Tíminn Sunnudagsblað - 17.07.1966, Qupperneq 4

inningar frá skólaárum
Einhverjum kann að þykja íáhýtt
og óþarft að festa á blað minningar
frá æskudögum, fyrr en viðkomandi
er þá kominn á efri ár. >á sé fyrst
gefið tækifæri til að leysa frá skjóð-
unni, er flestir, sem við sögu koma
eru komnir undir græna torfu. Satt
er það að fjarlægðin gerir fjöllin
blá og mennina mikla eins og skáld
ið Jóhann Sigurjónsson orðar svo
fagurlega en hætt er þá við að
mynd sú sem draga skal upp verði
ekki raunsæ, heldur lituð töfra-
bjarma hins liðna.
Ég tel mig þurfa að h'afa þennan
formála fyrir stuttri tímarits
grein um dvöl mína í Reykjaskóla í
Hrútafirði fyrir rúmum 20 árum. Hér
er ég aðeins tæplega miðaldra mað
ur og ætla að gerast svo djarfur að
rifja upp ýmislegt frá skólalífi, sem
er ekki fjarlægara en þetta í tíman
um, þar að auki flestir enn á lifi
sem við sögu koma — og ekki bætir
það úr skák.
Árið 1943. Hafði átt heiana á ReCs-
stöðum í Laxárdal í Austur-Húna-
vatnssýslu frá fermingu og var nú
kominn fast að tvítugu. Tvö síðustu
sumur hafði ég unnið við vegagerð
noröur í Fljótum og aflað talsverðra
fjárimuna a.m.k. að krónutölu, en
dýrtíð var ört vaxandi á þessum ár
um, eins og kunnugt er.
Mér kom nú til hugar að. hefja
nám í framhaldsskóla, þótt sekit væri
og sótti um skólavist á Laugarvatni
hjá Bjarna Bjarnasyni, sem ég hafði
heyrt mikið látið af sem skólamanni.
Ekki fékk ég inngöngu þar, varð of
seinn, að sækja um, en unglingar úr
nágrannabyggðum látnir ganga fyrir,
um skólavist, eins og eðlilegt var.
Þá reyndi ég við Reykholt í Borgar
firði. Þórir Steinþórsson, skólastjóri,
svaraði bréfi mínu kurtcislega og
benti mér á að s^ekja um skólavist
að Reykjum í Hrútafirði. Og í þriðja
sinn fór ég á stúfana að leita fyrir
mér um skólavist í héraðsskóla. Skóla
stjórinn á Reykjum, Guðmundur
Gíslason, svaraði umsókn minni með
bréfi. Þar var að finna margvíslegar
upplýsingar um Reykjaskóla og lífs
reglur þær, sem fylgja skyldi, með
an skóladvölin varaði, og hverju ung
menni væri hollt að hlíta. Og bréf-
inu lauk með þessum vinsamlegu
orðum: Hittumst heilir fyrsta vetrar-
dag.
Ég hlakkaði til skólaverunnar.
Mér fannst sem draumar mlnir um
menntun, er mig hafði lengi dreymt,
án þess að úr yrði, væru nú loksins
að rætast. Og víst mundi ég marga,
er seint höfðu hafið nám, en komizt
þó til góðra mennta. Það var mér
nokkur huggun.
Eftir að vegavinnu í Fljótum lauk
um haustið, hélt ég heim og tók að
búa mig út til námsins. Þurfti margs
að afla sér, svo sém fatnaðar og bóka.
Er því var lokið, og komið var að
vetrarbyrjun, hélt ég að heiman,
fyrsta spölinn frá Refsstöðum á hest-
baki niður Strjúgskað að Strjúgs-
stöðum í Langadal. Þaðan með bif
reið vestur að Reykjum. Þegar þang
að var komið, blöstu við augum
reisulegar byggingar með drifhvíta
veggi og rauð þök. Hópur nemenda
kom á móti mér út á hlað með for-
vitni í augum. Skólastjórinn, Guð-
mundur Gíslason tók á móti mér og
vísaði mér með farangur minn til
herbergis niðri í kjallara. Nefndist
það Barðaströnd. Þar skyldi ég búa
um veturinn ásamt fimm öðrum pilt
um. Rúm voru beddar frá dögum am
eríska hernámsliðsins, sem hafði haft
skólann á leigu fram til þessa tíma
frá vordögum 1940.Hafði ekkert skóla
hald verið á Reykjum fyrr en þetta
síðan fyrir stríð. Voru hermannaskál
ar um allt í kringum skólann, nú
yfirgefnir af mönnum, og lítt aðlað
andi. Var mikil óprýði að þessum
braggahreysum.
Eftir skólasetningu, sem var mjög
hátíðleg, hófst kennslan og skóla
starfið komst fljótt í fast horf. Skóla
stjórinn hefur þegar vcrið nefndur.
Hann var þá 43 ára að aldri, maður
í blóma lífsins, hárið mikið, svart og
fór vel. Hann hafði verið kennari við
Héraðsskólann á Laugarvatni, kvænzt
Hlíf, dóttur Böðvars hreppstjóra
Magnússonar, gerzt skólastjóri á
Reykjium haustið 1937 við brottför
Jóns á Yztafelli. Áttu þau hjónin
orðið fjögur börn, öll innan ferming-
araldurs. Elztur kennaranna var síra
Jón Guðnason, prestur á Prests
bakka í Hrútafirði, 54 ára að aldri,
hlaðinn lífsgleði og starfsorku.
Kenndi hann ensku, eðlisfræði, bók-
menntasögu og íslenzku. Fróður mað
ur með afbrigðum. Lagði hann mjög
stund á ættfræði og persónusögu í
tómstundum sínum. Sjást þess líka
mikil merki nú, því að frá hans hendi
hafa komið út mörg stór rit, mann
fræðilegs efnis. Oft kom ég inn í her
bergi síra Jóns í skólanum, en þar
hélt hann til, ásamt konu sinni, Guð
laugu Bjartmarsdóttur. Brást þá
varla, að hann væri að skrifa upp
kirkjubækur og manntöl. Og allt unn
ið með hrukkulausri nákvæmni. Eftir
slítandi kennslu settist hann við og
vann að fræðistörfum. Og ekki lét
hann sér nægja að kenna okkur
ensku í sjálfum tímunum, heldur kall
aði hann okkur byrjendurna inn í
skólastofuna síðari hluta dags og las
580
TÍIUINN - SUNNUDAGSBLAÐ