Vísir Sunnudagsblað - 13.09.1942, Blaðsíða 3

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
LEITAÐGULLI
Nmásagfa eftir Sfen lloren
SVEN MOREN
Kveldstund nokkura seint í
april ók hann upp dalinn. Þar
sem sólin hafði ekki náð að
skína, í giljadrögum og hlíðum
móti norðri, var hver blettur
þakinn snjó. En sólarmegin var
birkilaufið farið að gægjast
fram í berjahlíðunum. Áin flóði
yfir alla hakka og smáíækir
mynduðust hingað og þangað,
i háfjöllum og í lilíðum. Það
var svo mikill asi á þeim, að
þeir leituðu ekki einu sinni
gömlu farveganna. Þeir mynd-
uðu nýja. Og um allan birki-
skóginn kvað við söngur fugl-
anna, sem fögnuðu sól og vori.
Mr. Jan Johnson sat í kerr-
unni, lagði við hlustirnar og
leit i kringuiA sig. Kom það þá
svona, vorið, hérna í „gamla
landinu"? Hann liafði aldrei
lieyrt því lýst, hvernig vorið
kom þar — og aldrei um það
hugsað. Og það var eins og
klökkvi kviknaði í brjósti. Hann
reyndi að kæfa hann, en augna-
lokin sigu niður og hann starði
framundan með hálfopnum
augum........ Tilfinningarnar,
sem vöknuðu, voru eins og end-
urminning um vor á bernsku-
stöðvunum, æskubyggðinni, sem
var jafngömul honum sjálfum.
Og þessi endurminning fór eins
og klappandi vorblær um hug-
ann, kom eins og niður árinn-
ar á vorin, er hún brýtur af sér
klakafjötrana.
Jan Johnson kom. frá Vestur-
heimi. Hann var aðeins tveggja
ára, þegar faðir hans seldi jörð-
ina sina í „gamla landinu“ og
fluttist vestur um haf. Það var
þegar útflutningsaldan reis hæst.
Faðir hans hafði enga eirð hafl
i sínum beinum og fór vestur
— fylgdist með straumnum. En
föður hans hafði gengið vel
vestra. Hann eignaðist stóra jörð
i Minnesota og miklar hjarðir
nauta og hrossa. En samt hafði
hann alltaf verið í dálitlum vafa
um, hvort liann hefði gert það,
sem rétt var. í rauninni höfðu
þau aldrei verið ánægð, hann og
konan. Og seinustu árin, sem
þau lifðu, hafði aðal umhugs-
unar- og umtalsefnið vei;ið
„jörðin" og „byggðin“ — i
„gamla landinu".
Jan Johnson brosti. Honum
hasfííi nú aldrei skilist hveis
vegna fólki gat þótt vænt um
grýttan blett í útkjálkabyggð í
snguðú landj, Og nú er hann
kom sjálfur til þess að sjá og
þreifa á, var það aðallega til þess
að lyfta sér upp. Hann langaði
til að lita á landið. Og svo þurfli
hann nokkurra mánaða hvild —
hann hafði þrælað í svo mörg
ár. — Já, og svo var það gull-
ið, sem hann faðir hans hafði
talað um.
Það var grafið i jörð í akur-
rein lieima, gullið, sem hann
faðir hans hafði verið að tala
um — alldrýgindalega. Þetta
var nefnilega fólginn auður, sem
var ættar eign. Og sú var trú
manna, að enginn mætti grafa
og leita gullsins, fyrr en jörðin
og allt á henni væri svo niður
nítt, að byggja þyrfti og rækta
af nýju. En þá myndi fram
koma sonur i ættinni, er græfi
það úr jörð, og reisti fögur,
stæðileg hús, þar sem gömlu
tóttirnar voru......
Jan Johnson hallaði sér dálít-
ið fram í sætinu og brosti. Þegar
hann sá þessi litlu bændabýli,
kofana og grýttan jarðveginn,
hugsaði hann sem svo, að óþart'i
væri að grafa gullið í jörð, væri
það fyrir hendi. Nóg væri hægt
við það að gera. — En samt var
það nú sögnin gamla, sem dró
hann á þessar fornu slóðir, að
gamla blettinum. Hennar vegna
lá leið hans þangað.
