Pressan - 03.03.1994, Qupperneq 12

VILHJÁLMUR BREIÐFJÖRÐ. Segist koma fram samkvæmt samn-
ingsákvæði en gegn vilja sínum.
Loksins saman á ný
í kvöld verður frumsýnd skemmtidagskrá í Borgar-
leikhúsinu en þar koma fram ALLI OG VILLI, marg-
frægur gríndúett til margra ára. í tilefni þess ræddi
PRESSAN við Vilhjálm Breiðfjörð um samstarfið við
Alfreð Frímanns, hvers vegna þeir hættu á sínum
tíma og hvers vegna þeir eru komnir saman á ný.
Læknisatriðið, eitt frægasta atriði Alla og
Villa. „Það var klassískt. Þegar okkur tókst
illa upp var það frábært."
Vidrinið spýtti
framan I mig
á sviðinu
Blaðamaður hitti Vilhjálm á
heimili hans, en svo
skemmtilega vill til að hann
er góðkunningi PRESSUNNAR og
hefur oftar en ekki gaukað að blað-
inu smáíréttum úr bransanum. Á
sínum tíma var hringt í hann þegar
algjör slúðurþurrð var en því var
hætt vegna þess að undantekning-
arlítið þurfti að biðja hlutaðeigandi
afsökunar sökum rangfærslna. Vil-
hjálmur segist ekki kvíða frumsýn-
ingunni, alltént ekki því sem að sér
snýr, en hann hafi þeim mun meiri
áhyggjur af Alla sem er mjög erfið-
ur í samstarfi og eigi til að rjúka
burt í fússi af minnsta tilefni þegar
í raun væri hann sá sem væri í full-
um rétti að ganga út. Auk þess væri
það sér nokkurt áhyggjuefni að
karlinn væri með liðagigt og blóðið
væri nánast hætt að renna í hon-
um. En hvað kemur til að þeir eru
að koma saman eftir ellefu ára hlé?
„Það má segja að ég sé að gera
umboðsmanni mínum og frænda
greiða (Benna Breiðfjörð). Ég er
svona að koma honum inn á kort-
ið sem umboðsmanni. Hann er í
einhverri vonlausri heildsölu, flyt-
ur inn kremkex og fleira í þeim
dúr. Dagskráin er í tengslum við
sjónvarpsþátt sem rekur sögu gam-
anleiks á Islandi og þeir hjá Stöð 2
hafa nauðað í mér að gera þetta.
Sjónvarpsstjórinn
er víst einlægur
aðdáandi minn,
hefúr dýrkað mig
frá því hann var
smástrákur —
kann alla Alla og
Villa- brandarana
utanbókar.“
Hvers vegna
hcettu Alli og Villi á
sínum tíma?
„Það voru ýmis
tæknileg atriði
sem gerðu útslag-
ið. Hann gat ekki
leikið nema pota
puttanum í bring-
una á mér ef hann þurfti að leggja
áherslu á eitthvað. Það út af fýrir
sig gerði vinnuaðstæður mínar
óbærilegar. í 43 ár var ég allur blár
og marinn og konan mín stóð í
þeirri trú, allt þar til hún dó, að ég
væri tattóveraður á bringunni.
Hann ferðaðist á puttanum um
bringuna á mér. Svo spýtti hann í
andlitið á mér.“
Fyrirgefðu, stóð hann á sviðinu og
spýtti á þig?
„Ekki eins og
venjulegir menn
spýta, þetta er svo
lúmskt. Hann
laumaði því inn í
atriðið, stillti sér
upp beint fýrir
ffaman nefið á
mér og gætti þess
vandlega að nota
eingöngu orð sem
byrja á T: „Tann-
kremstúpa". „Tal-
aðu truntan þín“.
Á sumum sýning-
um hélt ég að ég
mundi drukkna!
Ég skil ekki hvaðan þetta kom allt
saman. Ég held að hann hafi verið
sídrekkandi allan daginn til að
safha fyrir kvöldið."
En ef þetta var svona erfitt, hvers
vegna lékuð þið saman í rúm fiöru-
tíu ár?
„Það verður ekki ffá honum tek-
ið að hann var sá besti í bransan-
um. Hárnákvæmur í tiisvörum,
enginn gat sagt brandara eins og
hann. Sem leikari komst enginn
nálægt honum... Sem manneskja
vildi enginn koma nálægt honum.
Það síðasta sem við gerðum saman
(síðan hef ég verið sóló og komið
ffam í ýmsum kvikmyndum, söng-
leikjum og auglýsingum) var
læknaatriðið í áramótaskaupinu
1982. Það klikkaði eitthvað í þess-
ari upptöku, en við höfðum leikið
það svona átta þúsund sinnum.
Það var því ekki frábært hjá okkur,
það var klassískt. Þegar okkur tókst
illa upp var það frábært. Samt
fengum við alveg frábærar viðtök-
ur og Hemmi Gunn, sem var
kynnir í þessu skaupi, sagði fimm
sinnum þegar hann afkynnti okk-
ur: „Eru ekki allir í stuði.“ Hann
var vanur að segja það bara tvisv-
ar.“
Jakob Bjarnar Grétarsson
„Sjónvarpsstjór-
inn er víst einlœg-
uraðdáandi
minn, hefur dýrk-
að mig frá pví
hann var smá-
strákur. “
Hið fátæklega sett á stall
MYNDLIST
GUIMIMARI
ÁRIMASOIM
Sólveig Aðalsteins-
dóttir, Kjarvals-
stöðum
í stuttu máli: Sólveig uppgötvar
fegurð í rusli, í viðkunnanlegum
og hæverskum skúlptúrmynd-
um.
