Tíminn Sunnudagsblað - 26.09.1965, Side 5

Ljósavatn.
reikningshald fyrir hvern deildar-
ttiann og bar sameiginlega ábyrgð á
yiðskiptunum. Allar voru deildirnar
J órofa sambandi sín á milli, kaup-
íélaginu, er hafði sín viðskipti út á
rið aðaliega við Engiand. Þau við-
eklpti gátu verið áhættusöm, en oft-
ast fékkst betra verð fyrir gjaldeyr-
ísvöruna og erlendu vörurnar voru
fjölbreyttari, betri og ódýrari en þær
fengust annars staðar, og enskir
Mlfspunds gullpeningar giltu sem tíu
krónur danSkar, þó að þeir væru að-
eins níu krónur samkvæmt skráðu
gengi. Raunverulega hafði kaup-
félagið markað þjóðmálastefnu Þing-
eyinga síðan um 1890, er Þjóðliðið
leystist upp o| í staðinn kom Huldu-
fólagið eða Ofeigar í Skörðum og
félagar, er hafði það tvennt að mark-
miði að halda vörð um kaupfélagið
og útvega félagsmönnum og öðrum
mannvænlegum sýslubúum valinn, er-
lendan bókakost til menningarauka.
Félagsmenn þessa leynifélags urðu
allsráðandi í kaupfélaginu, og um
skoðanir og stefnur í mikilvægum
félagsmálum voru þeir súrdeigið, sem
sýrði allt brauðið. í sjálfstæðisbarátt-
unni um aldamótin voru þeir að því
leyti líkari Valtýingum í hugsunar-
hætti en yfirvaldi sínu, Benedikt
Sveinssyni, að þeim þótti skynsam-
legra að taka beztu kostum, er völ
var á á hverjum tíma, en heimta allt
eða ekkert. En íslenzk Hafnarstjórn
var þeim fleinn í holdi, enda höfðu
þeir sjálfir meiri sambönd við Eng-
land en Danmörku. Þeir fögnuðu
heimastjórninni, er hún bauðst, og
þá fynst skipuðu þeir sér hiklaust
I stjórnmálaflokk með öðrum lands-
mönnum, Heimastjórnarflokkinn. í
Reykjadal var 2. febrúar haldinn há-
tíðlegur ár eftir ár sem afmælisdagur
innlendrar stjórnar.
Rennur yfir Reykjadal
rauða frelsissólin,
þegar heilög halda skal
heimastjórnarjólin. •
Tvennt hefur í minni mínu orðið
undirbúningur undir Ljósavatns-
fundinn 1908, Annað er 25 ára af-
mælishátíð kaupfélagsins, haldinn á
Breiðumýri vorið 1917, geysifjöl-
menn og vel undirbúin samkoma
undir heiðum himni. Hitt er sam-
koffia, er kaupfélagið bauð héraðsbú-
um til síðla vetrar, mig minnir 1908,
að loknum aðalfundi sínurn 1 þing-
húsinu á Breiðumýri. Sú samkoma
er mér enn minnisstæðari, þó að hún
væri eigi fjölsóttari en húsrúmið
leyfði, 250—300 manns. Þar var tjald
að mörgu þvi, er bezt þótti í félags-
lífi og menningarlifi héraðsins, söng
Lissíar á Halldórsstöðum, söngkór
Reykdæla, og átta menn stigu í ræðu-
stólinn, ýmist til að flytja ræður eða
frumsamin kvæði. Tvær ræðurnar eru
Ljósmynd: Páll Jónsson,
mér enn minnisstæðar, og þær geta
verið eins konar formáli að frásögn
af Ljósavatnsfundinum. Aðra þeirra
hélt faðir minn. Hann lagði út af
erlndi eftir norska skáldið Hinrik
Wergeland í þýðingu Matthíasar
Jochumssonar.
Þei, ég heyri hljóð á sundi,
hún er að koma, já, hún kemur.
Á mér fann ég fyrr í lundi
fyrirboðann, já, hún kemur.
Ójafnt vatnið árin lemur,
allt er á rugli róðrarlag,
rétt eins og mitt 'hjartaslag.
Þetta erindi heimfærði hann upp
á gullöld þá, er íslenzku þjóðin ætti
í vændum og kæmi vissulega, þó að
róðrarlagið væri allt á rugli, rétt eins
og hjartaslag þjóðarinnar á líðandi
tíma.
Hina ræðuna hélt Sigurður á Arnar
vatni. Hann lagði út af frásögn Víga-
Glúmssögu um „einkagripi" þá, er
Vigfús á Vors gaf dóttursyni sínum,
Glúmi, er hann hélt heim til íslands,
spjótið guUrekna, sverðið og feld-
inn bláa, og orðum þeim, er gjöf-
inni fylgdu:
„Meðan því átt gripina, vænti óg,
að þú týnir ekki virðingu, en þá er
ég hræddur um, ef þú lógar þeim.“
Þvílika einka- og ættargripi kvað
Sigurður fslendinga hafa fengið frá
móðurfeðrum sínum í Noregi: Tung-
T I M I N N - SLNNUDAGSBLAÐ
869