Pressan - 02.12.1993, Blaðsíða 11

BÓKA- O G PLÖTUBLAÐ
Fimmtudagurinn 2. desember 1993
pressan B1 1
Mjúkur pakki
STEFÁN HILMARSSON
LÍF
SOULHEIMAR / SPOR
★ ★.........
Það verður að segjast
eins og er að Stefán
Hilmarsson hefur
aldrei komið manni
fyrir sjónir sem harður rokk-
nagli. Fáir popparar hafa eins
mjúkt yfirbragð, eru eins
hreinlyndir, sakleysislegir og
heilbrigðir. Hann hefur verð-
skuldað vinsældir táninganna,
enda með frábæra rödd íyrir
utan mjúku ímyndina. Það
hlaut því að koma að því íýrr
eða síðar að Stefán gengi
skrefið til fulls og kæmi með
eina virkilega mjúka plötu.
Líkt og Bubbi ber Stefán á
borð persónulega mýkt. Inn-
’takið hjá þeim báðum er: „Ég
á son og er hamingjusamasti
maður í heimi." Allt gott og
blessað með það, þótt óneit-
anlega sé það væmið. Þetta
yrkisefni kemur ekki á óvart
hjá Stefáni; hann er fjöl-
skyldufaðirinn uppmálaður,
þessi sem baksar við viðgerðir
úti í skúr eins og í amerískri
„„Mikið erþessi ungi
piltur einlœgur að
syngja svona fallega
um ömmu sína,“ segja
allar örntnur bcejarins
nú eflaust í kóryfir
kaffi og kamel, ogþœr
hafa réttfyrir sér: Stef-
án er svona ogþarf
auðvitað ekki hót að
skammast sínfyrir
það“ '
fjölskyldumynd. Platan er
einskonar fjölskyldualbúm;
„Líf ‘ er tileinkað frumburðin-
um Birgi Steini, „Amma Lára“
er um ömmuna góðu sem ól
Stefán upp og „Afram systir"
er um systu sem hefur „oft
sótt á brattann gegnum árin
og átt sín þungu skeið“. Stefán
er einlægur í því sem hann er
að gera — hugtakið „ein-
lægni“ hefúr kannski skrum-
skælst síðustu árin í auglýs-
ingavændinu og hjá Hemma
Gunn — en hjá Stefáni skín
einlægnin í gegn, saklaus og
hrein. „Mikið er þessi ungi
piltur einlægur að syngja
svona fallega um ömmu
sína,“ segja allar ömmur bæj-
arins nú eflaust í kór yfir kaffi
og kamel, og þær hafa rétt fýr-
ir sér; Stefán er svona og þarf
auðvitað ekki hót að skamm-
ast sín fýrir það. Það má hins-
vegar spyrja hvort þetta efni
eigi erindi við þjóðina, var
ekki nóg fýrir Stefán að senda
fjölskyldunni jólakort? Það er
ekki vandræðalaust að koma
svona viðkvæmni frá sér en
Stefáni tekst það ágætlega,
þótt oft sé stutt í klisjumar.
Fyrir utan persónulegu
textana eru svo hér hinir inni-
haldslitlu dægurtextar sem
Stefán hefur gott lag á að
hnoða saman. Hann býr til
meinlausar stemmningar, en
sumt er óskiljanlegt: „Flest
okkar garða við græðum, sinn
gang hver hefúr og gæðamat,
við fæðum æskuna og væð-
um, veljum og höfnum, vit-
um þó víst.“ Þetta lítur út fýrir
að vera fúllt af meiningum en
gagnrýnandinn er þó of naut-
heimskur til að skilja bofs í
þessu sýnishorni.
Tónlistarlega er Stefán enn í
sama gamla Sálar/Pláhnetu-
farinu þótt aldrei áður hafi
hann lagt jafnmikla rækt við
mýktina. Öll lögin hefðu rétt
eins getað verið ballöður af
eldri plötum þessara sveita.