Sólveig Aðalsteinsdóttir hefúr
verið starfandi listamaður síð-
astliðin fimmtán ár, en sýning
hennar á Kjarvalsstöðum er ein
viðamesta einkasýning hennar. í
ganginum milli sýningarsalanna
gefur að líta fremur smáar skúlp-
túrmyndir, á stærð við postulíns-
myndir og blómavasa, og er þeim
komið fyrir á ómáluðum stöplum
úr spónaplötum. En þetta eru eng-
ar postulínsstyttur, því allar eru
myndirnar samsettar úr úrkasti og
rusli sem til fellur og myndi undir
venjulegum kringumstæðum vera
nánast ósýnilegt. Gamlir spýtu-
kubbar, glerkrukkur, tau, plast og
límbandsrúllur eru meðal þess sem
Sólveig tekur til handargagns.
Að nota rusl í listaverk er engin
nýlunda. Kúbistar og dadaistar
léku sér að þessu fýrr á öldinni og
undanfarin þrjátíu ár hafa komið
fram stefnur sem hafa beinlínis sér-
hæft sig í notkun slíkra hluta. Hér á
íslandi er Sólveig heldur ekki ein á
báti og má t.d. nefna Kristin G.
Harðarson, sem einnig hefúr not-
að hina ómerkilegustu hluti í sín
verk. Ruslið hefur lengi notið þess
að vera hin fullkomna andstæða
hefðbundinna höggmyndaefna,
eins og marmara og brons, og þar
af leiðandi kennt við róttækni,
ffamúrstefnu og krítík á hákúltúr
og neyslusamfélag. En nú er svo
komið að ruslið er löngu orðið
hluti af viðurkenndum myndlistar-
kúltúr — gott ef það er ekki orðið
algengara en brons — og nýtur því
ekki lengur þeirrar sérstöðu að vera
í andstöðu við viðurkenndar leiðir
í listsköpun.
Það er undarlega mótsagna-
kennt að hlutirnir eru gerðir úr
rusli og úrkasti, en hafa yfir sér fín-
gert og brothætt yfirbragð. Hér er
að finna eitthvert næmi, án tilgerð-
ar, í meðhöndlun fúndinna hluta,
sem vekur athygli manns. Sérkenni
efnanna eru löðuð fram með því
að fella þau saman við önnur
óskyld. Það hvílir líka mikil ró yfir
þessum verkum, sem er í sérkenni-
legu ósamræmi við brotakennt og
gróft útlit hlutanna. En þessi ró er
til komin vegna miðlægrar upp-
röðunar, sem skapar jafnvægi og
veitir tilfinningu fýrir stöðugleika
heOdarinnar, þrátt fýrir að einstak-
ir hlutar séu ósamstæðir. Það eru
engin læti eða átök í þessum verk-
um og þau eru allt að því einum of
viðkunnanleg, eins og litlar styttur
sem gætu átt heima á arinhillu eða
sófaborði.
Verk Sólveigar eru ekki ádeilu-
verk. Tónninn í þessum verkum er
ekki krítískur, það er ekki verið að
beina spjótum að bruðli og eyði-
leggingu neyslusamfélagsins. Þau
gefa frekar tilefúi til samlíkingar
við fjarlægari menningarsamfélög,
eins og það japanska, þar sem hið
fátæklega er í heiðri haft í þeim til-
gangi að hreinsa hugann og gefa
tilfinningu fýrir því að allt er sam-
tengt í órofa heild — ekkert er
merkilegra eða ómerkilegra en
annað nema í hugskoti mannsins.
í einum hlutnum hefur glimm-
erplötu, tákni alls hins fánýta í
menningu okkar, verið bætt á
gamlan veðraðan kubb, sem tím-
„í einum hlutn-
um hefur
glimmerplötu,
tákni alls hins
fánýta í tnenn-
ingu okkar, ver-
ið bœtt á gaml-
an veðraðan
kubb, sem tím-
inn og hrörnun-
in hafa mark-
að.“
inn og hrörnunin hafa markað. Er
hér komin áminning um að
hreykja sér ekki of hátt, að tapa sér
ekki í glysi og glaumi? Eitt er víst að
ekki hreykir þessi listamaður sér
hátt; myndirnar eru smáar, hún
veltir sér ekki upp úr listrænum til-
burðum né státar hún af mikil-
fenglegum draumsýnum eða
ástríðufúllri útrás tilfinninganna.
Hér er hæverskan á ferðinni, en
frekar mórölsk hæverska, sem á sér
kannski uppruna í réttlætiskennd
gagnvart öllu því ljóta og lágkúru-
lega í veröldinni sem fær ekki að
njóta sín.
12B PRESSAN FIMMTUDAGURINN 3. MARS 1994