Vísir Sunnudagsblað - 29.10.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
lengsl af á Brákarpolli, en
nokkurn tínia einnig á Straum-
fii’ði. Tekinn var út hjá þeim
matarforði til alls ársins og var
hann borgaður með afurðum,
ull, dún og einnig að einhverju
leyti með smjöri. Hjá foreldr-
um mínum voru á hverju ári
100 ær í lcvíum, og það smjör,
sem safnaðist að vorinu, á með-
an spekúlantarnir lágu í Borg-
arfirði, var selt þeim.
Á uppvaxtárárum mínum
voru Gríinsstaðir í þjóðhraut,
nú eru þeir hinsvegar langt frá
öllu vegasambandi. Þá voru all-
tiðar ferðir á milli Stykkis-
hólms, sem þá var í hlóma og
höfuðstaðarins. Einnig komu
við Iijá okkur, þeir sem fóru
suður með sjó til róðra, en
þangað fóru sveitamenn þeir,
sem vettlingi gátu valdið til að
afla bjargar i búið. Fóru flestir
upp á lilut, en nokkurir einnig
upp á kaup. En þeir sem heima
sátu og sinna- þurftu skepnu-
hirðingu unnu að tóvinnu í frí-
stundum sínum og á kvöldvök-
unum. Það var sjaklgæft að
verk félli úr hendi nokkurs
manns.
Annars vorU kvöldvökurnar
á . sveitaheimilunum mikið
menningarfyrirbrigði og áltu
ríkan þátt i þvi að glæða og
skerpa liugsun og athyglisgáfu
hvers einstaklings, því að á eft-
ir bóklestrinum var oflast rætt
um þau málefni og þá atburði,
sem lesið var um. Urðu stund-
um um þetta allharðar orða-
sennur og lagði hver einstakur
sig í líma til að finna máli sínu
sem flest rök til stuðnings.
Bækurnar, sem mest voru
lesnar, voru íslendingasögur og
Norðurlandasögur, en einnig
fóru þá siðari tíma bókmenntir
að seytla smám saman inn á
heimilin. Eg man eftir sögum
Torfhildar Hólm, Kátum pilti,
Þúsund og einni nótt, Kærleiks-
heimilinu eflir Gest og ýmsu
fleiru. Eg var 15 ára þegar syst-
Ur minni voru gefin Stein-
grímsljóð, og það var hálíðis-
dagur í augum okkar systkin-
anna. En yfirleitt voru fáar
bækur keyptar, þótt milcið
væri Iesið, og urðum við stund-
um að fara alla leið vestur i
Miklaholtshrepp til að fá bækur^
að láni. f
Mér finnst, að þegar eg lil
yfir það sem liðið er, þá hafi
æskuuppeldi mitt, kenningar
foreldra minna, samræður og
kappræður á kvöldvökuniun,
þegar við vorum að velta sögu-
efninu fyrir okkur, markað
djúp og varanleg spor í sál
mína, og að það hafi ekki ein-
ungis verið einasti skólinn
r
minn, heldur og líka undir-
staða alls lífs mins.
Eg liefi farið að ráðum móð-
ur minnar, og látið mig varða
öll almenn málefni, allt það,
sem skipti heill og velferð al-
mennings. Eg læt mér ekki
standa á sama um neitt, sem
mér finnst að á einhvern hátt
mætti betur fara. Ég liefi þótt
pólitísk, og það er af þvi, að
það er eini möguleildnn til að
koma í framkvæmd einhverj-
um umbótum. Þó er langt frá
því, að mér geðjist að þeirri
hagsmunapólilik flokka og
einstaklinga, sem nú ræður svo
miklu hjá okkur. Mér finnst
stjórnmálamennirnir berjast
fyrir eigin liagsmunum, fyrir
auði, völdurn og metorðum, en
cklci fyrir hugsjónum, er miði
að almenningsheill. Eg er ekk-
ert svartsýn á nútímann, og eg
sé fortíðina ekki í neirium
dýrðarljóma, en samt finnst
mér, að þegar sambandsmálið
var á döfinni, hafi hin pólitíska
harátla Islendinga snúist um
hugsjónir.
Nú skiptast menn í hændur
og verkamenn, og er alin úlf-
úð og hatur þar á milli; það er
rejmt að skapa djúp á milli
þessara manna, í stað þess að
tengja þá hverja öðrum í sam-
eiginlegu starfi fyrir þjóðar-
heildina. Það eru því miður
stjórnmálamennirnir, forystu-
menn þjóðarinnar, sem sök eiga
á þessu, og að mínum dómi
ferst þeim þetta allra manna
verst. Að visu skapar þetta líf
í þjóðmálin, það er meira liugs-
að, meira rætt og meira ritað.