Það er ekki aðeins rödd Stef-
áns sem veldur þessu — hann
getur auðvitað ekkert breytt
henni að ráði þótt hér sleppi
hann gömlu hýenustríðsöskr-
unum — heldur hefur hann
ákveðið að vinna með íslenska
popplandsliðinu og þar er allt
í sömu stöðnuðu skorðunum.
Stefán semur fjögur lög í sam-
vinnu við bassaleikarann
Friðrik Sturluson og þrjú með
Friðriki Karlssyni. Þessi sam-
vinna heppnast ágætlega þótt
slóðirnar séu gamalkunnar.
Lögin eru flest grípandi en
sum nálgast júróvisjónklisjur í
viðlögunum. „Eros“ hefði t.d.
auðveldlega getað vermt 16.
sætið í fýrra, „Við“ og „Áfram
systir“ svo sem líka. Greindar-
legri og dýpri er ballaðan um
Ömmu Láru og „Sál“ er go-
speltvinnað sálarpopp og ná-
skylt „Horfðu til himins“ með
Nýdanskri. Besta lag Stefáns
er þó „Líttu þér nær“, sem
nær fínu flugi og rennur sætt
hjá. Þrjú lög eru utanaðkom-
andi. Jón Ólafsson semur
ágætt útflúrpopp, „Líf‘, gamla
Sálarfallbyssan Guðmundur
Jónsson leggur til besta lag
plötunnar, „Skýjaborg“ — út-
setning þess heppnast vel og
sker sig úr, og „Móðir og
barn“ er erlent, mýksta ball-
aða plötunnar. Um sönghæfi-
leika Stefáns efast enginn og
að vanda er rödd hans kær-
komið sætuefúi á popphaffa-
grautinn. Úrvinnslan er hefð-
bundin og spilamennskan líf-
lítil en fagmannleg. Líkt og
aðrir popparar sem eru búnir
að vera lengi að og hafa orðið
vinsælir á einhverjum
ákveðnum forsendum leggur
Stefán ekki í að gera neitt ný-
stárlegt, frumlegt eða ferskt.
Stefán hefur það skemmtilega
rödd að það er synd að hann
skuli aldrei hafa prufað eitt-
hvað nýtt, aldrei reynt að
finna röddinni annað um-
hverfi. Þetta einlita léttpopp
fer að verða þreytandi.
Gunnar Hjálmarsson
Lifandi sjónvarp?
NordFrost
FRÁ GISLAVED
ILLUGI JÖKULSSON
BARNIÐ MITT BARNIÐ
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
★★
Upphaf þessarar
draumkenndu sögu er
að venjulegur maður,
pabbi, upplifir sjón-
varpsfrétt sem nálægan raunveru-
leika þegar barn í fjarlægum
heimshluta er myrt á götu úti á
kaldan og grimmilegan hátt.
Morðinginn er lögreglumaður og
'hann þröngvar sér inn í friðsælt
heimilislífið, situr þar sem fastast
og hverfur ekki úr vitund sögu-
manns sem sér sig knúinn til að
leita morðingjann uppi til þess að,
einsog hann segir sjálfur, sann-
færa sig um að hann sé „ekki
venjulegur“. Hann kveður konu
sína og barn og leggur af stað,
ekki til Rio heldur er förinni heit-
ið að Vík í Mýrdal.
Á þessari ferð, sem er fýrst og
fremst farin í huga sögumannsins,
er ýmislegt í íslensku landslagi og
mannlífi orðið unrskipt. í stað
þögulla og kyrrlátra þorpa og
bæja eru komnar nánast saman-
lagðar erlendar fréttir fjölmiðla
undanfarna mánuði og ár, hung-
ursvæði, styrjaldarátök, geisla-
mengun og aðrar þær hörmungar
sem heimakærum íslendingum er
tamast að líta á sem óraunveru-
legar stillimyndir sem snerta eldd
nema rétt í andránni og trufla
ekki meir. Á hverjum stað hittir
sögumaður síðan fólk sem stend-
ur í miðju hörmunganna, rekur
honum sögu sína og sýn á það
sem fýrir ber.
