Pressan - 13.01.1994, Blaðsíða 4

VIÐTAL DR. G U l\l IM A
I bunka með snillingunum
„Þótt ég sé ekki á móti klœð-
skiptingum er óþarfi að láta
stimpla sig þannig,
— stelpurnar voru hœttar
að líta við manni.66
Hann heitir Birgir Örn Thor-
oddsen, og er kallaður
Bibbi eða einfaldlega Cur-
ver, í höfuðið á eins manns hljóm-
sveitinni sem hann starfrækir.
Hljómsveitin er hins vegar skírð í
höfuðið á plastruslafötunum vin-
sælu. Birgir er bara sautján ára en
verður að teljast með efnilegri lista-
mönnum þjóðarinnar. Hann er
alltaf að. Ekki nóg með að hann
semji lög og texta fyrir Curver og
gefi út tónlist á spólum hjá eigin
skrifborðsskúffufyrirtæki, Ulla-
bjakki, heldur fæst hann einnig við
myndlist; sýndi ásamt þremur fé-
lögum sínum úr FB í Listhúsinu í
Laugardal fyrir skömmu. Áhrifa-
valdar félaganna eru nokkuð aug-
ljósir; Baldur Helgason stælir Dali,
Élafsteinn M. Guðmundsson
minnir á Flóka og myndverk
Magnúsar Unnars Jónssonar eru í
ætt við fjölþrykk Andys Warhol.
Birgir málar sígild form, hringi og
strik, en, hey! hvað ætíi ég viti um
myndlist? Best að spyija Birgi sjálf-
an.
Hvert ertu að fara með myndun-
um þínum?
„Vá maður,“ segir Birgir í bobba,
„hefi spurning. Myndirnar ganga út
á það að gera einfalda list. Fólk get-
ur fúndið það sem það vill út úr
þeim. Ég málaði einu sinni tvö strik
og fannst það flott. Fólk vildi vita
hvað þetta ætti að tákna og ég sagði
bara að þetta væru tvö strik, sem
mér fyndist flott.“
Hvaða listamenn finnst þér vera
að gera flotta hluti?
„Ég hef ekki séð neinn sem mér
finnst vera að gera það sama og
ég, en ég er hrifinn að Míró,
Mondrian og Malevich, og þannig
séð var Warhol líka kúl gæi.“
Hvernig stóð á því að þið slóguð
saman í sýningu, er nýtt Medúsu-
gengi í uppsiglingu?
„Nei, það er ekkert Medúsu-
gengi á leiðinni. Við ákváðum
bara að halda sýningu því okkur
langaði til þess. Það er of lítið af
unglingum að gera eitthvað í
myndlist. Það er eins og fólk þurfi
að vera í skóla í tíu fimmtán ár
svo það megi halda sýningu. Það
er alveg eins gott að byrja strax og
leyfa fólki að sjá hvernig maður
þróast.“
Hvað var boðið uppá á opnun-
inni?
„Við ætluðum að reyna að plata
fólkið með óáfengri bollu en það
tókst ekki. Síðan var boðið uppá
pylsur og einhverjar kjötbollur."
Hvernig tókst til, selduð þið eitt-
hvað?
„Sýningin tókst mjög vel, u.þ.b.
600 manns mættu og Baldur seldi
allar myndirnar nema eina, Haf-
steinn seldi góðan bunka og ég og
Magnús eitthvað. Ég var að vísu
ekkert í því að selja, var ekki með
verð á myndunum. Ég er ekkert
fyrir að selja myndirnar mínar.“
Afhverju ekki?
„Það skiptir mig máli hvort það
er Jón eða séra Jón sem kaupir. Ég
vil fá að meta það hverjum ég sel;
vil frekar selja einhverjum sem ég
þekki en einhverjum bjána úti í
bæ.“
Ætlarðu að halda áfram að
mála?
„Já, en því miður er lítill tími
fyrir myndlistina vegna tónlistar-
innar, en það er gott að geta sviss-
að á milli.“
Strákurinn í kjólnum
Curver hefúr starfað sem hljóm-
sveit í tvö ár og komið efni á safú-
plötur og spólur. Rétt fyrir jólin
skreið svo út geislaplata Fire-sam-
takanna þar sem meðlimir félags-
ins, Púff, Stilluppsteypa, Kolrassa
krókríðandi og Curver, taka tvö lög
hver. Þessi hópur hefúr haldið sam-
an í tvö ár og staðið fyrir tónleik-
um. En hvað er unnið tneð því að
hljómsveitir spyrði sigsaman ígengi?
