Vísir Sunnudagsblað - 18.05.1941, Síða 5

I
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ

s
.IÖ\ »M:
KRYSTALKER
Allt í einu lirekk eg viö. Eg
heyrði kirkjuklukkuna slá
stundarfjórðungsslag langt í
burtu, óminn ber inn um opinn
gluggann minn og þess vegna
bregður mér svona. Ef til vill
er eg taugaveiklaður, líklega
ætti eg einna lielzt að leita
hressingar og livildar i ein-
hverjum afdal og ganga á f jöll.
Já, ef til vill er eg taugaveild-
aður, en kannske er lika ástæða
til þess arna. Það getur ekki
verið einleikið, hvað eg er við-
brigðinn. Ekki þarf annað til en
að glas brotni, að klultka slái
eitt högg eða að teskeið glamri
í postulínsbolla, þá bregður mér
svo að svitinn sprettur út á enni
mér og liendurnar verða þvalar
af raka. Nei, það er ekki ein-
leikið. Og ef eg hugsa lengi og
leita sannleikans og þori að við-
urkenna Iiann, þá veit eg ....
já, þá veit eg kannske ....
Það var einu sinni ker.
En ekki venjulegt skrautker.
I minum augum og reyndar
okkar allra, sem hlut áttu að
máli, var það vafalaust gætt lífi
og sál. Það var úr svo fagur-
slípuðum og tærum krystal, að
það var eins og maður sæi blá-
tært lindarvatnið standa þarna á
brúnum hnotufleti borðsins!
Botninn var svartur, einnig of-
urlitil gjörð neðst, svo það var
eins og kerið yxi upp úr borð-
inu, en formið var fagurt; það
var breitt og djúpt með ávalar
línur og án nokkurs útflúrs.
Nei, ekki venjulegt skraut-
ker. Það var svo langt frá því.
Það réði örlögum þriggja
manna, því var gefinn máttur
til að tala, vald til að dæma. Ef
til vill var það allt saman til-
viljun, en kynslóð, sem hefir
átt hjátrúarfulla forfeður svo
ríkjakonur, má ekki gleyma
þeim eiginleikanum, sem fall-
egastur er í fari þeirra: þær talá
ekki illa hver um aðra! ....
bíðið þið augnablik, eg er ekki
að lialda þvi fram, að „kettir“
finnist ekki meðal kvenfólks
liér, ef út i það er farið, en eg
lield þvi fram, að þegar Norð-
urálfukonan dæmir, þá afsakar
Bandaríkjakonan .... Þegar
öllu er á botninn hvolft, lield eg
að Bandaríkjakonan sé vel þess
verð, að tekið sé ofan fyrir
henni.
hundruðum skiptir, er ekki þess
megnug að losa sig úr viðjum
arfleifða á örfáum uppvaxtar-
árum. Og þó að öllum liégiljum
sé afneitað í heyranda liljóði og
öll hjátrú i orði kveðnu talin
dauð, eru þeir víst fáir, sem
mundu ekki játa í skriftastóli
sinnar eigin samvizku, að ennþá
örlar títt á gamalli trú hjá
þeim, og að stundum skjóta alls-
konar hindurvitni Upp kollin-
um við ólíkustu tækifæri.
Eg hrökk við. Af því, að þessi
eini klukkusláttur glymur í
eyrum mér eins og tónn úr
krystalkerinu lífi gædda. í
einu vetfangi var eg horfinn
aftur í tímann og einhver var að
leika sér að drepa fingri í kerið.
Það kom á • lieimili tveggja
mæðgna hér um bil fyrir tíu ár-
um og var sett á linotuviðarborð
á miðju gólfi. Eg þekkti þær
mjög vel, við vorum systkina-
börn, dóttirin og eg. Eg hafði
komið á heimili þeirra í mörg
ár, verið þar daglegur gestur á
stundum og svo var um þessar
mundir. Frænka mín var söng-
hneigð og átti píanó, sem hún
lék daglega á, og eg liafði mjög
gaman af að lilusta á hana.
Lengi vel gazt mér líka gott tóm
til þess, því árin liðu hvert af
öðru án þess að nokkur kai'l-
maður nema eg kæmi á heimili
þeirra. Eg naut þess i ríkum
mæli að þurfa ekki að keppa við
neinn, en vissi þó að Siá dagur
lilyti að koma, þegar hún hefði
ekki lengur tima til að segja mér
frá hugsunum sínum og hugðar-
efnum, því fyrr eða siðar kæmi
að því að hún giftist.
Og það virtist ætla að draga
að því fyrr en mig varði. Kunn-
ingi minn kom þangað heim
með méi’ eitt sunnudagskvöld,
og síðan fylgdist liann nokkui’-
uhi sinnurn með nxér þegar eg
fór þangað að drekka síðdegis-
kaffi. Svo var það kvöld nokk-
urt að eg kom þangað og þá sat
hann inni i stofu lijá frænku
minni og kunni auðsjáanlega vel
við sig. Þá þóttist eg vila að
livei’ju stefndi, eg var í rauninni
ánægður með málavexti alla,
þar eð eg mat þenna vin minn
mikils og hafði hið mesta traust
á lionum í alla staði.
En skyndilega var blaðinu
snúið við. Eg lxafði ekki
minstu hugmynd um hvað þeim
hafði farið á milli, en einn góð-
an veðurdag varð eg þess á-
skynja að frænka mín var í
þann veginn að trúlofa sig ....
öðrum manni. Eg hafði orðið
þess var, að samhandið milli
hennar og vinar míns var ekki
hið sama og áður, en eg bjóst
að eins við að um lítilsháttar
snurðu væi’i að ræða. En nú var
hún í þann veginn að ti’úlofa
sig, liann var læknanemi, og átti
eftir tveggja ára nám hér og er-
lendis, og þau elskuðust víst
afar heitt.
