Tíminn Sunnudagsblað - 17.07.1966, Side 6

þeir, sem í ungæðishætti slepptu fram
af sér beizlinu, og sjá allt í réttu
ljósi, er aldur færist yfir þá. Munu
fá dæmi annars en að unglingar hafi
er frá leið, harmað það, ef þeir hafa
ekki þýðzt eðlilegan skólaaga, og um
leið að miklu eyðilagt nám sitt, og
verið kennurum og félögum sínum
til leiðinda.
Sem betur fór var fátt um erfiða
nemendur á Reykjaskóla, enda nem
endur nokkuð við aldur, eins og áð
ur segir, og þá ekki hafin sú afskræm
Ing á ytri háttum æskulýðsins, sem
nú er deginum ljósari. Að visu þurfti
skólastjóri stundum að halda harðar
áminningarræður, og hefur hinum
brotlegu varla liðið vel að þurfa að
sitja undir þeim, en saklausir ekki
tekið þær til sín. Nokkuð bar á reyk
Ingum. Þeir, sem höfðu vanið sig á
þær, stunduðu iðju sína utan dyra,
því að innan húss voru reykingar
bannaðar. Þá munu mannlausir opn
Ir hermannaskálar í grennd við skól
ann, sem áður er minnzt, hafa orð-
ið reykingafóliki góður griðarstaður.
Skólasljóri var sjálfur mikill áhuga-
maður um bindindi og lagði ríka
áherzlu á, að það væri haldið innan
Veggja skólans. Hann var forseti
Vökumanaa um þetta leyti, félags-
skapar ungs ungs fólks til verndar
lýðræði, en gegn öfgastefnum, og gaf
út tímaritlð Vöku, er fór vel af stað,
bótt eigi yrði langra lífdaga auðið,
því miður.
Nú skal vikið nokkuð að félagsstarf
semi nemendanna. Eins og jafnan
i hverjum íramhaldsskóla, var skóla
íélag starfandi, stjóm þess kosin og
skipað í nefndir. Málfundir voruu
haldnir annað hvert laugardagskvöld.
Ætið voru Qufct framsöguerindi og
tekin til meðferðar ýmis mál, er
íiðan vonu rædd af miklum móði.
Rætt var um það, hvort betra væri að
eiga heima í sveit eða i kaupstað,
hvort betra væri að vera kvæntur eða
ókvæntur, karl eða kona, o.s.frv.
Tóku kennaramir jafnan góðan þátt
í umræðum.
Skólablaðið hét Nýgræðingur.
Hafði það að sjálfsögðu legið í dái
um hrlð eins og skólinn, en var nú
endurvaki. Blaðið var handskrifað
I vandaða fundargerðabók og lesið
upp á hverjum málfundi. Kom í minn
hlut að stýra blaðinu og afla því efn
Js, en ritnefnd var mér til aðstoðar.
Óekk misjaflega að fá efni eihs og
£engur, og urðum við í ritnefndinni
Oft að leggja sjálf að mörkum þann
orðsins feng, er á vantaði, svo að
híð ákveðna rúm yrði fyllt.
í byrjun árgangsins birti ég smá
kvæði eftir mig, helgað Nýgræðingi
tndurvökfcum, og vegna þess, að ég
er nógu ófeiminn og frakkur, hætti
ig á að blrta þetta kvæði hér:
Nu er að vakna, Nýgræðingur,
nóttin horfin, dagur skín.
Glöðum rómi sérhver syngur,
en sízt er þörf að fást við glingur,
þegar sortaþoka dvín.
Þá er fremur þörf að vinna,
þörf að hlúa að Nýgræðing,
málsins gæfugull að spinna,
að gróðri lista ávallt hlynna,
það er mín sálar sannfæring.
Njóttu heilla, Nýgræðingur,
neyðin hjá þér sneiði öll.
Reyni margur ritsnillingur
rétta þér sína töfrafingur.
— Það er trú, sem flytur fjöll.
Ég minnist Arnfríðar Jónatansdótt
ur, sem með mér var I ritnefnd. Hún
var þá farin að yrkja, aðallega órím-
að, eins og hún gerir enn. Sló hún
mig að vonum algerlega út í skáld
skapnum. Ég hafði ekki lesið nema
gömlu skáldin, en hún var þaulkunn
ug nútímaskáldunum að auki. Arn
fríður hafði þá þegar þótt ung væri
að árum, hlotið mikla lífsreynslu af
langvarandi veikindum og dvöl á
heilsuhælum. Talsvert aukastarf var
þetta við blaðið og heimtaði tíma
frá náminu, en veitti um leið nokk
urn lærdóm.
Annan hvorn laugardag var svo
dansæfing, sem stóð til klukkan hálf
ellefu. Þau kvöld var sérstök kvöld
hressing, súkkulaði og tertusneið
ásamt fleiru góðu. Þetta voru góð
ar skemmtanir i orðsins fyllstu merk
ingu. Kennararnir voru ætíð á þess-
um dansæfingum.