„Það kostar mikið að gefa út
plötur og það verður auðveldara ef
margir slá saman. Fire var upp-
runalega stofúað til að sýna öðrum
unglingafiljómsveitum að það sé
hægt að standa í framkvæmdum.
Við erum ekki mafia, eins og marg-
ir halda, heldur bara hljómsveitir
sem vinna saman.“
Hverjar eru fyrirmyndirnar að
Curver?
„Það eru ansi margar hljóm-
sveitir. Fyrst átti þetta að vera
svona Spacemen 3-Loop-Daisy
Hill-dæmi, en þetta hefur æxlast
meira út í gítarrokk a la Sonic
Youth.“
Ertu hœttur að komafram í kjól?
„Já, í rauninni. Ég hef ekki alltaf
komið fram í kjól. Þetta byrjaði á
gjörningi í MS og þegar ég kom
ekki ffam í kjól á næstu tónleik-
um varð allt brjálað. Kjóllinn
vakti greinilega mikla lukku og þá
var bara að grípa gæsina og fara
aftur í kjólinn. Mjög margir héldu
að ég væri klæðskiptingur eftir
þetta og þótt ég sé ekki á móti
klæðskiptingum er óþarfi að láta
stimpla sig þannig, — stelpurnar
voru hættar að líta við manni!“
Hvað œtlar Curver svo að gera?
„Næst á dagskrá er að taka upp
efni sem Curver og Stilluppsteypa
gerðu í sameiningu fyrir Dog Fac-
ed Hermans-tónleikana. Síðan
ætla ég að taka gamla Curver-pró-
grammið upp og samvinna er fyr-
irhuguð á milli Yukatan og Cur-
ver. Svo reynir maður að spila og
koma sem mestu út.“
Unglingavandamál?
Birgir er unglingur, en hann fliss-
ar og gantast þegar ég held því
ffam. Mér leikur forvitni á að vita
hvað þessu upprennandi eintaki
finnst um málið vinsæla, unglinga-
vandamálið.
Ertu síhangandi niðrá Plani um
helgar þambandi landa?
„Já, maður hangir á sumrin. Á
veturna fara flestir krakkar bara í
bíó eða leigja vídeóspólu og ef
þeir eru heppnir komast þeir í
partí. Ég drekk ekki landa, styrki
ekki íslenskan heimilisiðnað þótt
hann sé ódýrastur. En annars er
ég ekki mikill drykkjumaður,
blanda dauft og svona, ég er eng-
inn íslenskur sjóarakarlmaður.
Mjög margir drekka landa því
hann er ódýr og auðvelt að kom-
ast yfir hann, — það liggur við að
það sé heimsendingarþjónusta
innan þrjátíu mínútna! Það er
rosalega gömul klisja að ríkið ætti
að lækka verðið á vininu, en hún
er rétt.“
Finnst þér umrœðan um ung-
linga hallœrisleg?
„Já, mér finnst það, það eru
alltaf sömu spurningarnar; ferðu
niðrí bæ um helgar?, er erfitt að
nálgast smokka?, talarðu við for-
eldrana um kynlífið?, og allt það.
En samt er hún kannski nauðsyn-
leg.“
Eru unglingar upp til hópa of-
beldisfull ómenni sem læra brögðin
af sjónvarpinu?
„Ofbeldi er orðið grófara núna
og fólk hugsar ekki um afleiðing-
arnar, heldur bara að kenna ein-
hverjum lexíu. Meirihluti ung-
linga er ekki ofbeldisfólk, heldur
fáir sem fjölmiðlar taka meira eft-
ir. í haust, á sama tíma og stelpai
var spörkuð í kál niðrí bæ, stóð
yfir „Unglist ’93“, listahátíð ungs
fólks, sem fékk auðvitað enga un
fjöllun. Fólk vill bara ekkert heyr
um „góða“ unglinga, blóðið selst
alltaf best.“
Þegar ég var unglingur voru
menn annaðhvort pönkarar eða
diskófrík. Hvernig erþetta í dag,
hvernig steríótýpur eru í gangi?
„Þetta er allt öðruvísi í dag.
