Pressan - 30.03.1989, Blaðsíða 14

14
Fimmtudagur 30. mars 1989
AN
VERÐUR EKKERT AÐ VERULEIKA
Þrátt fyrir tiltölulega lítinn undirbúning í tónlist drifu Steinarr Magnússon og Anna
Sólveig Arnadóttir sig út í hinn stóra heim til að nema söng. Þau völdu sér virtan tónlist-
arháskóla, án þess að gera sér grein fyrir því að við Indiana-háskóla í smábænum
Bloomington í Bandaríkjunum er lögð mikil áhersla á bóklegt nám en minni tíma varið
í að hvetja skapandi listamenn til dáða. Þau eru hér af köllun, Steinarr syngur af þörf
enda vill hann verða söngvari. Anna syngur ánægjunnar vegna en hún vill helst verða
bóndi.
EFTIR G. PÉTUR MATTHÍASSON — MYND VILBORG BJÖRNSDÓTTIR
Þótt bæði séu lent hér í sama
námi hjá sama söngkennara er ekki
þar með sagt að leiðin hingað hafi
verið sú sama. Steinarr er með
grunnskólapróf úr Vogaskóla, frá
þeim tíma þegar Vogaskóli var
mesti villingaskóli landsins. Anna
hins vegar er bæði með kennara-
próf úr Kennaraháskólanum og bú-
fræðipróf frá Hólum í Hjaltadal.
Hún vill helst verða bóndi og taka
við af foreldrum sínum á Uppsöl-
um í Skagafirði. Steinarr vill verða
söngvari. Hann stefnir þó hærra en
á tómstundasöng uppi á íslandi.
Anna hefur líka gaman af söng,
enda úr Skagafirði. Hún er sam-
þykk því að láta reyna á sönghæfi-
leikana, vitandi það að hún getur
alltaf snúið við og orðið bóndi uppi
á íslandi.
Ég varð háður söng
„Fljótlegaeftir að ég fór að læra
að syngja varð ég háður söng. Það
er það eina sem ég get hugsað mér
aðgera,“ segir Steinarr. Á milli þess
sem hann var í Vogaskóla og söng-
námi gerði hann ýmislegt; hann
reyndi tvisvar við framhaldsnám,
þvoði glugga hjá fólki, var statisti í
mörgum leikritum Þjóðleikhússins
og margt fleira. Hann lenti þó aldrei
í ævintýrum eins og segir frá í kvik-
myndum um gluggaþvottamenn.
„Að syngja er kvöð, svona svipuð
köllun og sú sem veldur því að
menn verða bændur," segir
Steinarr. „Við höfum greinilega
hvort sína köllunina," segir Anna.
„Það er ef til vill kaldranalegt að
segja það,“ segir Steinarr, „en þú
verður aldrei söngvari ef þú ætlar
að hanga heima. Hér eru hlutirnir
að gerast; tónleikar á hverjum degi,
mikið sett upp af óperum og hér
ætla langflestir að verða söngvarar,
það er að segja fólk er hundrað
prósent í þessu.“
„Ef maður hefði haldið áfram
heima hefði maður verið að vinna
með þetta hálfan eða heilan dag-
inn,“ segir Anna, sem kenndi eitt ár
í Ártúnsskóla áður en hún og Stein-
arr drifu sig til Bandaríkjanna.
„Þessi utanferð gefur okkur tæki-
færi til að profa að vera eingöngu í
söngnum — og þess er enginn kost-
ur án þess að fara út.“
Söng eina lagið sem
ég kunni
„Ég hef alltaf verið að vinna með
náminu,“ segir Steinarr. „Heima
verður þetta aldrei gert af neinni al-
vöru. Hugsunin hjá flestum er að
það sé tómstundagaman að syr^ja.
Fólk spyr mann að því hvað rrraður
sé að læra og maður svarar því til að
maður sé að læra söng og þá er
spurt: „Ertu ekki að gera eitthvað
annað?“
Kynni mín af söngnum hófust
þegar ég álpaðist í Armúlaskóla,
fjölbrautaskólann. Þávarég 19ára.
í Ármúlaskóla var kór sem Sigvaldi
Snær Kaldalóns stjórnaði, en hann
átti einmitt upptökin að því að ég
hóf söngnám. Ég fór að syngja í
kórnum og Sigvalda fannst tilefni
til að ég kíkti í Söngskólann.