En þá vaknar jafnframt sú
spurning: Hugsar þjóðin betur?
Skapar ritfinnskan og bægsla-
gangurinn meiri þjóðarheill og
giftu en áður?
En hvað sem þessu líður, þá
finnst mér að lífinu fari ört
fram, verðmæti þess vaxa og
skilyrðin til að njóta þess batna.
Mín skoðun er sú, að öll þægindi
séu góð, svo framarlega sem
þau eru ekki of dýru verði
keypt. Eg er t. d. sannfærð um
það, að fólkið flytur óðum úr
dreifbýlinu og þangað, sem
frjómoklin býður því heim lil
arðbærari starfa, aukinna þæg-
inda og bættra lífsskilyrða.
Dreifbýlið liverfur og á að
hverfa, en samyrkjubú að rísa
upp i staðinn. Gegn þessu er
ekki liægt að sporna, enda ekki
réttmætt.
I trúmálum álíl cg að verkin
eigi að tala. Prestarnir eiga að
berjast fyrir hugsjónum. Þeir
ciga að sýna trú sína í verkinu.
Kærleikskenning Krisls er feg-
ursta kenning sem eg þekki, en
væri hún ekki óendanlega
miklu hetur framkvæmd í því,
að koma á slofn nytjastofnun-
um almenningi til heilla, sjúkra-
húsum, hælum fyrir drykkju-
menn og annað vandræðafólk,
til styrktar fátæklingum og
öðrum olnbogabörnum, heldur
en að reisa köld kirkjubákn
víðsvegar upp um sveitir, kirkj-
ur, sem standa galtómar all-
an ársins hring, og engum lil
gagns? Við lifum ekki á orðinu
— heldur verkunum, og það eru
þau, sem máli skipta.
En þrátt fvrir ýmsa van-
lcanta og galla sem eru á lífinu,
þrátt fyrir hörmungar og styrj-
aldir sem geysa vegna skamm-
sýni manna, er eg samt sann-
færð um, að heimurinn er í
stöðugri framför, en ekki aftur-
för, að liann fer batnandi en
ekki versnandi. Eg trúi á lífið.
eg trúi á fegurð og góðleik, eg
trúi á menningu og framfarir,
því að saga lífsins er þrátt fyrir
allt, saga þróunar. Annað getur
heldur ekki átt sér stað, því að
öll verðmæti sem mannsandinn
hefir á aunað horð öðlast, er
þegar fyrir hendi, komandi
HRÆRÐ.
Souja Henie, skautadrottningin
fræga, var mjög hrærð, er húri
gekk undir próf í Bridgepoi't, U.
S.A., til þess að úr því yrði skorið,
hvort hún gæti fengið borgarabréf
í Bandaríkjunum. Myndin sýnir,
er hún vann hollustueið sinn.
kynslóðum til handa. Og þess
vegna er það hlutverk þeirra
kynslóða, sem verða arftakar
okkar, að hagnýta sér þann
jarðveg, sem við höfum plægt
fyrir þær, en lika svo að hæta
við, þar sem við hættum og
leiða þannig, lifið fram til æ
hækkandi vegs og gengis.
Eg óska mér elcki langlífis,
og óska þess heldur ekki nein-
um öðrum, ekki lengur en þeir
geta notið lífsins og barist undir
merki sannleikans og fegurðar-
innar. Eg sakna Harald-
ar bróður mins, því þótt hann
væri fullorðinn að árum, var
hann æskumaður i anda, bar-
áttumaður fyrir þróun lífsins,
og öllu ])ví fegursta og bezta,
sem hann þekkti. Hann var einn
þeirra fáu manna, sem ekki
þekkti kyrrstöðu, heldur braut
málefnin til mergjar, átti hug-
sjónir, hita, sannleiksást, og
hlifði þessvegna ekki neinu sem
honum fannst úrelt, fánýtt eða
svikið. Hann var maður sem
dó of ungur.
Nú hefi eg lifað þrjá aldar-
fjórðunga. Mér finnst eg samt
vera ung, og eg held að það sé
að miklu leyti af þvi, að eg hefi
ekki leilað kyrrðar né næðis. Eg
hel'i aldrei látið mér standa á
sama um neitt; eg hefi alltaf
reynt að lala og gera það, sem
eg vissi sannast og réttast, og
þá sjón sem guð gaf mér, hefi
eg reyftt að notfæra mér til að
sjá með henfti verðmæli lifsins.
En þá óska eg að devia, þegar
sál mín er liætt að sækja fram.“
Þannig hljóðuðu síðustu orð-
in, sem Sesselja Nielsdöttir
sagði við mig á dögunum.
Þ. J.
Grímsstaðir f Álftaneshreppi.