Vinahópar standa saman af mis-
munandi fólki, en það er fullt af
steríótýpum; indie-krakkarnir í
þverröndóttum bolum með hár
niðrí augu; hipphopparar í allt o:
stórum buxum með derhúfur;
þungarokkarar í myndabolum
með sítt hár — og fjórir mis-
heppnaðir pönkarar uppi í Breið
holti. Svo eru það 17-gæjarnir
með sylgjubelti, í rúllukragapeys
um, mótorhjólastígvélum og mei
„wet look“-apahár. Ekki má
gleyma Verslógæjunum í Boss-
jökkunum og með skjalatöskuna
Svo fá sér allir gráa hermanna-
ffakka sem fara í MH, neyða oní
sig kaffi á kaffihúsum og eru að
drepast úr menningu. Það er erf-
iðara að flokka stelpurnar, én mc
dettur í hug leðurjakkastelpurna:
í þröngum gaUabuxum og Snigla
bol; afburðanemendurnir í nem-
endafélögunum sem spila á fiðlu
eða píanó, en flestar fylgja bara
tískunni; nú eru t.d. allar með
Bjarkar-hár og í einhverjum aga-
lega flippuðum kjólum sem þær
fundu í Kolaportinu. Lúðarnir,
úlpuliðið, eru svo ódrepandi and
skoti.“
Hvað afþessu passar best við
þigf
„Ég veit það ekki. Ég er búinn
að vera í sama frakkanum í þrjú
ár. Þú getur sett mig í bunkann
með snillingunum. En bættu „ha
ha ha“ fyrir aftan, annars er ég
dauður!“
Gunnar Hjálmarssc
Laugardagsbaróninn og
Litli-J ón-Zombí
imir talað við fólkið,
gefið allskyns ráð og
jafúvel sagt brandara.
Ef til vill hljómar
þetta eins og ósköp
venjulegur, íslenskur
miðilsfundur, en þó
er munur þar á. Hann
felst í því að verumar
sem „koma í gegn“
em ekki amma gamla
sáluga eða Jónas Hall-
grímsson, heldur ægi-
legir kraftar. Þessir
guðlegu kraftar eru
fjölmargir eins og áð-
ur sagði og heita oft
kostulegum nöfúum.
Nægir þar að nefúa
„Laugardagsbarón-
inn“, Mánudags-
dverginn", „Geidei-
fimm-óhappadaga“
og „Litla-Jón- Zom-
bí“. Einnig er ekki
bara einn miðill á „fundinum“,
heldur getur nokkurn veginn hver
sem er gegnt því hlutverki. Tónlist
er mikið notuð, sérstaklega band-
bijálaður tmmbusláttur og ýmiss
konar söngvar eða áköll. Tónlistin
skapar rétta andrúmsloftið og
framkallar trans hjá þeim sem guð-
imir síðan heltaka, en líka hjálpar
trylltur dans þar til. Alltaf er einn
prestur eða „vúdú-biskup“ sem
stýrir athöfúinni og getur hún tekið
marga klukkutíma.
Eins og gefur að skilja er mikið
um andatrú í þessum sið. Vúdú-
biskuparnir em náttúrulega galdra-
karlar í leiðinni og í vúdú-göldrum
er sóst eftir hjálp andanna. í því til-
viki er um ósköp venjulegt framlið-
ið fólk að ræða, sem þó þarf að
nálgast á ákveðinn hátt. Sérstaklega
lituðum kertum er raðað upp,
Vúdú er nafn á fjölgyðistrú
sem stunduð er á eyjunni
Haiti. Afbrigði af þessari trú
fyrirfinnast líka annars staðar, svo
sem í Brasilíu, Kúbu, Jamaica og
víðar, en þá undir öðmm nöfúum.
Vúdútrúin kemur aðallega frá Afr-
íku og er ansi flókin í eðli sínu.
Flestir tengja hana samt eingöngu
við ógeðslega seiðskratta og svarta-
galdur, enda hafa ameríski kvik-
myndaiðnaðurinn og ýmsir rithöf-
undar alið á þeirri ímynd. Allir vita
hvað vúdú-dúkka er, enda er vúdu-
dúkka af Kolbeini kafteini í Tinna-
bókinni „Fangarnir í sólhofinu“.
Því má segja að fólk hafi fengið nei-
kvæða mynd af þessum trúar-
brögðum með móðurmjólkinni.
Það signir sig í skelfingu ef minnst
er á vúdú og sér þá fyrir sér óhreina
anda og blóðugar dúkkur með
prjónum í...
Vúdú-trúin er þó alls ekki svona
neikvæð. Eins og áður sagði er hér
um fjölgyðistrú að ræða; ótalmargir
guðir koma við sögu og em þeir af
öllum stærðum og gerðum. Þessir
guðir eru tilbeðnir með vægast sagt
kröftugri aðferð. Sú aðferð byggist á
þeirri hugmynd að hver einstak-
lingur hafi bæði líkama og sál. Sálin
yfirgefur líkamann þegar maður
deyr, en hún getur einnig farið burt
um stundarsakir. Þetta er ekkert
nýmæli. Flestir kannast við allt dul-
ræna fólkið sem heldur því fram að
það geti „farið út úr líkamanum“.
