Vísir Sunnudagsblað - 03.03.1940, Síða 1

1940
Sunnudaginn 3. mars
9. folad
■jÍ£iXaú.d.ux iýjöwisson,, úe.ilca>i
_________soqbt $JicL áAh.i$u.m. sínum aft
VlÐTAL SuNNUDAGSBLAÐSINS
„FJALLA-EYVINDI“
JÓHANNS SIGURJÓNSSONAR
Haraldur Björnsson leikari er einn af kunnustu leikurum ís-
lands, einn af þeim fáu löndum vorum sem hefir gengið á er-
lenda leikskóla, og hefir um margra ára skeið haft á hendi leik-
stjóm fyrir Leikfélag Reykjavíkur. Haraldur hefir einnig haft
með höndum leikstjórn þeirra söngleikja sem Tónlistarfélagið,
hefir gengist fyrir undanfarin ár.
1 vetur hefir 'Haraldur Björnsson haft það vandasama og erf-
iða hlutverk með höndum, að stjórna samtímis tveimur merki-
legum verkum, en það eru „Fjalla-Eyvindur“ eftir Jóhann Sig-
urjónsson, tvímælalaust stórbrotnasta leikrit sem samið hefir
verið á íslenska tungu, og óperettunni „Brosandi land“ sem er
íburðarmesta og að mörgu leyti vandasamasta óperetta sem hér
hefir verið sýnd. Samhliða því sem Haraldur annast leikstjórn
beggja leikjanna, leikur hann í þeim báðum. Þetta er þrekvirki,
sem mun vera einstætt í leiklistarsögu íslands.
1 tilefni af því, að þetta er í þriðja sinn, sem Haraldur Bjöms-
son annast leikstjórn á „Fjalla-Eyvindi“, og að það eru nær
tuttugu ár liðin frá því að hann sá um leiksýningu á þessu
leikriti fyrst, hefir Sunnudagsblað Vísis snúið sér til Haraldar
og beðið hann að segja nánar frá afskiftum sínum af „Fjalla-
(fíyvindi“.
„Fjalla-Eyvindur“ Jóhanns
Sigurjónssonar er samanlvinn-
aðri mínu lífi og hefir orðið því
örlagaríkari, en nokkurt annað
skáldrit, íslenskt eða útlent“,
segir Haraldur. „Og það er á
svo margan og einlcennilegan
l)átt, sem þetta glæsilega slcáld-
rit hefir ofist inn í líf mitt og
framtíð.
Þegar eg las „Fjalla-Eyvind“
fyrst var eg stráklingur að aldri
og mun þá hafa verið á Gagn-
fræðaskólanum á Akureyri.
Leikritið kom úl neðanmáls
í einhverju Pieykjavíkurblaðinu,
því útgefendur munu ekki liafa
þorað að gefa það út í bókar-
formi, af ótta við að tapa á bví.
Mig minnir að þetta liafi verið
árið 1910.“
„Hvaða áhrif hafði leikritið á
yður þá?“
„Það markaði tímamót í æfi
minni. Að visu unni eg áðurleik-
ritagerð og leiklist — það lá vist
í ættinni — en þetta leikrit tók
hug minni allann, svo að fná
þeim tíma fanst mér leiklistin
vera köllun mín — vera skylda
mín í lifinu“.
„Hvað kom til þess, að „Fjalla-
Eyvindur“ hafði svo mikil áhrif
á yður?“
„Hann var svo islenskur. Það
er íslenskasta leikrit sem við
eigum. Það er stórbrotinn harm-
leikur, gripinn úr þjóðlífi lands
vors og inn i hann er fléttað
skapgerð og örlögum íslensku
þjóðarinnar um margra alda
skeið. Örlög persónanna eru svo
islensk, þau eru svo rikur þátt-
ur úr okkar eigin lífi, að þau
hljóta að gagntaka okkur, lirifa
okkur, dáleiða okkur. Hugsið
yður Höllu — konuna sem
stækkar og þroskast við"livert
skipsbrot sem hún líður, og sjá-
ið þér hversu óendanlega auð en
samt stór sál hennar er í síðasta
þættinum. Sjáið þér hversu
henni svipar til jöklanna sem
hún býr við — stórbrotin, köld
og auð, en þó undir niðri í um-
Haraldur Björnsson
(í hlutverki Arnesar).
brotum hins gjósandi eldfjalls.
Hugsið yður Kára — tviskinn-
unginn — ímynd þessa lundar-
fars sem er svo rilcur þáttur i ís-
lenskri skapgerð. Það er róman-
tísk sál, flöktandi, leitandi, skil-
ur ekki tilgang sinn og þorir
ekki að bera ábyrgð gerða sinna.
Átökin um hið innra líf hans
birtast okkur i óviðjafnanlegri
stærð i síðasta þætti.
Þáttur Arnesar er þriðji þátt-
ur, þegar innibyrgðar ástríður
hans brjótast fram í þungum
ofsa — ástriður manns sem
hefir orðið gáfaður og skygn af
brennandi innri kvöl og harmi.
Alt er þetta íslenskt, all er
þetla rótgróið í íslensku lundar-
fari. Það var þvi ekki að ástæðu-
lausu að eg hrifist meir af
„Fjalla-Eyvindi“ en nokkuru
öðru íslensku leikriti sem eg
eg liafði lesið.
„Hvenær sáuð þér svo „Fjalla-
Eyvind“ fyrst á leiksviði ?“
„Eg siá fyrstu frumsýningu
hans hér í Reykjavík veturinn