Það var ekki hægt að segja,
að um heitrof væri að í-æða. Og
ef til vill var það að eins eg, sem
ímyndaði mér' eitthvað meira
en að eins kunningsskapur liefði
verið rikjandi milli vinar míns
og frænku. Að minnsta kosti var
svo að sjá, sem þau litu öðru-
vísi á málið, því hann hélt áfram
að komá þangað eins og ekkert
hefði ískoi’izt, að vísu nú oi’ðið
að eins i fylgd með mér, en lílc-
lega hartnær eins oft og áður.
Hún var ósköp eðlileg og blátt
áfram i framkomu sinni við
hann, rétt eins og hún var við
mig, og liann tók þessu sem
sjálfsögðum hlut. Að eins endr-
um og eins fannst mér bregða
fyrir glarnpa af afbi’ýðissemi
eða innibyrgðri þrá i augum
hans eða hreyfingum, en í
næstu andrá var hann oi’ðinn
eins og liann átti að séi’, x-ólegur
og óhagganlegur í stillingu
sinni.
Svo kom kerið. Unnusti
hennar kom og færði lienni það
i jólagjöf, rétt áður en hann fór
utan, og á gamlárskvöld upp-
götvuðum við hina duldu eigin-
leika þessa mei’kilega grips. Við
vorum máske ofurlítið við skál,
það var liáreysti mikil á meðal
okkar, enda ágætar söngmann-
eskjur, þau frænka mín og vin-
ur minn. Aldrei þessu vant ríkti
þögn nokkur augnablik, en
frænka mín ætlaði að lífga svo-
lítið upp í liópnum á ný og
ti’allaði örfáa háa tóna, staccato,
með langri þögn á milli. Okkur
hi’á öllum, við snerum oklcur
sem einn rnaður að kei’inu, og
það var ekki um að villast, það
svai’aði hvérjum tón með hrein-
um og skæi’um hljóm. Því virt-
ist ekki vera þannig háttað, að
það bergnxálaði tóninn, lieldur
var eins og tónninn snerti kryst-
alflötinn eins og fingur, svo að
klingdi í.
Góða stund varð þetta leikur
kvöldsins, við skemmtum okk-
ur við að syngja liáa og skæi’a
tóna og lilusta á svax-ið frá ker-
inu, og þess á xxxilli drápum við
fingri á það og féllum aldeilis í
stafi yfir þessum hreinu, livellu
hljómum. Eg hafði orð á því, að
þetta væri eigulegur gi’ipui’, en
þá greip unnusti hennar fram i
fyrir mér og sagði, að þetta
væi’i eiginlega ti’yggðapantur-
inn fi’á sér. — Mundu það,
stúlkan mín, sagði hann, að sál
nxín er í þessu lceri, og ást mín
líka. Þú hefir liana lijá þér þó
eg fai-i utan, ást mín er alltaf
lijá þér. Hún svarar þér ef þú
syngur og hún svai’ar þér ef þú
grætur. Sjáið hvað liann er
sterkur, lirópaði hann skyndi-
lega og hóf kerið á loft, svona
er ást min traust og trygg. Hlið-
arnar eru ekki steyptar eða
gx’eyptar við botninn, það er allt
ein samfelld lieild, þannig er
ást nxín til þín, án nokkurra
lýta. Og þetta ker varir að eilifu,
eins og ást nxin.
— En ef kei’ið hi-otnaði?
spui-ði eg.
— Það getur ekki brotnað,
sagði læknaneminn, það er ó-
mögulegt. Að eins ef ást mín bil-
aði, bi’otnaði kei’ið. Og ást min
bilar aldrei, þess vegna brotnar
kerið heldur aldrei.
— Þessu vil eg trúa, sagði
frænka mín, jxetta er fallegt.
Það á alltaf að standa á þessu
borði nxeðan þú ert i burtu, og á
hverjum nxorgni mun eg flýta
nxér að aðgæta, livort kerið sé
ekki heillt. Því ef það brotnar,
þá veit eg að ást þín er nxér töp-
uð, þá er ást þín til mín brotin
í mola eins og kerið.
— Já, sagði unnusti hennai’,
en það brotnar ekki, brotnar
ekki fyrr en eg dey. Og jafnvel
ekki þá, eg nxun elska þig xit
yfir gx’öf og dauða.
Svo liðu nokkurir mánuðir.
Unnustinn fór utan og skrifaðx
lxeinx nxeð liverri ferð, og frænka
nxín beið hans með þeirri ör-
uggu rósemi, sem lienni var á-
sköpuð. En þegar ár var liðið
fi’á bx’ottför hans, fór eg að taka
eftir ókyrrð eða þunglyndi hjá
lxenni. Hún talaði varla nema
yrrt væi’i á hana, og hún fölnaði
og missti svolitið af yndisþokka
sínunx, var eiginlega eins og í’ós
sem vantar vætu. Eg talaði um
þetta við lxana, spui’ði liana
spjöi’ununx úr og hún vildi ekk-
ert segja, en að lokuixx fékk eg.
þó að vita hvað það var, sem
olli lienni áhyggjum. Hún liafði
skrifað livert lxréfið á fætur
öðru en ekkert svar fengið, hún
liafði beðið í fjóra nxánuði og
ski’ifað átta bréf en ekki fengið
eilt einasta frá honum. Svo
missti hún þolinmæðina og
ski’ifaði fólkinu, sem liann bjó
hjá, en frá því fékk lxún þær
fi-egnir, að hann ætti ekki leng-