Vísir Sunnudagsblað - 13.11.1938, Blaðsíða 4

4
VtSIR SUNNUDAGSBLAÐ
I.
Nú uni nolckur undanfarin ár
er eg vanur að komast allur á
loft um þetta leyti árs, ecSa þeg-
ar snjóar laka aó liylja jörð og
unga fólkið fer að taka fram
skíðin sin. Mér finst eg verða
þá ungur aftur. Ótal endur-
minningar uni skemtilegustu
stundir bernsku- og æskuáranna
ryfjast upp, og eg reyni að staul-
FriSrik Gíslason.
asl úl á skíðum, með unga fólk-
inu, þegar eg kem því við. Að
engu er mér jafn mikil hress-
ing og lieilsubót, og mikla
skemtun Jiefi eg af því, að sjá
aðfarir skíðagarpa þeirrar kyn-
slóðar, sem nú er ung. En eg
átti því láni að fagna, að vera
nokkra vetur, undanfarna, með
einhverjum hinum djörfustu
skiðamönnum vorum — Ólafs-
firðingum.
Það mátti Iieila, að hér um
hil jafnsnemma færi eg að
hrölta á skíðúm, og eg lærði að
ganga. Það var austur á Seyðis-
firði, fyrir litlum mannsaldri.
Þar var mikil íþróttaöld, frá því
laust eftir 1890 og nokkuð fram
yfir aldamót. En eg varð liálf-
gert „íþróttáfífl“, og stundaði í-
þróttir af miklu kappi, en lílilli
forsjá, þangað til eg var tæpra
tuttugu og tveggja ára gamall.
Þá varð eg að hætla, vegna
meiðsla, sem eg hlaut í glimu.
Löngu áður hafði eg nefbrotnað
kyrfilega og hlotið ýmsar aðr-
ar sæmdar-sk rá veif u r við í-
þróttaiðkanir.
Eftir að eg varð að hætta í-
þróttum, tók eg upp aðra hætti
og óskilda, og misþyrmdi þá
oft hkamanum freklega. En
furðulegt er það, hve vel og'
lcngi Iiefir enst mér sá vara-
sjóður orku, fjörs og mýktar,
sem líkamanum liöfðu safnast
á íþróttaárunum. Eg á íþróttun-
um meira að þakka, en eg get
gert mér grein fyrir. óg síðan
eg tók að iðka þær lítilsliáttar
aftur, einkum skíðaferðir og
sund, á eg það þeim að þakka,
að nú þykir mér aftur gaman að
lifa. Líkaminn er stálhraustur
enn, mjúkur og léttur, þrátl
fyrir illa meðferð í því nær tvo
tugi ára. En alvarlega vil eg
vara unga menn við því, að
hætta nokkurntíma á að fara
]>ær slóðir, sem eg hefi skálmað.'
Sannleikurinn er sá, að miklum
mun hetur hefir til tekist fvrir
mér, en nokkur von var til, —
og miklu hetur, en eg átti skilið.
Er nú meira en nóg komið
um sjálfan mig, að sinni.-------
Eg nefndi Seyðisfjöfð.
Ef einhvernlíma skyldi verða
skráð íþróttasaga vor íslend-
inga, mætti ekki gleymast, að
geta þeirrar íþrótta-aldar þar,
sem eg gat um hér að framan.
Seyðisfjörður var fyrirmynd-
ar-„pláss“ um marga hluti, fyr-
ir og uni aldaniótin. Það var
engin furða, því að þar voru
um þæi* mundir ýmsir þjóð-
frægir merkismenn, athafna-
menn, rithöfundar, skáld — og
iþróttamenn. Þar var hinn mikli
athafnamaður, Otto Wathne,
þar voru rithöfundarnir og
skáldin, Þorsteinn Erlingsson og
Þorsteinn Gíslason, og kempan
mikla Skafli Jósefsson, — en
Matthías Jochumsson og Páll
Ólafsson voru þar tíðir gestir;
þar var tónskáldið Kristján
læknir Kristjánsson, og loks
voru ]>ar íþróttainennirnir (þó
að fæstir liafi heyrt þeirra get-
ið): Austmaðurinn Rolf Johan-
sen, Fiðrik Gíslason (úrsmiður
og „þúsund þjala smiður“),
uppgjafa liðþjálfi, danskur,
Jörgensen hakari, sem leikfimi
kendi þar árum saman, Helgi
Valtýsson, — og ekki spillir
það, að nefna A. V. Tulinius,
skátahöfðingjann, sem síðar
varð, — en hann var á Seyðis-
firði um skeið, settur sýslumað-
ur og hæjarfógeti, og þá upp á
silt allra besta, nýkominn frá
Kaupmannahöfn, iðandi af f jöri
og íþrótta-áliuga.
Það eru engar ýkjur, þó að
það sé staðhæft, að Sevðfirðing-
ar muni verið hafa langt á und-
an öðrum landshúum um i-
þróttaiðkanir á þessum árum.
