Vísir Sunnudagsblað - 05.05.1940, Blaðsíða 7

VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
7
MAÐURINN
VlÐTAL
f BÍLBINDINDI
ÞORSTEINN EIRÍKSSON FRÁ MINNI-VÖLL-
UM SEGIR FRÁ FÖRUMENSKU SINNI UM ÍS-
LAND OG UTLÖND.
„Eg er fæddur 20. sept. 1872.
Eg er með öðrum orðum fædd-
ur sama dag og Gamelin yfir-
hershöfðingi Frakka.“
„Hefir yður ekki langað til að
feta í fótspor hans að einhverju
leyti?“
„Sei, sei, nei. Herforingi hefði
eg aldrei getað orðið, því til þess
er eg alt of meinlaus. 1 minum
augum var það altaf eftirsókn-
arverðasta staðan í þessum
heimi að verða sýslumaður. Mér
þótti lika mikið til hreppstjóra
koma, en annars hugsaði eg
aldrei hærra upp í metorðastig-
ann en það, að geta orðið nýtur
bóndi. Og það gat eg ekki einu
sinni orðið.“
'Gerðuð þér ekkert til þess, að
láta drauma yðar rætast?“
„Eg veit það varla. Mér finst
eg hafa verið leiksoppur örlag-
anna og mér finst eg lika liafa
átt marga drauma og margar
óskir, en fæst hefir ræst. Eg
ætlaði t. d. einu sinni að verða
Ijósmyndasmiður, því eg liélt að
á þvi gæti eg orðið ríkur. Fram
yfir tvítugsaldur átti eg lieima
í Svinhaga á Rangárvöllum,
nema livað eg réri á vetrarver-
tíðum, en liaustið 1894 lierti eg
mig upp í það, að læra Ijós-
myndasmiði og komst að sem
nemandi hjá Ágúst Guðmunds-
syni, ljósmyndasmið í Reykja-
vík.“
„Hvað tók námið langan
tíma?“
„Eg var hjá honum tima úr
tveim vetrum. Auðvitað lærði
eg iðnina ekki nema til hálfs, eða
ekki það, en eg bar mig borgin-
mannlega og tók að reka ljós-
myndasmíði á eigin spýtur.
„Hér í Reykjavík?“
„Nei, austur á Eyrarbakka.
Eg fékk mér ljósmyndavél og
annað sem laut að Ijósmynda-
smíði, settist að í gömlum timb-
urhjalli og tók að „smella af.“
„Gekk atvinnan eldíi að ósk-
um?“
„Það er undir þvi komið,
hvernig maður tekur það. Eg
hafði svo sem nóg að gera —
ekki vantaði það. Lefolisversl-
unin var þá i almætti á Eyrar-
bakka og fólk kom þangað unn-
vörpum í verslunarerindum. Eg
elti hvern skarf sem eg vissi um,
og reyndi að fá hann til að sitja
fyrir hjá mér.“
„Voru þeir ekki fúsir til
þess?“
„Það vantaði nú síst, en þeir
voru hinsvegar ófúsir á að
borga, þvi þeir héldu að þetta
væri fyrir mig gert. Vinnan var
þess vegna nóg en lítið sem eg
fékk fyrir hana.“
„Hvemig lyktaði þessu?“
„Húsið brann um haustið til
lcaldra kola og ljósmyndatækin
mín með. Upp frá því hefi eg
ekki lagt ljósmyndasmíði fyrir
mig, og eg hefi illan bifur á
þeirri atvinnugrein.“
„Hvað tókuð þér yður fyrir
hendur eftir þetta?“
„Eg var orðinn skuldugur og
þurfti að græða fé. Eg fékk at-
vinnu um haustið við að gæta
fjár á skipi Tliordals fjárkaup-
manns frá Skotlandi. Við fórum
tvær ferðir frá Hafnárfirði til
Leitli, aðra í nóvember og hina
í desember.“
„Græddist yður mikið fé?“
„Svona álíka og á Ijósmynda-
gerðinni. Það höfðu orðið ein-
hver mistök með söluna, og auk
þess kom óhapp fyrir skipið, svo
Thordal varð gjaldþrota og gat
ekki borgað mér kaupið.“
„Hvað tókuð þér þá til
bragðs ?“
„Mér varð það til láns, að Ein-
ar Benediktsson skáld hafði ver-
ið farþegi á skipinu með okkur
út, og hann hjálpaði mér. Fyrst
kom hann mér fyrir i snúninga
hjá danska ræðismanninum, en
seinna lcom liann mér til Eiríks
Magnússonar i Cambridge, sem
flestir íslendingar munu kann-
ast við.“
„Voruð þér þarna lengi?“
„Eg var Um veturinn í Skot-
landi en fór heim, snögga ferð,
sumarið eftir. Fátt sögulegt
