Tíminn Sunnudagsblað - 29.07.1962, Blaðsíða 14

Lambastöðum og Ingvar Gissurarson
á Nesjum, bróðir Þórðar. Ekki voru
þeir kallaðir jafnokar Jóns í Junk-
aragerði. Er Þórði svo lýst, að hann
- hafi verig hjátrúarfullur og hégóm-
legur nokkuð og mun því hafa þótzt
af hreppstjóratigninni, er ekki var
fágætt á meðan völd hreppstjóra inn-
an sveitar voru rík, en fáir þeim
vanda vaxnir, að fara með þau. Jón
Eyjólfsson var ekki talinn atkvæða-
maður, enda var honum geðfelldast
að hliðra sér hjá stórræðum, ef unnt
var. Um Ingvar segir í gömlum heim-
ildum, að hann hafi hvorki verið
skörungur né sérlegur vitmaður.
Þessir menn biðu nú með talsverð-
um glímuskjálfta, hvernig/ lykta
myndi faðernismálunum í Kirkjuvogi.
IV
Nú liðu svo fimm vikur, að yfir-
völdin í sýslunni gerðu enga gang-
skör að því að leita Solveigu Guð-
rúnardóttur þess föður, er við henni
gengist með góðu eða illu. Rasmus
Frydensberg, landfógeti og bæjarfó-
geti í Reykjavik, fór með sýsluvöld,
en Hákon Vilhjálmsson í Kirkjuvogi
gegndi ýmsum embættisverkum í
Gullbringusýslu í umboði hans. Hefði
ekki verið fyrirhafnarsamt fyrir Há-
kon að rannsaka málið, en Frydens-
berg fannst ekki nauðsyn bera til,
að undinn yrði bráður bugur að því.
Ætlun hans var að láta rannsóknina
biða vorþinga. Hann grunaði ekki,
hvílíkur vígamóður var að færast á
hina óþreyjufullu hreppstjóra á Suð-
urnesjum.
Seint á góu var þolinmæði Jóns i
aunkaragerði þrotin. Fyrsta dag apríl-
mánaðar skrifaði hann Jóni í Kirkju-
togi bréf og mælti svo fyrir, að hann
skyldi flytja þær mæðgur báðar á
Rosmhvalaneshrepp. Sennilega hefur
•Tóni Erlendssyni þótt Guðrún sér
iftil heillaþúfa og gjarnan viljað losna
við hana. Auk frátafa og vinnutaps.
er hla:izt af þunga hennar og barns-
burði, var hún nú handlama orðin og
■ ‘ítt til verka. Það var ekki mikil eft-
'rsjón að henni af heimilinu, og kunn-
ugt er, að bóndi hafði þau ummæli
haft, að „gæti hún ei þjónað því, er
til þrengdi, myndi hann snarast
; senda hana til sinnar sveitar". En
jafnvel þótt Jón í Kirkjuvogi hefði
kosið, að hún yrði kyrr vistarárið á
enda, þá var skipun annars eins
hreppstjóra og Jóns í Junkaragerði
þung á metunum, enda flutti hann
hana tafarlaust á Rosmhvalaneshrepp,
rsamt barninu.
Hreppstjórarnir i Rosmhvalanes-
hreppi urðu æfir við þessar tiltektir,
og varð það samstundis þeirra álylct-
un að „vísa þessum skepnum um hæl
til sömu náttstaða". Þótti þeim
megn rangindi höfð í frammi, þar
; Guðrún var löglega vistuð í
Kirkjuvogi til næsta vinnuhjúaskil-
daga og hafði tilnefnt húsbónda sinn
sem líklegastan föður barnsins.
Hvarflaði því ekki annað að þeim en
skila þeim mæðgum báðum tafar-
laust á heimili Jóns Erlendssonar,
þótt ekki yrðu bornar brigður á hitt,
að Guðrún átti sveit í Rosmhvalanes-
hreppi, ef hana þryti. Var liðtækur
maður og dyggur, Bjarni Jónsson á
Lambastöðum, fenginn til þess að-
koma þeim suður í Hafnir á nýjan
leik. Við svo röggsamleg viðbrögð
hugðu þeir að Jón í Junkaragerði léti
skipast.
En kunnáttumaðurinn í Junkara-
gerði var ekki svo skapi farinn, að
hann lækkaði seglin, þótt nokkuð
gjóstaði.
Hann hafði ekki fyrr spurt, að
mæðgurnar væru komnar aftur að
Kirkjuvogi en hann bjóst sjálfur til
ferðar með þær. Var það þriðja dag
aprílmánaðar. Létti hann eigi förinni
fyrr en hann kom með þær mæðgur
að Nesjum, þar sem hann seldi þær
í hendur Ingvari hreppstjóra Gissur-
arsyni. Þótti honum þar veikastur
hlekkurinn í sveitarstjórn Rosmhvala-
neshrepps, og þar vænti hann
minnstrar andspyrnu gegn sér. Fór
hann ekki dult með, að í þessu máli
skyldi við það sitja, er hann vildi
vera láta, og myndi ekki tjá að etja
kappi við sig.