Persónurnar sem sögumaður
hittir á leiðinni eiga það flestar
sammerkt að vera einstaklega
sjálfhverfar og ræður þeirra miða
í flestum tilvikum að sjálfsréttlæt-
jngu. Dyggðir eru tæplega til í
jþessari sögu, fórnir persónanna
éru fýrir þær sjálfar og því stærri
sem fórnirnar verða, þeim mun
Ijósari verður tilgangsleysi þeirra
fyrir aðra en píslarvottinn:
■Gættu þess vandlega að snögg-
steikja mig,“ sagði hún, „svo ég
yerði meyr og safarík. Þetta fólk
hefur enga krafta til að japla lengi
á ólseigu kjöti.“ — Þetta eru síð-
„Lýsingar sögunn-
ar ogframvinda á
hroðaverkum og
hörmungum eru
„trúverðugar“, en á
sama hátt ogsjón-
varpsfréttirnar sem
flöktafyrir augum
manns hvert kvöld.
Þetta eru staðlaðar
hörmungar. “
ustu orð sjálfboðaliða
Rauða krossins á hungur-
svæðum sögunnar á Mark-
arfljótseyrum og minnir
óneitanlega á eitthvað úr
safni vélrænna persóna
Svövu Jakobsdóttur. Það er
fýrst og fremst slík vélræna
sem er efhiviður meginhluta
sögunnar, fólk sem er til-
finningalega einangrað
gagnvart yfirlýstum við-
fangseffium sínum.
Sagan er yfirhöfuð vel
skrifúð. Ljóðrænn upphafs-
kaflinn, þar sem mætast í
huga sögumanns „barnið
mitt“ og „barnið“ sem er
myrt, gefur tóninn fyrir
þann samruna ímyndunar
og veruleika sem sagan
byggir á. Lýsingar sögunnar
og framvinda á hroðaverk-
um og hörmungum eru
„trúverðugar“, en á sama
hátt og sjónvarpsfréttirnar
sem flökta fyrir augum
manns hvert kvöld. Þetta eru
staðlaðar hörmungar. Staðfæring
þeirra eykur víða enn á klisju-
kenndina, borgarastríð milli
Hellu og Hvolsvallar verður til að
mynda ekki til að auka raunsann-
inn. Þær eru síðan rammaðar inn
í hlýju fyrsta og tólfta kaflans,
hinn örugga heim feðginanna þar
sem kaldhæðni víkur fyrir ein-
lægni.
Leit sögumanns að illvirkjan-
um er sú sama og sérhver „venju-
legur“ maður stendur einu sinni
eða oftar ffamrni fýrir þegar hlið-
stæðir viðburðir handan við sjón-
varpsskjáinn hreyfa við öryggi
hans og siðferðisvitund. Spurn-
ingin sem sögumaður stendur
frammi fyrir er: Hvað getur
venjulegur maður tekið til bragðs
þegar svo ber undir? Svarið sem
bókin gefur við slíkri spurningu
virðist mér einfaldlega vera „eldd
neitt“. Það er síðan vitanlega hægt
að umorða spurninguna, þótt
svarið verði hið sama eftir sem
áður: Hvað gerir venjulegur mað-
ur þegar svo ber undir? Það er
fýrst og ffemst síðari spurningin
sem mér finnst eiga við skáldsögu
Illuga Jökulssonar. Hún er galop-
in lýsing fremur en skilgreining
og sem slík bryddaði hún vissu-
lega á samræðu við undirritaðan
um hin margvíslegu rök varðandi
grimmd heimsins. Það er svo
kannski uppeldi og persónulegur
smekkur sem ræður því að undir-
rituðum fannst hann vera skilinn
eftir í bókarlok með lítið annað
en ffekar óljósa hugmynd um að
já, jú, þegar allt kæmi til alls væri
hann líklega alveg ferlegur hræsn-
Ólafur Haraldsson
Besta
vetrardekkið!
Niðurstaða úr yfirgripsmestu prófun á vetrardekkjum
sem gerð hefur verið (NIVIS WINTERTEST 92, Rnnland).
(Verö án nagla)
SOIJV/HG
SMiÐJUVEGI 32-34 • SÍMI 43988
UMBOÐSMENN UM LAND A LLT !