Það var þó fyrir slysni að ég byrj-
aði í Söpgskólanum. Ég átti leið um
Hverfisgötuna vorið 1983, sá Söng-
skólann, leit inn og lét skrá mig,“
segir Steinarr. „Stuttu seinna fór ég
i inntökupróf og söng eina lagið
sem ég kunni, Kirkjuhvol, en Sig-
valdi hafði kennt mér þetta lag eftir
Árna Thorsteinsson. Og ég komst
inn!“
Anna byrjaði ári seinna í Söng-
skólanum, eða haustið 1984. Sant-
tímis hóf hún nám í Kennarahá-
skólanum, en hafði lokið prófi frá
Bændaskólanum á Hólum þá um
vorið. Anna lítur á söngnám í er-
lendum háskóla sem ævintýraþrá,
enda vill hún helst verða bóndi —
þrátt fyrir kennarapróf og söng-
hæfileika, sem kontu henni í mast-
ersnám í virtum bandarískum há-
skóla.
„Maður hafði nú gaulað allt sitt
líf. Það má kenna karlakórnum
Heimi — sem pabbi syngur í — og
kirkjukór Silfrastaðasóknar — sem
báðir foreldrar mínir syngja í — um
að ég fór í söng. Söngáhugi foreldra
minna hefur augljóslega stuðlað að
því að koma mér hingað út,“ segir
Anna, en hún sat og hlustaði á
pabba sinn á æfingum karlakórsins
þegar hún var yngri. Það jók líka
söngáhugann, bætir hún við, að á
ballárum hcnnar í Skagafirði tíðk-
uðu menn það að syngja alla nótt-
ina eftir böll.
Vissi ekki hver
Pavarotti var
Steinarr söng aldrei á böllunt.
Það var nefnilega aldrei mikið um
söng í Sigtúni sáluga við Suður-
landsbraut — ekki einu sinni þegar
staðurinn var upp á sitt besta og
Steinarr stundaði hann.
Hann hóf söngnámið hjá
Magnúsi Jónssyni, söngkennara í
Söngskólanum. „Ég held að
Magnús, sem er tvímælalaust besti
tenór sem íslendingar hafa átt, hafi
verið frekar móðgaður að fá þenn-
an nemanda sem kunni ekki neitt
og vissi ekki neitt," segir Steinarr
og nefnir sem dæmi um vankunn-
áttu sína að hann hafi ekki einu
sinni vitað hver Pavarotti var þegar
hann byrjaði í Söngskólanum.
„Mig grunar að Magnúsi hafi
hálfpartinn fundist þetta allt út í
hött, því ég stóð bara og öskraði.
Honum leist eflaust hreint ekkert á
mig. Mér fór hins vegar það mikið
fram hjá Magnúsi þau tvö ár sem ég
var hjá honum, að eftir það var ég
alltaf látinn syngja á lokatónleik-
um,“ segir hann án þess að vera viss
um að það sé nothæfur mæli-
kvarði.
Anna var fjögur ár í Söngskólan-
um, allan tímann hjá Katrínu Sig-
urðardóttur söngkonu, en Steinarr
var einnig hjá henni í tvö ár eftir að
hafa verið eitt ár í Nýja tónlistar-
skólanum. „Það er oft þannig að
manni finnst grasið grænna hinum
megin,“ segir hann um ástæðu þess
að hann fór í Nýja tónlistarskól-
ann.
„Það felst margt annað í söng-
námi en það að syngja," segir
Anna, en hún og Steinarr hafa feng-
ið að finna fyrir því að vera ekki
betur undirbúin tónlistarlega en
raun ber vitni, þrátt fyrir þó nokk-
urt nám heima. Hraðinn i Indiana-
háskóla er meiri en þau hafði órað
fyrir og bóklegu kröfurnar gífur-
legar.
Svakalegt áfall
„Það var svakalegt áfall að koma
út,“ segir Steinarr. „Yfirferðin er
slík, t.d. í tónfræðinni, að við fór-
um í fyrstu tveim tímunum yfir
svipað námsefni og á heilum vetri i
Söngskólanum."
„Það fylgir söngnáminu mikil
ögun og sjálfsstjórn,“ bætir Anna
við. „Maður lærir margt annað en
að góla, til dæmis tónlistarsögu,
tónfræði, tónheyrn, píanóleik,
ítölsku og ýmislegt fleira, og ef fólk
heldur sig ekki að náminu þá missir
það af lestinni og frá skólans hendi
getur það bara átt sig.
Þegar við vorum heima hugsuð-
um við mest um að stunda söng-
tímana, en hérna verður þú að vera
í öllu. — Þú verður líka að sinna öll-
um aukafögunum, sem getur verið
svo mikið mál að þú átt á hættu að
gleyma því til hvers þú komst hing-
að í upphafi! Maður er að drukkna
í bóklegum fögum.“
„Mér finnst það nú svolítið baga-
legt að söngurinn skuli sitja á hak-
anum, vegna þess hve mikið er að
gera í öðrum fögum, “ segir Steinarr
og Anna bætir við að þótt aukafög-
in séu nauðsynleg sé það yfirgengi-
legt að þau séu oft of þreytt til að
æfa sig.