Vera má, að þeim hreppstjórum
í Rosmhvalaneshreppi hafi staðið
meiri stuggur af Jóni í Junkaragerði
en þeir létu uppi, og í því skjóli
kann hann einmitt að hafa skákað.
Hvort sem svo hefur verið eða ekki,
þá þótti þeim málið fara að vandast.
Urðu það sammæli þeirra, að tímabært
myndi að leita úrskurðar og liðveizlu
þess, sem annast mátti vera um, að
farið væri að lögum á Suðurnesjum
— Frydensbergs landfógeta.
Frydensberg þóttu fréttirnar af
deilum hreppstjóranna ískyggilegar,
en vænti þó, að hann gæti sett þær
niður. Kvað hann upp þann úrskurð,
að fæðingarhreppur barnsins skyldi
ala önn fyrir því, unz einhver hefði
gengizt við faðerni þess eða dómur
verið kveðinn upp. Skipaði hann því
hreppstjóranum í Höfnum að veita
barninu viðtöku eða láta móðurinni
að öðrum kosti í té fulla meðgjöf i
eitt ár og taka þá við því til upp-
fósturs, ef mál hefðu ekki skipazt
á annan veg innan þess tíma. Jafn-
framt hét hann ag láta rannsókn
fara fram í barnsfaðernismálinu á
næsta manntalsþingi á Járngerðai’-
stöðum í Grindavík.
Hann skrifaði Jóni í Junkaragerði
einnig bréf, er hreppstjórar í Rosm-
hvalaneshreppi skyldu láta færa hon-
um, ásamt úrskurðinum, þegar bam-
ið yrði flutt að Junkaragerði til ráð-
stöfunar þar syðra. Veitti hann Jóni
þar þungar átölur fyrir gerræði hans
og óbilgirni og vitnaði til viðurlaga
þeirra, er í lögum væru, ef til dóms-
ályktunar kæmi. Taldi hann líklegt,
að þessi viðvörun myndi skjóta körl-
um suður með sjó skelk í bringu
og spekja þá til muna.
Hreppstjórar í Rosmhvalaneshreppi
þóttust hafa himin höndum tekið,
þegar þeim barst úrskurðurinn.
Sættu þeir sig við að sitja uppi með
stúlkuna, enda höfðu aldrei verið
bornar brigður á, að hún væri þar
sveitlæg. Undu þeir bráðan bug að
því að koma barninu til Jóns í Junk-
aragerði, þótt raunar væri andstætt
lögum að taka það frá móðurinni,
þar eg í gildi hafði verið í tíu ár
tilskipun, sem átti að tryggja ógift-
um mæðrum rétt til þess að hafa
börn sín hjá sér, að minnsta kosti
fyrsta árið.
Þeir bræður, Þórður á Flankastöð-
um og Ingvar á Nesjum, höfðu af
því mestan veg og vanda að koma
barninu suður í Hafnir. Fengu þeir
til fararinnar Jón bónda Jónsson í
Rembihnút, þrautseigan mann, ásamt
Jarþrúði nokkurri Ólafsdóttur í Ný-
lendu, sem skyldi veita barninu um-
sjá og aðhlynningu á ferðalaginu,
svo að vel væri fyrir öllu séð. I hitt
varð ekki horft, þótt kuldaveður
væri af norðri með nokkru frosti og
heldur napurt til langrar útivistar
fyrir fárra vikna gamalt bam.
Þau Jón og Jarþrúður fengu hesta
og þófareiði til fararinnar, og riðu
þau nú á pálmasunnudag, hinn 7.
apríl, úr garði á Nesjum með reifa-
strangann og skilríki þau, er beygja
áttu Jón í Junkaragerði til hlýðni
við lögin og yfirvaldið. En ekki
ganga allar ferðir að óskum. Er
skemmst af því að segja, að Jón í
Junkaragerði neitaði afdráttarlaust
að veita barninu viðtöku. Gilti einu,
þótt Jón sendimaður afhenti honum
viðvörunarbréf Frydensbergs og
hampaði úrskurðinum framan í
hann. Kvað Junkaragerðisbóndi
sýslumann ekki hafa vald til þess
að kveða upp úrskurð, er varðaði
meira en tvo rxkisdali og bar fyrir
sig nýlega tilskipun með undirskrift
sjálfs konungsins í Kaupmannahöfn.
Jón Jónsson vildi þó ekki fara
erindisleysu. Eftir nokkurt þjark
gekk hann til Jarþrúðar, er sat á
hestbaki á hlaðinn með reifastrang-
ann í keltu sér, og sagði henni að
fá sér barnið. Bar hann það snúðugt
inn í bæjardyr, þar sem hann lagði
það niður og lýsti það komið í ábyrgð
Jóns Þórðarsonar.
Jón í Junkaragerði hafði ekki van-
izt því, að óboðnir gestir gerðu sig
svo heimakomna í hans húsum. Hann
var ekki á þeim buxunum að láta
aðra segja þar fyrir verkum, á með-
an hann stæði uppréttur. Skipaði
hann nafna sínum að hypja sig brott
með barnið, en þegar sendimaðurinn
‘18
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