Vísir Sunnudagsblað - 10.08.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
Ragnar Ásgeirsson:
Norður
AÐ hefir veri'ð sólarlitið á
Suðurlandi undanfarið, en
eg er svo heppinn að eiga er-
indi til Norðurlands og lilakka
til að njóta hinnar frægu norð-
lenzku sólar. Laugardaginn
12. júli legg eg af stað og þá er
kominn brakandi þerrir og
bezta veður. í Borgarnesi er
fólkið að hamast við að breiða
á, þegar Laxfoss leggst að Brák-
arey.
Einstöku farþegar hoppa á
land, áður en skipið er lagst að,
því nú gildir að ná í beztu sætin
í hraðferðabílunum, sem standa
5 í hóp á uppfyllingunni, og
fremstú sætin eru bezt. Eg næ i
framsætið fyrir mig og konu
mina, þvi við vorum þarna áð-
ur en Laxfoss kom. Svo fyllast
hílai'nir á stuttri stundu, og þeg-
ar pósturinn er kominn á, er
ekið af stað. Borgarnes er fall-
egur staður, ekki sízt um þetta
leyti árs, tún og grænir garðar
milli hamraborga, sem eru
blómum skrýddar frá hendi
náttúrunnar. Mest ber á Bald-
ursbrá, því hún lætur ekki lítið
yfir sér, en innanum sjást önn-
ur og sjaldgæfari blóm, eins og
t. d. villiertur (Lathyrus), sem.
hafa haldið þar velli lengi og
gera það enn, þrátt fyrir stór-
aukna byggð og fólksfjölgun.<
Skrúðgarður kveufélagsins í
Skallagrímsdal lætur einnig
taka eftir sér. Þetta litla dal-
verpi er prýðilegt, og ættu bæj-
aryfirvöldin að sjá um, að hann
yrði ekki óprýddur. „Braggar“
„ástandsins“ munu hverfa það-
an aftur á sínum tíma, og þá
er vel, þegar gras grær aftur yf-
ir, þar sem þeir eru nú.
'Um allan Borgarfjörð er
sveitafólkið önnum kafið við
lieyskapinn. Bílarnir þjóta á-
fram milli skógivaxinna ása,
myndir, sem auganu mæta,
breytast sí og æ, og þegar
Hraunsöxl, Grábrók og Baula
sjást, allar i einu, er það óefað
einhver sjaldgæfasta og feg-
ursta fjallasýn, sem gefur að
líta í byggð hér á landi.
Bílarnir þjóta með 50 km.
hraða framhjá gildaskála Vig-
fúsar við Hreðavatn, þrátt fyrir
allan verðlaunakveðskapinn um
hve gott sé að stanza þar, og þó
eru þeir ekki frá Steindóri, og
er ekki numið staðar fyr en hjá
Fornahvammi, efsta býlinu í
Norðurárdal, sem er nokkurs-
konar „Kolviðarhóll“ á þessari
í landi.
leið. Þar fær ferðafólkið sér
liressingu og dálitla hvíld.
En nú vill svo illa til, að þurrk.
urinn og sólskinið minnkar því
meir, sem ofar dregur á Holta-
vörðuheiði, og þegar upp er
komið, þá er þar ekki norð-
lenzkt sólskin, heldur sunnlenzk
súld, sem byrgir allan sjóndeild-
arhringinn, svo að hvorki sást
Tröllakirkja af heiðinni,
Strandafjöll eða Mælifells-
hnjúkur í Skagafirði og Eiriks-
jökull tók ekki ofan fyrir ferða-
fólkinu.
Við sáum því fátt eitt í Húna-
vatnssýslunni og það sem sást
var frekar ömurlegt. En eitt það
ömurlegasta fannst mér þó, aö
horfa iheim að Reykjaskóla i
Hrútafirði, vegna „ástandsins“,
sem þar er. Þar er nú stærðar
þorp upp risið, sem gorkúlur i
haug, allt í kring um skólabygg-
inguna, sem liðið hefir einnig til
afnota. Skólastjóri er eins og
kunnugt er, formaður „vöku-
mannahreyfingarinnar“ meðal
æskulýðsins íslenzka og má
nærri geta livílík raun það muni
vera honum, að verða að vaka
yfir þessu, i stað æskunnar í
landinu. Þar er menningarstofn-
un lögð í auðn, en af þeim eig-
um við ekki fleiri en svo, að af
þeim megum við ekki missa
eina einustu.
Smáatvik kom þarna fyrir i
Hrútafirðinum, sem eg hafði
gaman af að taka eftir. Eg hafði
farið þarna sömu leið, seint í
april síðastliðnum. Þá voru far-
þegarnir 1 aðallega reýkvísk
börn, seiú verið var að senda i
sveit, til að forða þeirn undan
loftárásarhættunni. Þau höfðu
ekki verið áður í sveit, það var
auðheyrt á tali þeirra, og þau
voru ekki myrk í máli. Bilarnir
staðnæmdust við bæina og
bændafólkið kom til viðtals við
bílstjórana, og kaupstaðabörn-
in gerðu sínar athugasemdir. —
„Sveitó“, sagði lítið reykviskt
stúlkubarn, við strák, sem var
nokkru eldri en hún, þegar
sveitakona nálgaðist bibnn,
brún og útitekin. „Svaka
sveitó!“ svaraði snáðimi og leizt
vísl ekki eins vel á sig þarna
eins og innan um prúðbúið fólk
á malbikuðu stræti liöfuðstað-
arins.
