Vísir Sunnudagsblað - 02.07.1939, Side 5

VISiK SUNNUDAUSLJLAÐ
5
Jðhann Hjaltason:
Sál landsins í svipmynd fólksins
Bpot úp ferðasögu um Strandir.
Þeir, sem stunda líkanilega
stritvinnu, vita það öðrum
mönnum betur, hve þreytan
getur verið sár og lamandi í
vöðvum og taugum, að loknu
löngu erfiði, og hvíldin sæt, þeg-
ar liennar er kostur þar sem vel
fer um mann.
Óteljandi eru þeir dagar við
margskonar störf, sem þreytan
liefir sest í limi mina eins og
nagandi ormur, eins og óarga-
dýr, sem- rífur og slítur hold
frá beini. Og jafnmörgum sinn-
um hefi eg notið sætleika þeirr-
ar hvíldar, sem eyðir hinni sáru
líkamlegu þreytu, sviplíkt og
þegar sólin kemur upp yfir
fjallshrún í austrinu á heiðum
vordegi, svo að hrím kaldrar
nætur verður að dögg, sem smá
eyðist og hverfur, til samlög-
unar hinum tæra himni.
Beggja þessax-a unaðssemda
lífsins — þreytunnar og hvíld-
arinnar — naut eg í rikum mæh
hjá þeim Drangavíkurhjónum,
í mjög góðu rúmi, milli tár-
hreinna línvoða nótt þá, er eg
dvaldi þar.
Daginn eftir var veður svo
fagurt og gott, sem fremst má
verða, heiður himinn og hlæja
logn. Eg vildi þvi rísa snemma
og hugðist nú hafa langa dag-
leið og ná til Finnbogastaða i
Ti'ékyllisvík um kvöldið, til
kollega míns, Guðmundar Þ.
Guðmundssonar, kennara. En
áður eg rnætti til ferðar snúa,
varð eg að sinna jafn nauðsyn-
legum hlutum, að drekka kaffi
og matast. Kaffið var drukkið
og fínar kökur étnar með. Að
því búnu maturinn, nýtt ket,
nýmjólk og islenskt smjör og
fleira góðgæti, sem vel mátti
þéna fei-ðalang eins og mér, sem
ekki hafði heldúr neitt nesti
nxeðferðis.
Bóndi mataðist með mér þar
á baðstofuloftinu, er jafnframt
var svefnloft eins og enn gerist
til sveita í hinum eldri bæjum,
sem'öld steinlxúsanna hefir enn
eigi leyst af hólmi. Bóndi var
vel miðaldra, að því er eg ætl-
aði, en kona hans yngi’i að sjá.
Þau áttu hörn mörg og sum
ung.
Meðan við mötuðumst komu
viða niður x-æður okkar og þó
nxest um hagi og búskaparháttu
manna norður þar. Kvað bóndi
Drangavík vera kot eitt, er oft
hefði í eyði verið. Yæi’u*það
eiginlega tvær jarðir, þ. e.
Drangavík og Engjanes, ætti
liið forna Þingeyraklaustur
aðra, en Stafholtskirkja í Borg-
arfirði hina. En nú hefðu kot
þessi um langan aldur verið
hygð saman, enda væri eigi
hægt að lifa eða framfleyta
fjölskyldu á hvoru kotinu fyr-
ir sig einu saman.
Slægjur kvað hann þar litlar,
en fjöruheit góða ef eigi hönn-
uðu ísar. Tún lítið og lélegl
mjög. Hann kvaðst hafa þar 2
kýr og 60 kindur.
Sonu sína 2 um tvilugt kvað
liann liafá stundað daglauna-
vinnu nokkurn tíma sumarsins
við síldarverksmiðjuna á
Djúpuvík. Væri bæði sér og
ýmsum öðrum allmikill styi'k-
ur að vinnu þeirri, er þar feng-
ist og svo vel væri hox-guð, að
Iygasögu væri líkasl i saman-
burði við það, sem venja var að
greiða í daglaunavinnu á hans
uppvaxtarárum. Enda kvað
hann nú vera að myndast vísi
að þorpi í kring um verksmiðju
þessa, sem aðeins væi-i fárra
ára gömul, og væru þegar 2—3
fjölskyldumenn húnir að reisa
sér þar hús og heimili, og lifðu
þeiv eigi á öðru en vinnU þeirri,
er þeir hefðu þar yfir sumar-
tímann lijá h.f. Álliance, sem
cinnig hefði þar verslun með
allar almennar vörur.
Einnig kvað hann margt að-
Jóhann Hjaltason.
komufólk úr öðrum landshlut-
um stunda þar vinnu yfir sild-
veiðitímann. Ennfremur nokkra
yngri menix, er eigi væru föstunx
lieimilistengslunx hundnir, þó
að upprunnir væru þaðaix úr
sveitinni, og lifðu því einskon-
ar farfuglalífi eftir því senx
þessi og önriur atvinna léti til,
án þess að ai'ðixr vinnxx þeirra
rynni til foreldra eða annai-a
vandamanna, sem ‘ávaxta sitt
pund í gróðurmold átthagaixs.
Eg var nú að vísu með hug-
aixn við það bundinn, að kom-
ast senx fyrst af stað i þessu
góða veðri, sem hrosti við nxér
gegnum opna glugga baðstofu-
loftsins.
En þó gat eg ekki annað exx
lilustað eftir tali bónda með
allmíkillí athygli. Mér lá i aug-
um uppi að eg lieyrði hér upp-
haf að sögu, er eg þekti svo vel
til, enda frá verstöðvunum við
Djúp. En sú saga er þannig, að
æska sveitarinnar leitar bxxrt
fi*á kotbúskap og basli í ver og
verksmiðjuþoi-p, þar sem hátt
kaup er greitt, húið i hetri hús-
um og borin beti'i klæði,
nxannfleira og félagshf meira
en i einangrun dreifhýlisiixs.
Hver vill kasta steini á æsku
landsins fyrir þetta? Þó að hún
leiti undan þeirri Illubrekku,
ofan af þeim Svörtufjöllunx,
senx kotabúskapur á íslandi er
og liefir verið.
En þarf þetta nú að vera
svona? Ó! Það veit eg ekki,
enda lxefir það staðið i mér
nxeii-i mönnum að svara þeirri
spurningu af viti.
Ekki vildi hóndi lieyra nefnda
greiðslu fyrir ixæturgreiðann,
en bað mig í stað þess að
grenslast eftir því fvrir sig,
lxvernig í því lægi, að hann hefði
enn engin skil fengið fyrir ó-
skilalamh er selt lxefði verið i
Nauteyrarhreppi fyrir 2 árunx,
og hefði hann þó fyx-ir löngu
sannað eign sína á lamhinu fyr-
ir réttum hlutaðeigendum.
Stúlkan, senx mynd þessi er af, lieitir Sanxmy Cummingham,
og er hxux húin öryggisklæðuixx, senx gerð eru að fvrirsögn
slysavarnafélagsins i New York. Er búningurinn sanxsetlur af
ýnisum tækjum, sem notuð eru lil öi-yggis við ýms störf, t. d.
gegnsærri, óhrennanlegri augnalilíf, öryggishelti, sérstökunx
öndunarúthúnaði, senx notaður er við störf, þar senx eiturloft
getur myndast o. s. fi-v. Ungfx-ú Cunningham sýndi húninginn
á Heimssýningunni.