
til að færa sér i nyt hverskyns
þjónustu, sem einkaaðilar geta
boðið upp á. Á það jafnt við um
innheimtu, sem viðhald, dreif-
ingu, birgðahald, almenna af-
greiðslu og aðra sambærilega
þjónustu. Hver stofnun kemur
Bákniö burt
sér upp margföldu starfsliði, að-
stöðu og skrifstof uútbúnaði til að
sinna verkum, sem auðvelt væri
að bjóða út. Þannig þenst kerfið
út, báknið stækkar. Ein sú mesta
villukenning, sem haldið hefur
verið fram, er að slagorðið
„báknið burt" hafi táknað sam-
drátt í menntun, heilbrigðiskerfi
eða tryggingamálum. Inntak
þeirrar stefnu, sem boðaði
„báknið burt", var eingöngu
fólgið í því að draga úr óþarfa
kostnaði hjá hinu opinbera, án
þess að minnka þjónustu eða
samhjálp.
Auðvitað þarf símaþjónusta
Pósts og síma síst að versna, þótt
viðhald og lager á símtækjum sé
settur í hendurnar á öðrum aðil-
um.
Auðvitað þurfa tryggingarbæt-
ur ekki að lækka þótt nútíma-
legra kerfi verði tekið upp á
greiðslu bóta.
Auðvitað þurfa vegirnir ekki
að versna þótt lagning þeirra
verði boðin út.
Auðvitað þarf innheimta af-
notagjalda hjá Ríkisútvarpinu
sist að dragast saman, þótt lög-
mönnum í einkapraksis sé falin
innheimtan.
Breytingar í þessa átt mundu
án nokkurs vafa leiða til sparn-
aðar í mannahaldi, vélakosti og
skrifstof ukostnaði, draga úr yf-
irbyggingunni í þjóðfélaginu,
minnka báknið, án þess að nokk-
ur missti spón úr aski sínum.
Einhver kann að segja, að
starfsfólk hjá hinu opinbera, sem
nú sinnir þessum störfum,
missti atvinnuna.
Fyrir það fyrsta getur það
aldrei verið markmið hins opin-
bera að halda uppi atvinnubóta-
vinnu og þenja út báknið, til þess
eins að fólk geti dundað sér við
óarðbær störf.
En hver segir að starfsmenn
Vegagerðarinnar geti ekki sjálfir
boðið í verk og tekið þau að sér?
Af hverju má ekki bjóða
starfsfólki innheimtudeildar
Ríkisútvarpsins að gera tilboð í
innheimtuna, þannig að það
sjálft hafimeiraupp úr sér, þó
með sparnaði og ávinningi fyrir
ríkið?
Hér á landi gætir ótrúlegrar
íhaldssemi og hræðslu gagnvart
tilraunum af þessu tagi. Erf itt er
að segja til um, af hverju sú
tregða stafar, hvort það er af
pólitískri andstöðu eða ímynd-
aðri skyldu kerf iskar lanna
sjálfra. Allavega er víst, að
ástæðulaust er að fordæma við-
leitni einkaaðila til að spara fyrir
ríkið. Það á að meta bæði viljann
og verkið.
í átt til stjðrnieysis?
Magnús Bjarnfreðs-
son skrifar um slælega
löggæslu og óheppileg
áhrif þrýsihópa á lög-
gjafann í landinu.
Lög og löggæsla hafa mikiö
breyst i aldanna rás og þó lik-
lega aldrei eins mikið og siöustu
öldina, jafnvel áratugina á vest-
urhveli jarðar. Þar viröist mér
sú stefna hafa rikt aö sveigja
lögin æ meira i átt til vilja fólks-
ins, raunverulegs eöa
imyndaðs, milda reísingar og
draga úr eftirliti. Frá þessu eru
auðvitað undantekningar, bæöi i
einstökum löndum og á vissum
timaskeiöum. Nú er ég alger-
lega ólögfróður maður og ætla
mér þvi ekki aö fara nánar út i
þessa sálma en i huga mér
vaknar oft sú spurning, hvort
verið geti að við séum að stefna
út i löglaust og iöggæslulaust
þjóðfél^g, þar sem ofriki og
hnefaréttur verði hinir raun-
verulegu löggjafar, löggæslu-
menn og dómarar.
Þeir vilja þetta allir.
Hafið þiö ekki heyrt þessa
setningu, þegar rætt er um að
breyta lögum? Menn segja
þetta i mismunandi tóntegund,
sumir sigurglaðir og uppveðr-
aðir, aðrir i uppgjöf. En úr þvi
allir vilja þetta er sjálísagt aö
breyta til.
Nú dettur mér ekki i hug aö
halda þvi fram aö lög eigi að
standa óbreytt á meöan viöhorf
þjóðfélagsins breytist. Slikt er
fráleitt og leiöir einungis til
fyrirlitningar á lögunum og sið-
an til lögbrota. Kaunar hefur
islenskt löggjalarvald olt verið
allt of seint til að breyta lögum i
raunsæisátt. Slik dæmi blasa
við okkur viða i þjóöfélaginu i
dag.Deila má svo um hvort þær
breytingar, sem gerðar hafa
verið hafi ávallt verið réttmæt-
ar, hvort þær hafi miöað aö þvi
að taka á vandamálunum eða
gefast upp fyrir þeim.
En það er með þessa alla,
hverjir eru þeir? Hvenær hefur
vilji þeirra veriö kannaður?
Getur það verið að það sé litill
vandi fyrir kunnáttumenn að
stofna þrýstihópa sem með
snjallri auglýsingamennsku og
misnotkun fjölmiðla geta slegið
svo ryki i augu stjórnmála-
manna að þeir rjúki upp til
handa og fóta og haldi að þeir
séu að láta að þjóðarvilja, þegar
i raun er um að ræða hávaða-
saman frekjuhóp? Hræddur er
ég um að slikt sé á stundum til-
fellið.