Svo var haldið af stað aftur,
og á einum af næstu bæjunum
fóru þessi bæjarbörn úr bílnum,
andi stað“ yfir sumarið — og
áfram þaut bíllinn með okkur
hin. En því kom mér þetta at-
vik í hug nú, að þegar við stað-
pæmdumst við þennan sama bæ
í þetta sinn, stóðu þessi sömu
börn við hliðið og biðu eftir
bílnum, liraustleg, brún af sól
og útiveru, og að þvi leyti orð-
in „svaka sveitó“ sjálf, eftír 10
vikna dvöl norður í landi. Ó-
venju mörg hæjarbörn njóta nú
góðs af því, sem sveitirnar hafa
að hjóða, og munu nú koma
hraust og sælleg til höfuðstaðar-
ins aftur í haust, þakkað veri
liræðslunni við loftái'ás.
Annars bar ekkert markvert
við á leiðinni, og af Húnavatns-
sýslunni sáum. við aðeins sára-
lítið fyrir dimmviðri og úr-
komu. En svo fór að létta til í
Langadalnum, svo að ánægja
var um hann að fara og horfa
heim að hinum prýðilegu býl-
um, sem þar eru. Þegar komið
er að Bólstaðarhlíð, má lieita að
stytt sé upp, og þar er fagurt, í
þeirri kvos og búsældarlegt.
Þegar upp kemur i hlíðar Vatns-
skarðs, þá sést aðeins augnablik
til fremsta bæjarins í Laxárdal,
Þverárdals, þar sem Brynjólfur
Bjarnason bjó um langt skeið,
við rausn og alkunna gestrisni,
einhver afskekktasti bær.
Einu sinní, fyrir mörgum
áratugum átti Þorsteinn Er-
lingsson leið um Langadal og
kom að Bólstaðarhlið að kvöldi
og haðst gistingar — en fékk
ekki. En þar var Brynjólfur í
Þverárdal nálægt og bauð hgnn
skáldinu með sér heim og gistí
Þorsteinn þar um nóttina. Var
vel veitt og gleðskapur mikill,
og fylgdi Brynjólfur skáldinu
langan veg, er hann hélt ferð-
inni áfram. Um það kvað Þor-
steinn vísu þessa, sem varð
landfleyg þó ekki kæmi hún á
prent:
Að gera sér með gestum kátt
með glaum og söng, er hérna
vandi,
og með þeim riða um miðjan
slátt,
— margt er skritið á Norður-
landi.
En þó er máske mest um vert,
sem mér var sýnt á þessum
degi:
Bólstaðarhlíð úr þjóðbraut
þvert,
en Þverárdalur á hvers manns
vegi.
En nú er Brynjólfur fyrir
löngu genginn fyrir stapa ætt-
ernis, og Þverárdalur líklega
eins afskekktur og áður en liann
kom þar, þó honum bregði fyrir
augu ferðamanna eitt augnabhk
í lilíðum Vatnsskarðs og kalli
löngu liðið atvik fram, i huga.
Svo líður ekki á löngu áður
en það fer að halla undan fæti
niður í Skagafjörð. Augað þarf
ekki að flögra víða, því fjalla-
sýn gefur ekki. Það er ekki
timi til að skoða torfkirkjuna á
Víðimýri fyrir farþega í hrað-
ferðahíl, þó margur myndi vilja
það, þvi nú hefir hún verið gerð
prýðilega í staiul, svo að til
sóma er. I Varmahlið förum við
úr bílnum, því eg ætla í Skaga-
fjörðinn. I Varmahlið vekur hin
stóra og góða sundlaug eftirtekt
allra, sem þar fara um. Vonandi
verður enginn skagfirzkur ung-
lingur ósyndur eftir nokkur ár.
Skammt frá Varmahlíð, utar,
er hið \ gamla prestssetur,
Glaumbær. Þar er gamall,
merkilegur torfbær, eins og þeir
voru í Skagafirði á stórbýlum
fyrir tveim til þrem mannsöldi'-
um, athyglisvert minnismerki
um torfbyggingarlist þeirra
tíma. Bílstjórinn er svo hugsun-
arsamur, að bjóða okkur að
staldra við nokkrar minútur til
að skoða gamla bæinn, og var
það með þökkum þegið. Flatar-
mál bæjarins er afar stórt, t. d.
eru bæjargöngin vist um 40
þvi þar áttu þau að hafa „bhf-
-----^------------------------.-..y, ---------1 'irWM
Baula í Norðurárdal.