Jan Johnson settist að í gisti-
húsinu í þorpinu. Laust eftir
sólarlag fór hann út og hugðist
að leita að blettinum., þar sem
gullið var grafið. Hann spurði
til vegar og fékk greið svör.
Hann átti að halda beint af aug-
um þangað til hann væri kom-
inn niður fyrir þéttustu býla-
þyrpinguna. Og þar var gamli
bærinn undir fjalli og móti sól.
Annars var þar ekki neitt að sjá
nú, sögðu menn. Jörðin í eyði.
Húsin höfðu verið rifin og flutt
á brott og túnið bithagi. Og sá,
er sagði honum til vegar spurði:
„Hvaðan er maðurinn?“
En Mr. Johnson tók aðeins í
hattbarðið og sagði: All right.
Iionum hafði verið rétt frá
skýrt. En stórt gerði lá undir
fjallinu, umkringt skökkum,
hálfhrundum skjólgörðum. Og
garðar i kring og götuslóðar —
allt grasi gróið. Hingað og þang-
að voru veggir, sem virtust vera
að sökkva í jörð. Og svört kjall-
arahola gapti móti heiðum
himninum þetta kyrra vorkvöld
hrópaði til hans á annarlegum
tungum.-------
Mikið hefir nú verið erfiðað
á þessum slóðum, hugsaði hann.
Stórar steindysir voru allt í
kring og á milli vanhirtar ak-
urreinar.
Hann gekk um túnið gamla.
— Það var svo heitt i veðri, að
hann tók af sér haltinn. — Það
var kyrrt og friðsælt — og hann
settist á steindys og sat þar hugsi
langt fram eftir kvöldi, en um
miðnætti fór hann á stjá og leit
i kringum sig.
Það var’svo sem alveg óþarft
að fara með leynd. Það var
hvergi mannssál á ferli. Og það
vildi svo kynlega til, að hann
fann gamlan garðhaka í einni
urðinni. Honum fannst þetta
vera tákn einhvers. Hann stóð
lengi með hakann og vóg hann
í hendi sér og hann var hrærður
og sleginn ótla i senn. En svo
hratt hann þessurn hugsunum
frá. Hann var „Yankee“, Vest-
urheimsmaður, laus við hjátrú
og hindurvitni.
AH right, sagði liann upphátt
og hjó hakanum piður í moldar-
hrygginn.
Jarðvegurinn var ekki eins
harður og hann hugði. Hann
var djúpur og moldauðugur að
sama skapi. Það var ekki mikl-
um erfiðleikum bundið að tæta
upp grassvörðinn. Hann gekk
þótti hin bezta skemintun, og
hann hamaðist þar til dagur
rann og roða sló á ána. — Þá
gekk liann i áttina til gistihúss-
ins, og er þangað kom lagðist
hann til livíldar.
Þegar hann vaknaði morgun-
inn eftir fyrirvarð hann sig.
Hann hafði setið á steindys og
tárfellt og hann hafði fundið
gamlan garðhaka og grafið
eftir gulli. Nei, þetta hlulu að
vera draumórar. Á þessum slóð-
um gat ekki verið um meira gull
að ræða en svo, að nægði til
brýnustu lífsnauðsynja. Ef
hann færi að leita gulls yrði
liann að fara þangað, sem gull-
námur væru i jörð, og ekki haga
sér eins og flón.
En þegar kveldsólin lagði gull-
slæðu sína á ána daginn eftir,
fór hann aftur út, gekk norður
brautina og inn í gamla gerðið.
Og þegar fólkið á nágrannabæj-
unum vár farið i háttinn, greip
hann hakann og fór að grafa.
Nú var komið i lianú kapp. Það
kynni að vera eitthvað til i
gömlu sögunum og kannske
bæri hann eitthvað úr býtum
fyrir erfiði sitt. Kannske fyndi
hann lika einhvern gamlan grip
ættar hans, sem hér hafði búið
áður fyrr í háa herrans tíð.
En hann var orðinn óvanur
erfiðisvinnu og von bráðar sett-
jst hann niður og hvíldi sig, Og
.... Honum fannst eins og allt Jiarna um Og hjó af kappi og