Tíminn Sunnudagsblað - 19.09.1965, Page 16

Skáldið Kvívíkur-Jógvan; mikil kempa, sem náði háum aldrl.
ekki varizt því að bera það saman
við þá óvirðingu, sem móðurmáli
hans var sýnt í kirkjum heimalands
hans. Þessi maður var skáldið Jóan
Petur Gregoriussen. Nokkru síðat
hófst mikil þjóðernisvakning meðal
Færeyinga, ekki sízt þeirra, sem sóttu
menntun til Kaupmannahafnar: „Har
sótu vit sum Jödarnir við Bábyions
flóð,“ var seinna kveðið. Og það var
ekki að sökum að spyrja: Gregorius-
sen gerðist þegar einn hinn vígdjarf
asti maðurinn í þjóðernishreyfing
unni og lét mjög að sér kveða, bæði
f bundnu máli og óbundnu. Samtíð
armaður hans var annað skáld úr
Kvívík, Jógvan Dánjalsson, sem lifði
fram á þriðja áratug þessarar aldar,
svipmikil kempa með skegg svo sítt,
að það tók langt niður á bringu.
Kvívík hefur því ekki brostið skáld
þg baráttumenn. En þar hafa líka ver
ið harðfengir og æðrulausir garpar.
Á það hefur oft reynt og ekki sízt
í heimsstyrjöldinni síðari. Þá var Kvj
víkur-Tummas skipstjóri á togaran-
um Stellu Argusi. í marzmánuði 1941
voru tveir færeyskir togarar norðan
við Hjaltland, er að bar þýzka her
flugvél, sem þegar réðst að þeim með
sprengjukasti og vélbyssuskothríð.
Annar þessara togara var Stella Arg
us. Skipstjórarnir tóku það til bragðs
að sigla sífellt í hring á fullri ferð,
og tókst Þjóðverjunum hvorugu skip
inu að sökkva, þótt hverri sprengj
unni af annarri væri varpað niður
og vélbyssuskothríðinni virtist aldrei
ætla að linna. Yfir Stellu Argus
steypti flugvélin sér tuttugu sinnum,
og á skipinu voru talin eitt hundrað
sextíu og tvö skotgöt. Á stjórnpalli
var engin rúða óbrotin, þegar þess
um ósköpum linnti, en Kvívíkur-
Tummas, sem aldrei hafði vikið það
an, var ekki svo mikið sem skrám
aður. Og það, sem meira var: Eng
inn maður á skipi hans særðist. Þótti
slíkt undrum sæta, svo harðar og þrá
látar sem árásir Þjóðverjanna voru.
Heima í Kvívík gat líka verið háski
á ferðum þessi ár. Tundurduflin voru
alls staðar á reki, og óvíða bar þau
jafnmörg að landi sem í Kvívík. f
sunnanstormum bárust þau undan
vindi inn á Vestmannasund og hvergi
var jafn hætt við, að þeim skolaði
upp sem í Kvívík. Marga stormkalda
vetrarnótt leitaði fólkið úr húsunum
næst sjónum á náðir granna sinna,
er ofar bjuggu í brekkunum, og var
þar stundum þröngt á þingi, er svo
stóð á. Er það til marks um tundur
duflamergðina á þessum slóðum eftir
sunnanverður, að á einum og sama
degi sökktu fiskimenn frá Kvívík og
Vestmannahöfn seytján duflum, er
þeir fundu á reki.
VII.
Skammt frá Kvívík er önnur smá
byggð við lítinn vog. Hún heitir Leyn
ar. Frá Leynum gengur þröngur dal
ur í boga milli hárra fjalla allt aust
ur í botn Koliafjarðar, sem skerst
inn í Straumey að austan. Það er
varla tilviljun ein, að norðan þessa
færeyska Koilafjarðar er Kjalnes,
rétt eins og Kjalarnes hér. Þessi ör
nefni munu einnig til vestan hafs,
og fer ekki hjá því, að þar sé sam-
band á milli.
Vegurinn frá Leynum liggur inn
dalinn í átt til Kollafjarðar. En áður
en þangað er komið, er haldið upp
úr dalnum á suðurfjöllin. Ekki hefur
verið lengi farið, er undarlegri sýn
bregður fyrir á háum fjallahnúkum
langt í suðri: Þar gnæfa við himin
margir og skuggalegir hlemmar, firna
stórir um sig. Þetta er dönsk rat
sjárstöð á svonefndu Sandfelli, reist
í mikiili óþökk nálega allra Færey
inga. Mér skilst, að enginn stjórn
málaflokkur þar í landi vilji við það
kannast, að hafa goldið því jáyrði
sitt, að þessi stöð var reist. Þó er
hún þarna og öllum til ama.
Gegn botni Kollafjarðar er ekið
austan við Skælingsfjall, sem eitt af
hæstu fjöllum Færeyja, nálægt 770
metra á hæð. Fyrr meir þótti væn
legt til hamingju að ganga á þetta
fjall á Jónsmessunótt og bíða þess
þar, að sólin risi. En sá hængur var
á, að oft er þoka á þessum fjöllum,
ekki hvað sízt um nætur, svo að
sennilega eru þeir færri, Jónsmessu
morgnarnir, sem sólin nær að skína
á Skælingstind, er hún rennur upp.
Einn fjörður gengur inn í Straum
ey sunnan Kollafjarðar. Það er Kald
baksfjörður. Þaðan er Knútur Wang
ættaður. Inni í botni hans eru bænda
býli, harla afskekkt, en dálítil byggð
utarlega á norðurströndinni. Það er
orðtak í Færeyjum, að stúlkurnar á
Kaldbak séu svo nettar, að þær geti
856
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