Vísir Sunnudagsblað - 02.02.1941, Qupperneq 8

VlSIR SLWNUDAG&BL<M)
§ÍBM
Sveppategundir í hitaheltis-
löndum eru sumar hverjar
sjálflýsandi, t. d. vaxa í frum-
skógum Brasilíu sveppategund-
ir, sem orsaka birtu, í Brezku-
Guyana vaxa litlir sveppar á
fúnum blöðum og feysknum
lurkum, er valda blágrænni
birtu, jafnvel i allmikilli fjar-
lægð. Á Java er sveppategund
ein, sem glitrar sem gull i nátt-
myrkri. Iiéldu menn í fyrstu,
að bér væri um falda fjársjóði
að ræða, en urðu fyrir miklum
vonbrigðum., þegar það var að-
eins lítilf jörleg planla, sem þeir
fundu. Bæði í Ástralíu og Af-
ríku finnast lýsandi sveppir og
snmstaðar í svo rikum mæli,
að þeir lýsa upp heil Iandssvæði.
Ef þess getið m. a. í ferðabók-
um hve töfrandi það sé, að sjá
f járhjarðir að nóttu til i þessum
sjálflýsandi sveppbögum í Af-
riku.
•
Auguste Piccard prófessor
er fyrir löngu heimskunnur
maður fyrir flug sín um háloft-
in. Hann er sá maðurinn sem
lengst allra hefir kornizt frá
jörðinni. Piccard er Svisslend-
ingur að ætt og uppruna, fædd-
ur árið 1884. Faðir lians var
þekktur háskólakennari þar í
landi.
Um margra ára skeið rann-
sakaði Piccard liina dularfullu
utanjarðargeisla gufuhvolfsins.
Þann 27. april 1931 lagði haiin
um hálf-fjögur leytið um morg-
uninn i fyrstu háloftsför sína.
Aðstoðarmaður hans, dr. Kipfer
var með honum og þeir fóru í
háloftsflugbelg, sem sérstaklega
hafði verið smíðaður með þetta
flug fyrir augum. Flughelgur-
inn var 30 m. i breiddarþvermál
og 50 m. á hæð; liann var fylltur
með gasi. „Gondóllinn" sem
mennirnir höfðust við í, var
kúlumyndaður og smiðaður úr
þunnu aluminium. Hann var
þannig gerður, að hann þoldi
ekki aðeins hinn mikla loft-
þrýsting, heldur útilokaði liann
að meira eða minna leyti hinn
geigvænlega kulda háloftsins.
Piccard hóf sig til flugs frá
borginni Augsburg i Þýzka-
landi. Fréttir um þetta flug
höfðu borist út um alla ólfuna
og menn biðu i feikn miklum
Itf^kjiivík I iótmekkk
Sótbrælan yfir
bænum og nágrenn-
inu hefir verið svo
svört, að tvö skip
hafa strandaS ' af
orsökum hennar
meS stuttu milli-
bili.
Hlutdeild í þessum
reyk eiga óefaS
hermannabragg-
arnir, enda er Rvík
aS nokkuru leyti
orðin brezk borg,
og dregur orSiS
dám af sótreyk
þeirra. LoftiS er
svo andstyggilegt,
að helzt ættu rnenn
að ganga með gas-
grímur — í versta
tilfelli meS hey-
grímur um göt-
urnar. — Myndin er tekin niSur viS tjörn af fríkirkjunni, en hægra
megin sér í sólina, sem naumast nær að skína gegnum mökkinn.
æsingi nánari fregna um hvern-
ig Piccard riði af. En Piccard
hvarf út i himingeiminn og eng-
inn vissi neilt um hann klukku-
stundum saman. Menn voru
famir að óttast um afdrif þess-
ara fífldjörfu leiðangursmanna,
og allar flugstöðvar Mið-Evrópu
sendu flugvélar af stað til að
leita þeirra. Flugvélarnar snéru,
hver heim til sinnar stöðvar
aftur, án þess að hafa orðið
nokkurs vísari. Litli flugbelgur-
inn með mönnunum tveim virt-
ist að eilífu glataðui’, og menn-
irnir sem voguðu lífi sínu . í
hættu fyrir aukna þekkingu
virtust ekki eiga afturkvæmt.
Piccard prófessoi’ og Kipfer
aðstoðarmaður lians voru taldir
af, þegar sú fregn barst allt í
einu út um heiminn, að þeir
hefðu lent lijá Gurgl. Þetta litla
þorp á landamærum Italíu og
Tiróls var í sömu svipan orðið
frægt um endilangan heiminn.
Bóndi einn í nági’enni þorpsins,
er stundaði veðurfræði í frí-
stundum sinum, sér til gamans,
varð fyrstur manna til að upp-
götva flugbelginn. Hann sá í
mánaskininu um nóttina ein-
hvern svartan depil á glampandi
h j arnbreiðum Gurgler j ökuls-
ins. Þessi dökki depill var loft-
belgurinn. Bóndinn sótti kenn-
ara þorpsins og þeir fóru saman
upp á jökulinn til að hyggja
nánar að þessu.