Þeim fannst erfitt að afla sér
upplýsinga um erlenda skóla heima
á íslandi. „Það er frekar auðvelt að
komast að því hvort skóli er góður
eða slæmur, en erfitt að finna upp-
lýsingar um námstilhögun i hverj-
um skóla fyrir sig. Við urðum til
dæmis að gefa Fulbright-stofnun-
inni sumt af bæklingunum sem við
áttum um Juilliard-skólann í Nevv
York, af því að þeir vissu ekki neitt
um hann.“
Skólakerfið hér er annað en þau
eru vön. Hér er oft lögð mikil
áhersla á magn, sem felst í miklum
lestri og endalausum verkefnum,
smáum og stórum. Stundum er
hætt við að krafan um vinnu nem-
enda komi niður á gæðum kennsl-
unnar. En það er litið svo á að
magnið tryggi að nemandinn hafi
einhverja lágmarksþekkingu. Þetta
á við um flestar deildir Indiana-há-
skóla, ekki bara tónlistarháskól-
ann.
„Ég var að tala við einn, sem
söng með mér í kórnum í einni
óperunni," segir Steinarr. „Hann
sagði að maður yrði eiginlega að
gera það upp við sig hvort maður
vildi fá A í öllum aukafögunum og
verða lélegur söngvari eða einbeita
sér að því að verða söngvari og fá þá
lágar einkunnir í aukafögunum.“
Eins og spurningarmerki
í framan
„Maður þarf að vera að á hverj-
um einasta degi og helst öll kvöld
líka, ef vel á að vera,“ bætir Anna
við. „Maður þarf að æfa sig dag-
lega i söng, á píanó, í nótnalestri og
í tónfræðum. Þess utan þarf ég að
lesa ítölsku flesta daga, enda er erf-
iðara að læra erlent tungumál á
öðru tungumáli.
Þó við teldum okkur slarkfær i
ensku áður en við komum hefur
það tekið sinn tíma að komast inn í
málið. Við vorum eins og spurn-
ingarmerki í framan eftir fyrstu fyr-
irlestrana. Hlutirnir hafa svo sem
ekki orðið léttari, en við höfum lag-
að okkur að þessu, því fyrsta önnin
fer í að ná áttum.“
„Þessi skóli er fyrst og fremst
góður af því að það er ópera
hérna,“ segir Steinarr og bætir því
við að svið óperuhússins sé byggt
eftir sömu teikningu og sviðið í
Metropolitan-óperunni í New York,
þótt óperan hér taki reyndar ekki
líkt því eins marga í sæti. „Hér eru
settar upp sex til átta óperur á ári og
ekkert ti! sparað. Söngvarar og
hljómsveitarmeðlimir eru allir
nemendur í skólanum."
Þetta gefur nemendunum ómet-
anlegt tækifæri til að koma fram og
vinna með reyndum hljómsveitar-
stjórum og leikstjórum. En þó
óperuhúsið sé svo stórt og glæsilegt
að það mætti koma fyrir fjórum
Þjóðleikhússviðum á sviði þess og
baksviðum þá er ekki þar með sagt
að aðbúnaður annar sé í samræmi
við það.
„Til dæmis fara sumar kennslu-
stundirnar fram í búningsherbergj-
unum í kjallaranum. Þar eru engin
borð, ekki einu sinni þessi litlu borð
sem eru áföst stólunum. Samt þarf
mikið að skrifa í þessum tímum.
Ekki er heldur þægilegt að taka
próf undir tímapressu við þessar
aðstæður. Þá keppast allir við
klukkuna með prófblöðin á hnján-
um,“ segir Anna.
Áhuginn er mikill hjá Steinari en
hann segist ætla að sjá til hvernig
gengur næstu þrjú árin, það er að
segja ef Guð og lánasjóðurinn lofa!
„Ég verð að sjá hvort ég hef eitt-
livað í þetta að gera,“ segir hann.
„Tíminn veröur að leiða í Ijós hvað
gerist," segir Anna líka, en hún
bætir viö að það komi að því að það
verði að láta reyna á hæfileikana
fyrir alvöru. Það sé ekki nóg að vera
efnilegur námsmaður allt sitt líf.
„Menntun er samt sem áður
aldrei sóun. Hvað sem þú verður i
Iífinu hlýtur öll menntun að auka
víðsýni, svo lengi sem þú lærir með
opnu hugarfari."
Þau Anna og Steinarr eru sem
sagt komin hér út til að sjá hvað í
þeim býr. Anna veit að hún getur
alltaf snúið við í sveitina í Skaga-
firði, hún er raunsæ og segir:
„Bóndinn er alltaf á sínum stað.“
Steinarr er einnig raunsær þó hann
segi um framtíðina að „án draums
verði ekkert að veruleika“.