Þeirri staðhæfingu mun eg færa
hetri stað síðar í þessum þátt-
um. í þetta sinn geri eg skíða-
ferðir að umtalsefni.
Það mun vera rétt, að Iivergi
á landinu hafi verið farið að
iðka skíðaferðir af áhuga, sem
Itelgi Valtýsson.
ahnenna íþrótt, og á SejAis-
firði, en ]iað var um svipað
leyti, eða litlu síðar, en íþrótta-
frömuðir í nágrannalöndum
okkar, Noregi og Sviþjóð fóru
að bindast samtökum um, að
koma þessari hollu, þörfu og
fögru íþrótt til vegs. Norðmenn
stofna „Foreningen til Skiidrett-
ens Fremme" 1883, en enginn
er talinn sérstaklega merkur
viðhurður í því félagi fyrr en
það efnir lil skíðamóts 1888, en
Hohnenkollen-skíðamótin hóf-
ust fyrir alvöru 1902. — Svíar
stofnuðu hliðstætt félag 1892.
óg einmitt um sama leyti hloss-
ar upp áhuginn á skíðaferðum
í íþróttatilgangi á Seyðisfirði. —
Ekki man eg, hverjir taldir voru
fyrstir forsprakkar, en eg tel
líklegt, að það hafi verið ungir
Norðmcnn, en margt var Norð-
manna á Seyðisfirði um jiessar
mundir. Mitt minni nær ekki
lengra en til ársins 1895. Þá
voi:u allir, sem vetlingi gátu
valdið, farnir að iðka sldða-
íþróttina, — og jafnt konur sem
karlar. Er það i frásögur fær-
andi, að það þótti fyrst liið
mesta hneyksli, að ungar stúlk-
ur tæki þátt í „þessari ókven-
legu íþrótt“. Þá var sá siður, að
konur gengu í skósíðum pils-
um, og vel það, en skiðastúlk-
urnar klæddust pilsgopum, sem
tæplega skýldu knjám. (Poka-
huxurnar voru þá ekki til). Og
svo forhertar voru seyðfirsku
stúlkurnar, að þær létu kjaftæð-
ið sem vind um eyrun þjóta, og
urðu sumar hýsna slyngir skiða-
„menn“.
Beint upp af aðalkaupstaðn-
um, Fjarðaröldu, voru langar
og hrattar breklcur, í Bjólfi, —•
og gott að koma niður. Þar æfðí
unga fólkið sig; öllum stundum,
|>egar færi var. Meðan eg var
svo lítill, að eg mátti ekki sjálf-
ur vera þar með, undi eg við
það, tiinum saman, að horfa á
aðfarir skíðafólksins, út um
stofugluggann okkar, sem vissí
upp að Bjólfi. Misjafnlega voru
menn djarfir og misjafnlega
leiknir. Lengra varð ekki kom-
ist en upp að neðsta klettahelt-
inu. Þangað fóru þeir, sem
fræknastir voru, og var Friðrik
heitinn Gislason, sá er áður var
nefndur, jafnan fremstur í
flokki, eftir mitt minni. Þar,
uppi undir klettunum, voru
brekkurnar alveg snarbrattar,
og var likast því, sem skiða-
mennirnir kæmi hvergi við, —-
hröpuðu — fyrst eftir að þeir
komu undan ldettunum. Þetta
var dásamlegt!
Og þarna fékk eg svo minar
fyrstu byltur, þegar eg íor að
hasla á skíðum sjálfur, —- en
þangað til var þraukað, að mað-
ur slampaðist á að standa allar
hrekkurnar, — öðru hvoru, að
minsta kosti. Þarna fengum við,
drengirnir, fyrslu „lexíurnar“ í
snarræði, og þarna kendum við
fyrst, — og þá á unga aldri, —-
þess unaðar, að þjóta áfram
með flughraða, — ])ví að það,
að sendast áfram á skiðum ofan
hratla hrekku, mun ganga næst
þeirri dásemd, að líða um loftið
í flugvél.
Mcst voru notuð norsk skiði,
eða sæmilega góðar stælingar af
þeim, sem best reyndust. En
ekki man eg til þess, að við
fengjum verulega tilsögn i þvi
að ganga, stökkva eða standa á
skiðum, fyrr en um aldamót,
eða þegar IJelgi Valtýsson kom
heim frá Noregi. Hann liafði
eitthvað stundað skiðaferðir
þar, og þó einkum göngur, en
kunni góð skil á öllum tilhurð-
um og aðferðum, sem þá tíðk-
uðust þar, var eldheitur áhuga-
maður um íþróttir og „stígvéla-
fullur“ af fjöri og dugnaði. Við
vissum að vísuumskíðahinding-
ana, sem Norðmenn notuðu og
Svíar, en lxöfðum ótrú á þeim,
eða því, að hinda skíðin á fæt-
urna, enda iðkuðum við htið