gerðist í þeirri ferð, en þó minn-
ist eg eins atburðar, er skeði
daginn sem eg kvaddi móður
mina í síðasta sinn. Hún bjó þá
á Minni-Völlum á Landi. Við
fórum þaðan síðla dags, bróðir
minn og eg, en þegar við kom-
um á móts við Herru í Holtum
— þá var orðið alldimt — tóku
hestarnir alt i einu að skjögra
undir okkur og slettust til og frá,
líkast dauðadruknum mönnum
sem riða. Jafnframt þessu tóku
hestarnir að frísa í ákafa en
hundar á nærliggjandi bæjum
að góla.“
„Var draugur þama á ferð-
inni, eða óvættur úr Þjórsá?“
„Hvorugt. Þetta voru land-
skjálftamir miklu liaustið 1896
að byrja. Tveimur dögum seinna
frétti eg til Reykjavíkur þau
voðatíðindi er gerðust i sam-
bandi við jarðskjálftana.“
„Og svo liélduð j)ér út?“
„Já, og kom ekki til Islands
aftur í tuttugu og sjö ár sam-
fleytt.“
„Siglduð þér að þessu sinni
með fé?“
„Nei, eg var búinn að fá mig
fullsaddan af því. Eg tók mér
fari með „Láru“ og hélt til
Leith. Einu atviki man eg eftir
úr þeirri ferð, en það var að
ensks farþega var saknað. Hans
var leitað um alt skipið, en fyr-
irfanst hvergi. Loks var leitinni
hætt og talið vist að maðurinn
hefði fallið fyrir borð og myndi
vera kominn inn í eilifðina. En
svo fanst hann af tilviljun á stað,
sem honUm mun lildega hafa
fallið öllu betur en sá fyrirheitni
i eilífðinni, þvi hann fanst —
að mig minnir — inni í klefa
skips j ómf rúarinnar.
Þetta var starfsmaður við
bresku myntsláttuna í London
— og við öfunduðum hann allir,
því stúlkukindin var lagleg.“
„Hvað gerðuð þér þegar þér
komuð til Leith?“
„Eg lagði leiðir mínar suður
um England, fyrst til velgerðar-
manns míns, Eiríks Magnús-
sonar í Cambridge, og dvaldi
lijá honum fram eftir vetrin-
Um. Eg fór lika til Lundúna-
borgar að skoða mig um, en at-
vinnu fékk eg í Glasgow á
stærstu skipasmíðastöð heims-
ins. Seinna fór eg til Edinborg-
SlJNNUDAGSBLAÐSINS
Þorsteinn Eiríksson.
\
ar og kom þaðan svo árið 1923
eftir tuttugu og sjö ára dvöl er-
lendis.“
„Hvernig fanst yður að koma
heim ?“
„Mér þótti gaman að þvi, en
eg var bara orðinn að hálfgerð-
um útlendingi. Eg var að miklu
leyti búinn að týna íslenskunni,
livorki skildi liana né gat látið
skilja mig. Auk þess kom
Reykjavík mér ókunnuglega
fyrir sjónir eftir alla þessa fjar-
veru og eg var löngu liættur að
vera í sambandi við kunningja
mína og skyldfólk er eg átti í
Reykjavík.“
„Hvað tókuð þér til bragðs?“
„Eg kom mér fyrir á Hótel
Skjaldbreið, en eg lét það vera
mitt fyrsta verk, að fara til dag-
blaðsins „Vísir“ og auglýsa eftir
skyldfólki mínu, þvi mig lang-
aði til að liitta það, en vissi ekki
önnur ráð til þess.“
„Og fann það yður, eða þér
það?“
„Já, bræður minir og mág-
konur, sem búsett voru bér i
bænum, komu og sóttu mig. En
eins og áður er getið var eg þá
nærri mállaus nema á enska
tungu, og eg átti lika vont með
að skilja hvað þau sögðu.“
„Hafið þér svo sest að hér
fyrir fult og alt?“
„Ónei, ekki hefir það nú ver-
ið.
Eg hefi hagað mér líkt og far-
fuglamir, og flögrað þegar mér
sýndist svo. En stundum hafa
ferðalög mín farið á annan veg
en eg ætlaði — eins og reyndar
svo margt annað í lífi mínu.
Það er sérstaldega ein ferð
sem eg fór í aprílmánuði 1936,
eða fyrir réttum fjórum árum,
sem mér varð minnisstæð vegna
mistaka. Eg tólc mér far með
„Dettifossi“ og ætlaði til Hull.
En af einhverjum ástæðum fór
skipið ekki upp til Hull, heldur
til Grimsby.“