Þegar þeir voru komnir
nokkuð upp á jökul mættu þeir
tveim mönnum — sennilega
smyglurum.
„Hverjir eruð þið?“ kallaði
kennarinn til þeirra.
„Eg er Piccard! Og eg er feg-
inn að sjá menn aftur“, var
svarið sem þorpsbúarnir fengu.
í þessu flugi komst Piccard
16500 metra upp í gufuhvolfið.
En hann lofaði konu sinni því,
þegar hann kom heim til sin
aftur, að leggja aldrei i slíkt
flug framar. Það liafði atvikast
Jjannig, að hún ól barn — það
fimmta í röðinni á meðan mað-
ur hennar var tíndur uppi í liá-
loftunum. Óttinn um hann hafði
mikil álirif á hina barnshafandi
konu, svo að hún tók það loforð
af honum, að hann stofnaði lífi
sínu aldrei i hættu framar uppi
i gufuhvolfinu.
Þetta loforð gat Piccard ekki
haldið. Þekkingarleit hans var
of sterk og hún varð að sitja í
fyriiTÚmi fyrir öllu öðru. Hann
bjó sig undir nýtt háloftsflug, og
i það fór hann frá flugvellinum
i Dubendorf lijá Zúrich. Fjöru-
tíu þúsundir manna, þar á meðal
voru konan hans og börnin
fimm, horfðu á Piccard og að-
stoðarmann hans, Cosyns, hefja
sig til flugs. I þetta skipti kom-
ust þeir enn hærra.upp i liáloft-
in og í þessu flugi fékk hann þá
hugmynd, að unnt myndi verða
i framtíðinni að hefja áætlunar-
ferðir milli hnatta.
Nokkuru seinna reyndi hann í
þriðja skiptið að liefja sig til
flugs. En hann var ekki kominn
nema örskammt frá jörðu þegar
loftbelgurinn stóð í ljósum loga.
Piccard bjargaðist naumulega
með því að henda sér út í fall-
hlíf. En þessi óheppni hefir ekki
valdið neinu hughvarfi lijá vís-
indamanninum. Nú hefir liann
tvær fyrirætlanir. á döfinni.
Onnur er að komast hærra en
nokkru sinni áður uppíháloftin,
hin er að kafa í stálkúlu dýpra
niður á hafsdýpi en áður hefir
verið gert.
Pétur kemur til kunningja
sinna með kúlu á höfðinu.
„Hvernig fékkstu þessa
kúlu?“
„Eg varð fyrir bifreiðarslysi.“
„Var það árekstur?"
„Nei, ekki beinlínis. Konan
min^ann ljóst kvenbár í bíln-
um mínum“.
Rétt fyrir stríðsbyrjun var
maður nokkur í Englandi, sex-
tugur að aldri, dæmdur í 10 ára
fangelsi fyrir að stela 50 aurum.
Ástæðan fyrir þessari ströngu
hegningu var glæpsamleg fortíð
hans. Af þessum 60 árum ævi
sinnar var hann búinn að vera
36 ár i fangelsi. Fyrstu hegning-
una hlaut liann átta ára að
aldri. t heimsstyrjöldinni mildu
var liann dæmdur til dauða fyr_
ir liðhlaup, en var náðaður og
dóm/uim hreytt í fangelsisvist.
Þegar hann var loks látinn laus,
stal hann þessum fimmtíu aur-
um og verður nú að dúsa i 10
ár inni til viðbótar.
Austurríski leikariun, Arnold,
lék einu sinni sem oftar hlut-
verk i leikriti eftir samlanda
sinn einn.
Höfundinum ljkaði leikur
Arnolds miður, fór á fund hans
að loknum leiknum og sagði:
„Segið þér mér, kæri Amold,
livað er í veginum með yður?
Þér sem eruð svo fjörmikill og
skemmtilegur í daglegri um-
gengni, liangið eins og líflaus
drusla inni á leiksviðinu.“
„Þetta er ofur skiljanlegt mál,
vinur minn, því að í daglegri
umgengni fer eg með minn eig-
in texta,“ svaraði leikarinn.
Söngkona liélt fyrstu hljóm-
leikana sína. Á hurðir áheyr-
endasalsins var leh’að með stór-
um stöfum: „Stranglega bann-
að að taka hunda með sér inn í
salinn.“ En að hljómleikunum
loknum laumaðist einhver á-
heyrandinn til að bæta undir
áletrunina: „Stjórn dýravemd-
unarfélagsins“.
A fjórtándu öld barsl svarti
dauði austan úr Asíu yfir alla
Litlu-Asíu og Norður-Afriku og
gervalla Evrópu. I Englandi var
hann svo skæður, að fleygja
varð líkunum í hópum í grafirn-
ar, þinginu var sagt upp og fólk-
ið flýði unnvörpum borgirnar.
Á einum ársfjórðungi drap
þessi drepsótt fjórða hvern
mann í Evrópu eða jafnvel
meira.