Stundum virðist ekki þurfa dul-
ræna hæfileika til, því margar
venjulegar manneskjur virðast hafa
upplifað sálfarir. 1 vúdú-athöfúum
er einmitt reynt að aðskilja sálina
frá líkamanum, án þess þó að við-
komandi deyi. Sál þess sem tekur
þátt í athöfninni skreppur bara frá
af fúsum og frjálsum vilja. Á meðan
koma hinir yfirskilvitlegu guðir og
taka sér bólfestu í hinum sálarlausa,
en lifandi líkama. Þannig geta guð-
4B PRESSAN FIMMTUDAGURINN 13. JANÚAR 1994
„Sál þess sem tekur
þátt í athöfninni
skreppur bara frá
affúsum ogfrjáls-
um vilja. Á meðan
koma hinir yfirskil-
vitlegu guðir og
taka sér bólfestu í
hinum sálarlausa,
en lifandi líkama. “
bænir sagðar og fleira í þeim dúr.
Vúdú-biskuparnir eru auðvitað að-
alsérfræðingamir í þessu, en samt
getur hver sem er gert slíkt hið
sama, ef hann kann reglumar.
í Chicago í Bandaríkjunum er fé-
lagsráðgjafi sem heitir Michael
Bertiaux. Á yfirborðinu er hann á
engan hátt frábrugðinn öðmm fé-
lagsráðgjöfum. Samt er hann vúdú-
biskup. Upphaflega hafði hann þó
ætlað sér að gerast venjulegur prest-
ur í kristinni kirkju. Hann lauk
meira að segja guðfræðiprófi með
glæstum árangri og fékk brauð í Se-
attle. Svo var hann sendur til Haiti í
einhverjum kirkjulegum erindum.
Þar hitti hann vúdú- áhangendur
og heillaðist gjörsamlega uppúr
skónum. Að endingu var hann
skírður inn í söfnuðinn, vann sig
síðan upp metorðastigann og tók
að lokum vigslu sem vúdú-biskup.
Að sjálfsögðu sagði hann sig úr
hefðbundinni kristni í leiðinni! I
staðinn hóf hann nám í félagsfræði
þegar hann sneri aftur heim til
Bandaríkjanna og í fyllingu tímai
útskrifaðist hann svo sem félagsrác
gjafi og fékk starf í Chicago.
Einn góðan veðurdag kom mai
ur nokkur inn á skrifstofuna I
hans og sagði farir sínar ekki slétta
Hann hafði unnið hjá einhverj
stórfýrirtæki í sjö ár, en nú var búi
að reka hann. Yfirmaður hans v;
hið mesta svín. Hann hafði reyi
við eiginkonu hins, en þegar hú
vildi ekki þýðast hann var eigii
maðurinn rekinn í hefúdarskyr
Hvað átti hann að gera? Bertiai
horfði á hann nokkra stund c
sagði svo: „Tja, við hjá félagsmál;
deildinni getum nú ekkert gert fyr
þig, en komdu á fúnd hjá vúdi
söfúuðinum mínum í kvöld og vi
kippum málunum í lag.“ Svo v;
málunum kippt í lag með hjál
dularfullra afla og sagan barst ui
hverfið. Á stuttum tíma varð Ber
iaux svo vinsæll að heilu biðraðin
ar fóru að myndast fyrir utan dyri
ar hjá honum í félagsmáladeildinr
Að endingu komust yfirvöldin a
öllu saman og vúdú-biskupinn v;
kærður. í framhaldi urðu málafei
og þótt Bertiaux væri sýknaði
voru sérstök lög sett á í Chicagc
borg. Þau hljóðuðu á þá leið að fi
lagsráðgjafar mættu ekki nota vúd
tíl að hjálpa viðskiptavinum sínun
En vúdú-biskupinn var ekki ;
baki dottinn. Úr því hann mát
ekki lengur nota vúdú til að hjálf
lítilmagnanum gaf hann bara i
bók í staðinn. I henni er venjuleg
fólki sagt hvemig ffamkvæma me
einföld vúdútöfrabrögð. í næst
PRESSU mun ég birta útdrætti i
þessari bók. Þá geta lesendi
PRESSUNNAR farið að stunda W
dú og galdrað til sín allt sem hugu
inn gimist...