Hundaæði og skyld
mál.
Einn dæmigerðasti hávaða-
hópurinn af þessu tagi er svo-
kallaðir hundaeigendur, þaö er
þeir sem hafa haft það fyrir
tómstundagaman aö brjóta lög
og reglugeröir um húsdýrahald
i þéttbýli. Þessi hópur hefur ár-
um saman gjammaö á siðum
dagblaðanna og ef einhver hefur
vogað sér að andmæla þeim hef-
ur hann óðar fengið á sig dembu
afnafnlausum og nafngreindum
svivirðingabréfum á sorpsiðum
dagblaðanna, öðru nal'ni
lesendabréfum. Fulltrúar al-
mannavalds hafa hver um ann-
an þveran getist upp fyrir þess-
um hávaða, huglausir fram-
kvæmdaaðilar i löggæslu hafa
stungið höfðinu i sandinn. Þeim
er það raunar nokkur vorkunn,
þvi þá sjaldan þeir hafa sýnt til-
burði til þess að framfylgja lög-
unum hefur þeim verið likt við
útrýmingarsveitir nasista i
sorpbréfum dagblaðanna.
*'En hvaö skeður svo eftir allt
þetta? Dagblaðiö geröi skoðana
könnun um þessi mál. Skoðana-
kannanir siðdegisblaðanna hafa
reynst svo réttar þar sem unnt
hefur verið að mæa réttmæti
þeirra, að tilviljun ræður varla.
Þá kemur ósköp einfaldlega i
ljós að þrátt fyrir allan hávað-
ann, þrátt lyrir ópin um mann-
réttindabrotin og útrýmingar-
sveitirnar, þá vill meirihluti
fólks, vera laus við hundkvik-
indin i þéttbýli. Þá heyrist ekki
hósti né stuna frá hávaðahópun-
um um sinn, heldur er beðið
átekta i von um að skoöana-
könnunin gleymist.
Hvað hafið þið oft heyrt þvi
haldið fram að litill hópur
templara og vitlausra þing-
manna komi i veg fyrir að við
megum teyga þær guðveigar
sem almennt eru kallaðar
áfengur bjór? Mönnum er talin
trú um það að þjóðin standi á
öndinni og biði eftir þvi að
gjörningaþokunni létti. Skoö-
anakönnun Dagblaðsins segir
okkur hins vegar aö meiri hluti
þjóðarinnar sé á móti dýrðinni.
Þá er þagað um stund.
Ökuhraði og áfengis-
neysla við akstur.
Iðulega fyllast dagblöðin af
lesendabréfum öskureiðra
manna, sem lýsa þvi fjálglega
hvilikum niðingsskap þeir hafi
sætt af hálfu lögreglunnar, sem
hafi setið fyrir þeim bak við ein-
hverja hundaþúfu og stöðvavað
þá, einmitt þegar þeim lá á, og
sektað fyrir of hraðan akstur.
Menn eiga ekki orð til að lýsa
þeim viðbjóði að lögreglan skuli
fela sig við þessi störf. Auðvitaðf
væri miklu huggulegra að
hringt væri heim til manna og
þeir aðvaraðir áður en þeir færu
að heiman um að i dag skyldu
þeir aka hægt þvi nú ætti að
mæla hraðann. Þá gætu þeir
áhyggjulausir ekiö á fulium
hraða yfir gangbrautir skóla-
barnanna daginn eftir. Blaða-
menn hafa jafnvel heimskað sig
á þvi að hefja hneykslunarstrið
af þessu tagi, eftir aö hafa verið
teknir á ólöglegum hraða. Það
mega löggæsluyfirvöld eiga að
þarna hafa þau ekki gefist upp,
heldur hafa þau, liklega i ein-
hverju friðþægingarskyni, sett
upp barnalegustu og hlægileg-
ustu umferðarskilti sem sjást,
þar sem fólk er varað við rat-
sjármælingum.
Kannski verður sá þrýsihóp-
ur, sem andmælir hraðamæl-
ingum brátt svo hávær að lög-
reglu verður bannað að stunda
þær nema hringja fyrst heim til
fólks eða auglýsa i útvarpi. Si-
vaxandi fjöldi fullra bilstjóra
bendir lika til þess aö brátt
verði þess kraíist að settar verði
strangar hömlur gegn mæling-
um á áfengi i blóði. Kannski
mega menn keyra fullir um
aldamótin. Félög hafa verið
stofnuð til þess að berjast fyrir
frjálsri eiturlyf janeysiu.
Visindamenn eru óspart nefndir
lygarar, ef niðurstöður þeirra
falla ekki i geð þeim dreggjum
mannkynsins, sem hagnast á
slikri neyslu.
Lýðræði - stjórnleysi.
Ég hefi nefnt hér nokkur
dæmi, sem öllum eru augljós.
En svipuð dæmi eru mýmörg
um allt þjóðfélagið. Það sem
veldur mér mestum áhyggjum
er það, hve alls kyns lýðskrum-
urum virðist nú til dags auðvelt
að brjóta niður lög og reglur,
sem mikill meirihluti fólks vill
að séu i heiðri höfð. Sé þeim
framfylgt, eru löggæslumenn
ausnir auri og svivirðingum i
fjölmiðlum. Við viröumst.satt
að segja stefna i átt frá íýöræði
til stjórnleysis, sem menn rugla
greinilega saman i æ rikari
mæli. Lýðræði krefst sterkrar
framkvæmdastjórnar, sem sér
um að framfylgja vilja þjóðar-
innar, stjórnleysi er gósenland
lýðskrumara og hnefaréttar-
manna.
Magnús Bjarnfreðsson.