Stærsta skemmtun vetrarins var
árshátíðin í fehrúar. Auk nemenda
og kennara var þar fjöldi fólks úr
nágrannabyggðum, en mest frá
Hvammstanga og Borðeyri. Leikfimi
sýningar voru hjá A-flokki, revía var
flutt, blandaður kór og karlakór
sungu undir stjórn Þorsteins frá
Gili. Að lokum var dansað fram til
klukkan tvö um nóttina. Skólastjór-
Inn var sjálfur mikill dansmaður og
yfirleitt hrókur alls fagnaðar á
skemmtunum skólans.
Þá var sérstaklega minnzt 1. des
ember með skemmtun, sem nemend
ur sáu um að mestu leyti. Kom í
minn hlut að flytja ræðuna í tilefni
dagsins. Hafði skólastjóri beðið mig
um það. Ræðuna las ég honum áður
en ég flutti hana og benti hann mér
á sitthvað, bæði í máli og efni, er
betur mátti fara. Þótti mér skólastjóri
sýna mér mikinn trúnað að fela mér
að tala á þessum merka degi.
Um þetta leyti var komið að því,
að ísland segði formlega skilið við
Danmörku og sett yrði á stofn lýð
veldi. Var okkur nemendunum það
mikið fagnaðarefni, en meirihlutinn
ekki kosningabær sökum ungs aldurs
er kjósa skyldi í maí um vorið um
uppsögn sambandslagasáttmála við
Dani og stofnun lýðveldis. Er kunn
ugt, hversu einhuga þjóðin var í þeim
kosningum, því að næstum allir at-
kvæðisbærir menn greiddu at
kvæði með sambandsslitum og lýð-
veldi 17. júní 1844. Man ég glöggt,
hvað mikill vorhugur var í fólki
um þetfca leyti. Þjóðin var að brjóta
af sér síðustu fjötra erlenda valdsins,
sem á liðnum öldium höfðu haft eðli-
legan dugnað og framtak. Nú var
draumur þjóðarinnar um fnllkomið
sjálfstæði að verða að veruleika.
Þetta voru dýrlegir dagar.
Veturinn leið og prófin hófust.
Þar hlutu menn misjafnan hlut, eins
og gengur. Sumir hlutu góðar ein-
kunnir, í íþróttum og handavinnu,
þó að bóklegu greinarnar væru ekki
háar. Getan var misjöfn, en áhugi
flestra mikill að nota timann sem
bezt. Til að geta haft tvær deildir
í skólanum var í nóvembermánuði
efnt til sérstakra prófa fyrir þá, sem
hugðust vera í eldri deild það sem
eftir var vetrar. Höfðu þelr flestir
stundað nokkurt framhaldsnám áður,
einkum Reykvíkingarnir. Ég sem
ekkert framhaldsnám hafði stundað,
lagði í þetta próf — og marði það.
Man ég glöggt, mitt hugarástand, er
ég gekk á fund skólastjóra að prófi
loknu til að frétta um úrsltiin. Og
mjög varð ég feginn að heyra, að ég
hefði sloppið við fall.
í skólanum voru um 60 nemendur
þennan umrædda vetur. Af þeim eru
nú fimm látnir, allt karlmenn. Að
gamni mínu hef ég reynt að flokka
þá, sem lifa, eftir starfsgreinum, og
er niðurstaðan eitthvað á þessa leið:
Stúlkurnar eru flestar giftar, 3 eru
kennarar, 4 bændur, 2 loftskeyta-
menn, 11 verzlunar-, skrifstofu- eða
bankamenn, 3 sjómenn 1 lögfræðing
ur 1 verkfræðingur, 1 skipstjóri á
togara, 3 verkamenn, 1 blikksmiður,
4 bíl^tjórar 1 vélvirki, 1 heildsali.
Þá hafa tveir orðið hreppstjórar og
elnn oddviti.
Eins og þessi upptalning ber með
sér hafa þó nokkrir stundað eitthvert
nám til viðbótar við héraðsskólanám
ið, þó að aðeins tveir hafi lokið há
skólaprófum. Eitt er víst, að hvort
sem skólagangan hefur orðlð meiri
eða minni eða engin eftir Reykja-
dvölina, þá minnast allir hennar með
mikilli ánægju. Og hversu þakklát
megum við vera kennurunum fyrir
þeirra hjálp, að opna okkur nýja
iheima þekkingar, leiða okkur á veg
um andans.
Síðasta kvöldið í skólanum verður
áreiðanlega öllum minnisstætt. Eftir
að prófskírteini höfðu verið afhent,
sá hver svart á hvítu, hvernig hann
eða hún hafði staðið sig í þeirri bar
áttu, sem allt nám reyndar er. Kveðju
stundin var að renna upp. Nú skúd
582
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